[Kara Kartal]

25.000 TL’lik buğday üretimi yaptım, lakin borcum gelirimi aşıyor. 75.000 TL borcum var. Ürettiğim 25.000 TL’lik buğdaya zekât düşer mi?


CEVAP:
Verdiğiniz bilgilere size zekât düşmez. Çünkü Allah Teâlâ zekâtın ancak elinde malı olandan alınabileceğini bildirmiş ve şöyle buyurmuştur:

“Mallarından sadaka al; böylece onları arındırmış ve geliştirmiş olursun…” (Tevbe, 9/103)

Verdiğiniz bilgilere göre sizin elinizde malınız bulunmamış oluyor. Zira zekât için elde bulunması gereken mal, aşağıdaki ayetin delaletiyle ihtiyacınızdan fazla olmalıdır. Allah Teala şöyle buyurmuştur:

“… Sana neyi harcayacaklarını da soruyorlar. De ki: “artanı!”…” (Bakara, 2/219)

Peygamberimizden de konuyla ilgili şu hadisler rivayet edilmiştir:

“Zekât, zenginlerden alınır, fakirlere verilir.” (Buhari, Zekât, 1, 63; Müslim, İman, 29 (19); Ebu Davud, Zekât, 5; Tirmizi, Zekât, 6; Nesai, Zekât, 1; İbn Mace, Zekât, 1)

“Sadaka/zekât ancak zenginden alınır.” (Buhari, Zekât, 18, Vasiyet, 9; Ahmed b. Hanbel, 2/230.)

Hz. Osman’ın da şöyle dediği nakledilmiştir:

“Bu, sizin zekât ayınızdır. Kimin borcu varsa onu ödesin ki böylelikle onun ne kadar malı olduğu bilinsin. Borcu ödedikten sonra elinde kalan kısmının zekâtını versin. Elinde kalan mal nisap miktarının altında ise zekât vermesi gerekmez.” (Muvatta, Zekât, 1, hadis no: 322)

Hanefilerden İmam-ı Muhammed bu rivayeti zikrettikten sonra şöyle demiştir:

“Biz bu rivayeti esas alarak diyebiliriz ki: Bir kimsenin hem malı hem borcu varsa önce borcunu ödesin. Sonra elinde zekât düşecek kadar mal kalırsa onun zekâtını versin. Bu, Ebu Hanife’nin de görüşüdür.”

Sonuç olarak borcunuzu düştükten sonra elinizde kalan miktar nisap miktarına ulaşmıyorsa –ki sorunuzdan öyle anlaşılıyor- zekâtla yükümlü olmazsınız. Elinizde bulunan malın ticaret malı, nakit para büyük-küçükbaş hayvan veya toprak ürünleri olması arasında bir fark yoktur.

Fetvanetten aldım