Bel'am'a konu teşkil eden ayet meâlleri şöyledir: " Habibim! Onlara, şeytanın peşine taktığı ve kendisine verdiğimiz âyetlerden sıyrılarak azgınlardan olan kişinin olayını anlat. Dileseydik, onu âyetlerimizle üstün kılardık; fakat o, dünyaya meyletti ve hevesine uydu. Durumu, üstüne varsan da, kendi haline bıraksan da, dilini sarkıtıp soluyan köpeğin durumu gibidir. İşte ayetlerimizi yalan sayan kimselerin hâli böyledir. Sen onlara bu kıssayı anlat, belki üzerinde düşünürler. " (A'raf, 7/175-176).
Hz Ali ve İbn Abbas gibi sahabilere göre bu kişi Belam bin Baura (Balam b.Beor)'dır.
Bel'am Arami olduğu halde önce Hz Musa'nın dinine tâbi olmuş, sonra kendi kavminin putperest kralı Balak yardım isteyince muvahhid ordunun önüne çırılçıplak fahişeleri çıkarıp onların ahlakını bozarak yenme öğüdünü vermiş bir bilgedir. ( Eski Ahid, Sayılar 25:1-3, 31:16) bknz; Yahudileşme Temayülü s 244)
Kelbi'ye göre Medine'deki münafıkların liderlerinden "keşiş" Abdullah bin Amr'dır. Bazıları Hz Peygamberin "Onun şiiri müslüman olmuştu" dediği Sakifli ünlü "Hanif" şair Ümeyye bin Ebi's Salt'ın kastedildiğini söyler.
176. ayetin de delâlet ettiği gibi, bu her çağda bulunan bir prototiptir. Bu tipin belirgin vasfı bilgiden değil, bilgi ahlakından yoksunluktur. Bilgi ahlaka dönüşünce haşyet (35:28), ahlaksız kalınca vahşet olur.
|