Buruc Suresi İniş(Nüzul) Sebebi Rivayetleri
Bürüc Süresi Nüzul Sebebi
Mekke-i Mükerreme'de ve Şems Sûresinden sonra nazil olmuştur[1]
Surenin nüzul sebebi, hendeklerin sahipleri etrafında dönmektedir Müslim «Sahih'inde, Ahmed ve Nesai rivayet ettiler Özeti şöyledir:
Adı Zur'a b Tübban Es'ad el-Humeyri olan kâfir krallardan birisine Yahudi Zü Nüvas'a tebasından bazılarının Hıristiyanlık dinine girdiği ha*beri ulaşır[2] Himyer'den bir orduyla onların üzerine yürür Yakaladıkla*rından, Yahudilik ve ateşte yanma arasında seçim yapmalarını ister Ölü*mü tercih ettiklerinde onlar için çukurlar kazılır, ateş alevlendirilince mü*minlere denilir ki: "Sizden dininden döneni bırakanz, dönmeyeni yakarız" Onlar ise sabrederler Ateşe atılmalarını ve yakılmalarını kral ve adamla*rı da seyreder Yirmi bin kişi veya on iki bin kişinin öldürüldüğü rivayet edilir
Kelbî der ki: Uhdud halkı yetmiş bin kişi idi
Kısaca: Müşrik olan Humeyr krallarının sonuncusu Zü Nüvvas, yirmi bin kişiye yakın olan Hıristiyan Uhdud halkını öldürdü[3]
Ateş hendekleri olayı ile ilgili olarak Peygamber (sa)'den gelen haber*ler şöyledir: Krallardan bazılarının bir sihirbazı vardı O sihirbaz yaşlanın*ca, yanına bir delikanlıyı sihir öğretmek için aldı Delikanlının yolu üzerinde, insanlara vaaz veren bir rahip bulunuyordu Delikanlının kalbi rahibe ısındı Bir gün yolda, insanların yolunu kapatan bir vahşi ya da yılana rasladı Bir taş alarak: "Allahım! Eğer rahip sana sihirbazdan daha sevgili ise, şu vahşiyi bu taşla öldür," dedi Onu öldürdü
Delikanlı ondan sonra rahipten öğrenmeye devam etti Nihayet körü, alacalıyı iyi edecek, hastalıktan kurtaracak hale geldi Kralın adamların*dan birisi kör oldu, onu iyileştirdi Kral adamı gördüğünde ona gözünü ki*min iyileştirdiğini sordu, o da: "Rabbim" dedi Kral kızıp ona işkence etti
O, delikanlıyı ele verdi Delikanlı da işkence edilince rahibi ele verdi Rahip dininden dönmedi ve hızarla doğrandı Delikanlıyı tepesinden at*mak için dağa çıkardılar Dua etti Dağ onları sarstı, yuvarlandılar, o kur*tuldu Küçük bir sandala koyup boğmak için onunla denize açıldılar Dua etti, sandal alabora oldu Onlar boğuldu, delikanlı kurtuldu Krala dedi ki: "İnsanları bir alanda toplayıp beni bir ağaca bağlayarak, çantamdan bir ok alıp "Delikanlının Rabbi Allah'ın adı ile" diyerek bana atmadıkça beni öldüremezsin"
Kral oku attı Ok şakağına geldi Elini üzerine koydu ve öldü İnsan*lar: "Delikanlının Rabbine iman ettik" dediler Krala denildi ki:
"Korktuğun başına geldi" Hendekler kazdırdı Onları ateşle doldurdu Dininden dönme*yen ona atıldı Nihayet beraberinde çocuğu ile bir kadın geldi Biraz tered*düt etti Çocuk:
"Anneciğim Dayan sen kısa bir zamandır hak üzeresin" de*di Kadın dayandı ve ateşe atladı [4]
[1] Kurtubî, age XK,187 Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 2/941; Celal Yıldırım, İlmin Işığında Asrın Kur’an Tefsiri, Anadolu Yayınları: 13/6686
[2] Dahhak dedi ki: Hıristiyanlardan bir grupturlar Rasulullah (as)'ın gönderilmesin*den kırk yıl önce Yemen'de idiler Onları, Yusuf b Şürahil b Tübba el-Humeyri yakaladı Seksen küsur kişi idiler Onlar için çukurlar kazıp orada yaktılar
[3] İbni Kesir, IV/549
Vehbe Zuhayli, Tefsiru’l-Münir, Risale Yayınları: 15/436
[4] Vehbe Zuhayli, Tefsiru’l-Münir, Risale Yayınları: 15/436-437