Mü'min Süresi İniş(Nüzul) Sebebi Rivayetleri
Ğafir (Mü'min) Süresi Nüzul Sebebi
Mekke'de ve Zümer Sûresinden sonra nazil olmuştur
Ebu Hayyân, Sûre*nin Mekkî oluşunda icmâ olduğunu söyler
Ancak Hasen'den, beş vakit namazın Medine-i Münevvere'de farz kılındı*ğı gerekçesiyle (Halbuki beş vakit namaz Medine'de değil Mekke'de farz kı*lınmıştır, meşhur ve sahih olan budur) "Şimdi sen sabret, Allah'ın va'di mutlaka haktır ve günahının mağfiret olunmasını dile Sabah akşam Rabbını hamd ile tesbih et" (âyet: 55) âyetinin; İbn Abbâs ve Katâde'den de "Kendilerine gelmiş kesin bir delil olmadan Allah'ın âyetleri üzerinde tartışanların göğüslerinde şüphesiz ki ulaşamıyacakları bir büyüklenme vardır Öyleyse sen, Allah'a sığın Hiç şüphesiz ki O, Semî'dir, Basîr'dir Elbette ki göklerin ve yerin yaratılması, insanların yaratılmasından daha büyüktür Ne var ki insanların çoğu bilmezler" (âyet: 56-57) âyetlerinin Medine'de nazil olduğu rivayet edilmiştir[1]
Âyetlerinin adedi, seksen beştir [2]
4 Küfredenlerden başkası Allah'ın âyetleri üzerinde mücadeleye girişmez Öyleyse onların ülkelerde (serbestçe nimet içinde) dönüp dolaşmaları seni al*datmasın
İbn Ebî Hatim'in Süddî'den, onun da Ebu Mâlik'ten rivayetle tahricine gö*re bu âyet-i kerime el-Hâris ibn Kays es-Sehmî hakkında nazil olmuştur[3]
56 Kendilerine gelmiş kesin bir delil olmaksızın Allah'ın âyetleri üzerinde tartışanların göğüslerinde şüphesiz ki ulaşamıyacakları bir büyüklenme vardır Öyleyse sen, Allah'a sığın Hiç şüphesiz ki O'dur O Semî’, Basîr
57 Elbette ki göklerin ve yerin yaratılması insanların yaratılmasından da*ha büyüktür Ne var ki insanların çoğu bilmezler
Ayetlerin nüzul sebebi ile ilgili rivayetler:
1- İbn Ebi Htim’den rivayetle Ka'b ve Ebu'l-Aliye şöyle diyor: Bu âyet-i kerime yahudiler hakkında na*zil oldu [4]
2- Ebu'l-Aliye der ki: Bu âyet-i kerime onlar hakkında nazil oldu Çünkü onlar Deccâl'in kendilerinden çıkacağını ve onun sayesinde bütün yeryüzüne hakim olacaklarını iddia etmişlerdi İşte onların bu iddiaları üzerine Allah Tealâ Rasûlü'ne bu âyet-i kerimeleri indirerek Deccâl'in fitnesinden Allah'a sığınma*sını emretti[5]
Bu rivayet âyet-i kerimenin medenî olduğuna delâlette açıktır [6]
3- Açıkça görüldüğü gibi bu ayet, her ne kadar öldükten sonra dirilmeyi inkâr eden Mekke müşrikleri veya Yahudiler hakkında nazil olmuşsa da, batıl ehli olan ve Allah'ın ayetleriyle mücadele eden herkesi kapsamına alır Ancak İbni Kesir, Ebu'l-Âliye'den gelen yukarıdaki rivayet hakkında şöyle demiştir: "Her ne kadar İbni Ebi Hatim tarafından rivayet edilmiş ise de bu, garip bir görüştür ve bu görüşte akla uzak bir zorlama vardır En sahih olan görüş, bu ayetin umumi olarak müşrikler ve kâfirler hakkında in*miş olmasıdır" [7]
66 De ki: 'Bana Rabbimden beyyineler geldiği vakit, ben o sizin Allah'tan başka yalvardıklarimza ibadet etmekten katiyyen nehyedildim de emrolundum ki müslim olayım o Rabb'ul âlemin'e!'
Cüveybir'in İbni Abbas (ra)'tan rivayet ettiğine göre:
“Velîd İbni Muğîre ve Şeybe İbni Rebîa Aleyhisselâm'a:
“Ya Muhammed, söylediklerinden dön, sana babalarının ve ecdadının dini üzerine olmak lâzım gelir” dediler Allahü Teâlâ, Mü’min: 40/66 ayetini indirdi [8]
=======================
[1] Kurtubî, age XV, 188; Alûsî, age XXIV,39 Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 2/768
[2] İmam Celaleddin es-Suyuti, Lubabu’n-Nukul Fi Esbabi’n-Nuzul, Fatih Yayınevi: 2/573
[3] Suyûtî, Lübâbu'n-Nukûl, 11,100 Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 2/768 İmam Celaleddin es-Suyuti, Lubabu’n-Nukul Fi Esbabi’n-Nuzul, Fatih Yayınevi: 2/573-574 Vehbe Zuhayli, et-Tefsirü’l-Münir, Risale Yayınları: 12/354
[4] İbn Kesîr, age VII141 Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 2/769 İmam Celaleddin es-Suyuti, Lubabu’n-Nukul Fi Esbabi’n-Nuzul, Fatih Yayınevi: 2/576 Vehbe Zuhayli, et-Tefsirü’l-Münir, Risale Yayınları: 12/416
[5] İbn Kesîr, age VII141 Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 2/769 İmam Celaleddin es-Suyuti, Lubabu’n-Nukul Fi Esbabi’n-Nuzul, Fatih Yayınevi: 2/575-576 Vehbe Zuhayli, et-Tefsirü’l-Münir, Risale Yayınları: 12/416
[6] Alûsî, age XXIV,78 Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 2/769
[7] Vehbe Zuhayli, et-Tefsirü’l-Münir, Risale Yayınları: 12/416-417
[8] İmam Celaleddin es-Suyuti, Lubabu’n-Nukul Fi Esbabi’n-Nuzul, Fatih Yayınevi: 2/576 Vehbe Zuhayli, et-Tefsirü’l-Münir, Risale Yayınları: 12/432