[Hâdimul İslam]

Kur’an Arkeolojisi alanında Arapça yazılmış en kapsamlı eser Tunuslu ilim adamı Sâmi Amiri’dir. Âmirî, El-Vucûdul Tarihî lil-Enbîya ve’l Cedelul Bahsî Arkeulucîy” (Nebîlerin Tarihsel Varlığı ve Arkeolojik Araştırma Tartışması) adlı 556 sayfalık hacimli eserinde Kur’an’da adı geçen tüm peygamberlerin Kur’an, Kitab-ı Mukaddes ve arkeolojik bulgularla gerçekte yaşayıp yaşamadıklarını ele almış ve onlara dair bulguları bir araya getirmeye çalışmıştır.[13]



Türkiye akademisinde ise genellikle İlahiyat Fakültelerinin Tefsir ve Dinler Tarihi bölümlerinden hocaların arkeolojiyle doğrudan ilgilendiğini belirtebiliriz. Özellikle bu isimler arasında çalışmalarında arkeolojiyi de esas alan Prof. Dr. Şinasi Gündüz, Prof. Dr. Ekrem Sarıkçıoğlu, Prof. Dr. Ömer Faruk Harman, Prof. Dr. Baki Adam, Hakan Olgun, Kürşat Demirci, Zafer Duygu ve Yasin Meral’i anmadan geçemeyiz. Akademi dışından da bağımsız araştırmacılar Kur’an ve arkeoloji arasında mekik dokuyan nitelikli bir çok çalışmaya imza atmışlardır. Özellikle bu isimler arasında şu isimleri sıralayabiliriz: Mete Firidin, Rıdvan Çeliköz, Hikmet Zeyveli, Kurtuluş Berzan.



Kur’an ve arkeolojinin bir araya getirilmesi ayrıca Kur’an’ın temel iddialarının akli zemininin de gösterilmesi demek. Örneğin İslam kendisini tüm inançların özü olan Tanrı’ya teslimiyetin evrensel adı olduğunu söyler. Yani tarih-üstü biçimde yeryüzündeki tüm monoteist inançların ortak ismi “Tek Tanrı’ya teslim (Muslîm) olmak” çatısı altında görülür. Yine Kur’an her insanın özü itibarıyla (fıtraten) Tek Allah’a iman üzere doğduğunu ancak daha sonra çevre, nefsani arzular ve aile gibi faktörler sebebiyle bundan uzaklaştığını söyler. Bireylerin doğum sonraları gibi aslında tüm dinler de önce monoteist iken sonraları bozularak farklı dinlere dönüşmüşlerdir.



Yine İslam tüm toplumlara içlerinden seçilmiş kişilerin (Resul/Nebî) gönderildiğini ifade eder. Bu da peygamberlerin sadece Mezopotamya’ya gönderilmediği ve peygamberlerin sadece Kur’an’da anlatılanlarla sınırlı olmadığı anlamına gelir. O halde Dinler Tarihi ve Din Arkeolojisi alanları bu iki perspektifle, yani “monoteizmin esas, diğer inançların monoteizmin dejenere versiyonları olması” görüşü ve “tüm toplumlara Allah tarafından peygamber gönderildiği” bakış açısı ile incelenmelidir ki böylesi kapsamlı bir çalışma da araştırılmayı beklemektedir