Namazı Kesip Cemaate Yetişmek
Başlanmış bir namazı bilerek ve hiçbir özür yokken bozmak câiz değildir. Ancak cemaata yetişmek ve cemaat sevabı kazanmak gibi bir durum karşısında, başlanmış namazı bozmak câiz hâle gelir.
* Bir adam yalnız başına farz kılmaya başladıktan sonra, yanında cemaatle namaz kılmaya başlanırsa ne yapmalıdır? Eğer tek başına namaz kılan kimse, henüz birinci rek`atın secdesine varmamış ise, hemen namazını bozup cemaate uyar. Eğer ilk rek`atin secdesini yapmış ve kıldığı farz namaz da dört rek`atlı ise, ikinci rek`atı tamamlar, ondan sonra selâm verip imama uyar. Böylece farzı imamla birlikte kılmış, cemaat sevabına kavuşmuş olur. Kendi başına kıldığı iki rek`at namaz da nafile yerine geçer. Eğer cemaatla namaza durulduğunda tek başına namaz kılan kimse üçüncü rek`atta olup henüz secde yapmamışsa, ayakta iken selâm verip imama uyabilir. Şayet üçüncü rek`atı bitirmiş ise, namazı kesmeyip dördüncü rek`atı da tamamlar. Bundan sonra cemaat sevabı için imama uyar. Ancak bu durumda, kendi başına kıldığı namaz, farz; cemaatle kıldığı ise, nafile yerine geçer. Bir de bu namazın ikindi namazı olmaması şarttır. Çünkü ikindinin farzı kılındıktan sonra nâfile kılınması câiz değildir. Kılınan namaz dört rek`atlı bir namaz değilse (iki rek`atlı sabah veya üç rek`atlı akşam namazı ise) ikinci rek`atı bitirmiş olmadıkça, hemen namaz kesilip imama uyulabilir. Fakat cemaat yapıldığında ikinci rek`at tamamlanmış olursa, artık namaz bozulup imama uyulamıyacağı gibi, namazı tamamlayıp bitirdikten sonra da uyulmaz. Zira sabah namazlarından sonra nâfile namaz kılınmamaktadır. Akşamdan sonra ise imama uyularak üç rek`at nâfile kılınması câiz değildir.
* Sünnet namaz kılınırken cemaatle farz kılınmaya başlansa, durum ne olur? Bu durumda namaz derhal iki rek`ata tamamlanarak imama uyulur. İki rek`at bitirilmeden, imama tâbi olunmaz. Eğer kılınan öğlenin sünneti idiyse, farzdan sonra dört rek`at olarak kazâ edilir. Ayrıca son sünnet de kılınır. İlk kılınan iki rek`at ise nâfile yerine geçer. Kılınan ikindi ve yatsının sünnetleri ise, artık farzdan sonra tekrar kılınarak kaza edilmeleri gerekmez.
* Camiye gelen kimse cemaatın farza durmuş olduğunu görür ise ne yapar? Sünnet kılmayarak derhal imama uyar. Hattâ müezzin kâmetlerken bile, sünnete durulması mekruhtur. Ancak kılınan sabah namazı ise, imama da teşehhüdde yetişebilme imkânı varsa, önce sünnet kılınır, sonra imama uyulur. * * *
Mehmet Dikmen