Şafii Mezhebi: Hac ve Umre'nin Amelleri
Hac ve Umre'nin Amelleri
a Haccın Amelleri
Haccın vucûbiyetinin ve sıhhatinin şartlarım, haccın başlangıç yeri olan mîkatları ve ihramın keyfiyetini zikretmiştik Şimdi haccın amellerini açıklamaya başlayalım Bu amellerin bir kısmı vacib, bir kısmı rükün, bîr kısmı sünnet, bir kısmı da müstehab olan dualar, Hz Peygamber'in kab-rini ve mescidini ziyaret etmek gibi haccın tevabîleridir Şimdi bunları te-ker teker ele alıp inceleyelim:
Haccın Vacib (Farz) Olan Amelleri
Haccın vacibleri ile rükûnları arasındaki fark şudur: Vaciblerin de, rükûnların da mutlaka yerine getirilmesi gerekir Ancak vacibler terke-dildiği takdirde, bir kurban kesmekle o vacib yerine getirilmiş sayılır Bunu ileride göreceğiz Rükûnlar ise haccın kendileriyle tamamlandığı ameller olması dolayısıyla, terkedildiğinde kurban veya başka birşeyle yerirîe getirilmiş sayılmaz (Bu nedenle o haccın kaza edilmesi gerekir) Haccın vacibleri şunlardır:
1 Mîkatta İhrama Girmek
Hacca gitmek isteyen kişinin -zamanî ve mekânî- mîkatta ihrama gir-mesi vacibdir Zamanî ve mekânî mîkatlann ne olduğunu daha önce be-yan etmiştik Mekâni mıkatı ihramsız olarak geçip haram hududuna giren kişi haccın vaciblerinden birini terketmiş olur Fakat mekânî mîkata gel-meden önce evinde veya başka bir yerde ihrama girmenin bir mahzuru yoktur Zamanî ve mekânî mîkatlann delillerini ve yerlerini daha önce açıklamıştık
2 Müzdelife'de Gecelemek
Güneş battıktan sonra Arafat'tan çıkan hacı, Arafat ile Mina arasında bulunan Müzdelife'de gecelernelidir Ancak bunun fecre kadar devam etmesi vacib değildir Orada gecenin birinci yarısının sonuna kadar dur-ması veterlidir (Hanefîlere göre sabah namazını Müzdelife sınırları içinde kılıp, taş toplamak gerekir) Çünkü Cabir'in rivayet ettiği hadîste Hz Peygamber'in böyle yaptığı nakledilmiştir
3 Cemrelere Taş Atmak
Hacı, Arafat'tan ayrılıp Müzdelife'de geceledikten sonra Cemretu'l-Akabe'ye doğru yönelmelidir Cemretu'l-Akabe, Mina'nın Mekke tarafının son sınırıdır Burada cemrelere yedi taş atmalı, bu taşlar sınırlandırılmış yere düşmelidir Cemrelere taş atmak, bayram gecesinin yansından sonra başlayıp bayram gününün güneşi batıncaya kadar devam eder
Hz Peygamber'in haccı ile ilgili Cabir'in rivayet ettiği hadîste şunlar bulunmaktadır: "Sonra Hz Peygamber, ortadaki yola girdi O yol Cemre-tu'1-Akabe'ye çıkıyordu Ağacın yanındaki cemreye geldi ve yedi taş attı Her taş atışında da tekbir getirdi Taşların büyüklüğü yaklaşık olarak nohut kadar veya biraz daha büyüktü"1
Bayram günlerinden sonra gelen teşrik günlerinde Mescid-i Hife yakın olan birinci cemreden başlayıp sonra orta cemreye, sonra da Cemretu'l-Akabe'ye yedişer taş atmak vacibdir Mina'daki bu cemrelerin yerleri bellidir Cemrelere taş atmanın vakti, güneşin batıya doğru kayması ile başlayıp güneş batıncaya kadar devam eder Hacı, bugün atması gereken taşları yarına erteleyebilir Bunun için fidye gerekmez
Bir Mülahaza
Eğer hacı, Mina'dan Mekke'ye Teşrik Günleri'nin ikinci gününün güneşi batmadan önce taşlarını atıp çıkıyorsa, Teşrik Günleri'nin üçüncü günündeki taş atma üzerinden kalkar Bu, acele gitmek isteyen kimse için bir ruhsattır Çünkü Allah Teâlâ şöyle buyurmaktadır:
Kim (bu zikri) aceleyle iki günde yapıp (Mina'dan Mekke'ye dönerse) ona (bundan dolayı) bir günah yoktur (Bakara/203) Teşrik Günlerfnin ikinci gününün taşlarını attıktan sonra güneş bat-madan Önce oradan gitmeyen kişiye, Mina'da gecelemek ve üçüncü gü-nün taşlarını atmak vacib olur
_____________________
______________________
Kaynak: Büyük Şafii İlmihali, M Elbuğa, MElhin, Ali Eşşerbeci