Maun Süresi İniş(Nüzul) Sebebi Rivayetleri
Maun Süresi Nüzul Sebebi
Cumhur, sûrenin mekkî olduğu görüşündedir İbn Abbâs ve Katâde'den ri*vayete göre ise sûre medenîdir[1]
Atâ’ ve Câbir, İbn Abbas (ra)dan da yapılan bir rivayete göre: Mek*ke'de; Katade'ye ve diğer bir rivayette İbn Abbas'a göre: Medine'de in*miştir [2]
Müfessir Hibetullah ibn Selâme de sûrenin ilk yarısının (ilk üç âyetinin) Mekke'de el-As ibn Vâil es-Sehmî hakkında, ikinci yarısının da Medine-i Münevvere'de münafık Abdullah ibn Übeyy hakkında nazil olduğunu söylemiştir[3]
Sûrede gösteriş için namaz kılan ikiyüzlü dönek münafıklardan söz edildiğine bakılınca, sûrenin Medenî olduğu; âhiret, hesap ve cezayı yalanlayanların daha çok Mekke döneminde oradaki müşrikler arasında yaygın olduğuna bakınca, sûrenin Mekkî olduğu anlaşılıyor
Böylece sûrenin yarısının Mekke'de, yarısının da Medine'de indiği söylenebilir Nitekim Müfessir Alâeddin Ali bu inceliği naklederek diyor ki: “Bazısına göre sûrenin yarısı Mekke'de Âs b Vâil hakkında ve diğer yarısı Medine'de Abdullah b Ubey b Selûl hakkında inmiştir”[4]
Allâme Zemahşerî'ye göre, bu sûre, Tekâsür Sûresi'nden sonra in*miştir [5]
l Dini yalanlıyanı gördün mü?
2 Îşte odur yetimi şiddetle iten
3 Yoksulu doyurmaya teşvik etmeyen
Bu âyet-i kerimenin kimin hakkında nazil olduğu ihtilaflıdır Bu konudaki görüşler:
1- el-As ibn Vâil es-Sehmî (Mukatil, İbnu's-Sâib el-Kelbî), [6]
2- Münafıklar*dan bir adam (İbn Abbâs),
3- Amr ibn Aiz (Dahhâk),
4- el-Velîd ibnu'l-Muğîra (Süddî),
5- Ebu Süfyân İbn Harb (İbn Cüreyc)[7]
İbn Cüreyc'den nakledildiğine göre Ebu Süfyân her hafta bir (bir rivayette iki) deve kurban eder ve etini dağıtırmış Bu (cömertliğinin) yanında bir gün bir yetim kendisine gelip bir şeyler istemiş de onu asasıyla iteleyip bir şey verme*miş ve bunun üzerine Allah Tealâ bu sûreyi indirmiş[8]
4 Vay o namaz kılanların hakline
5 Ki onlar kıldıkları namazdan gafildirler
6 Ki onlar (namazlarında) riyakârdırlar (gösteriş yaparlar)
7 Ve zekâtı da men ederler
İbnu'l-Münzir'in İbn Ebî Talha kanalıyla İbn Abbâs'tan rivayetine göre "Vay o namaz kılanların haline" âyet-i kerimesi münafıklar hakkında nazil olmuştur Onlar, mü'minlere karşı onların yanında namaz kılarak onlara riyakâr*lık yaparlar, mü'minlerin gıyabında, yanlarında mü'minler yokken de namazı terkeder ve kimseye emanet bir şey vermezlermiş[9]
[1] Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 2/972 Vehbe Zuhayli, Tefsiru’l-Münir, Risale Yayınları: 15/640
[2] Tefsîr-i Kurtubî: 20/210; Şevkanî, Fethü’l-kadîr: 5/499; Celal Yıldırım, İlmin Işığında Asrın Kur’an Tefsiri, Anadolu Yayınları: 13/7017
[3] İbnu’l-Cevzî, age IX,243; Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 2/972 Vehbe Zuhayli, Tefsiru’l-Münir, Risale Yayınları: 15/640
[4] Lübabu't-te'vîl : 4/412; Celal Yıldırım, İlmin Işığında Asrın Kur’an Tefsiri, Anadolu Yayınları: 13/7017
[5] Tefsîrü'l-Keşşaf: 4/803; Celal Yıldırım, İlmin Işığında Asrın Kur’an Tefsiri, Anadolu Yayınları: 13/7017 Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 2/972
[6] Mürsel hadistir İmam Ebu’l-Hasen Ali bin Ahmed el-Vahidi, Esbâb-ı Nüzul, İhtar Yayıncılık: 392; İbnu’l-Cevzî, ageIX,243-244 Nisabûrî, Esbabu'n-Nuzûl: 306; Celal Yıldırım, İlmin Işığında Asrın Kur’an Tefsiri, Anadolu Yayınları: 13/7019-7020 Vehbe Zuhayli, Tefsiru’l-Münir, Risale Yayınları: 15/643
[7] İbnu’l-Cevzî, ageIX,243-244; Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 2/972 Nisabûrî, Esbabu'n-Nuzûl: 306; Celal Yıldırım, İlmin Işığında Asrın Kur’an Tefsiri, Anadolu Yayınları: 13/7019-7020 Vehbe Zuhayli, Tefsiru’l-Münir, Risale Yayınları: 15/643
[8] Mürsel hadistir İmam Ebu’l-Hasen Ali bin Ahmed el-Vahidi, Esbâb-ı Nüzul, İhtar Yayıncılık: 392; Kurtubî, age XX,143; Abdulfettah El- Kâdi, Esbab-ı Nüzul, Fecr Yayınevi: 481; Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 2/972 Vehbe Zuhayli, Tefsiru’l-Münir, Risale Yayınları: 15/643
[9] Beyhaki; Suyutî, Lubâbu'n-Nukul, 11,199-206; İmam Celaleddin es-Suyuti, Lubabu’n-Nukul Fi Esbabi’n-Nuzul, Fatih Yayınevi: 2/729; Abdulfettah El- Kâdi, Esbab-ı Nüzul, Fecr Yayınevi: 481; Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 2/972 Celal Yıldırım, İlmin Işığında Asrın Kur’an Tefsiri, Anadolu Yayınları: 13/7019-7020 Vehbe Zuhayli, Tefsiru’l-Münir, Risale Yayınları: 15/644