[Yitiksevda]

Kuran Yolu

Prof. Dr. Hayrettin Karaman,

Prof. Dr. Mustafa Çağrıcı,

Prof. Dr. İbrahim Kafi Dönmez,

Prof. Dr. Sabrettin Gümüş,

79. âyetteki "temizlenenler" anlamına gelen "mutahharûn" kelimesiyle il*gili olarak da farklı açıklamalar bulunmakla beraber müfessirler genellikle, bura*da meleklerin kastedildiği kanaatindedir; Abese 80/11-16. âyetleri bu anlamı des- teklemektedir. Dolayısıyla, buradaki "dokunma" anlamına gelen "mess" kelimesi, Kur'an'ın içeriğinin Peygartıber'e iletilmesinde meleklerden başkasının rolünün olamayacağını ve müşriklerin iddia ettikleri gibi kâhin veya şâir sözü olmadığını ifade etmektedir. Zira müşrikler cin ve şeytanların gökten gelen haberlerden çalın*tı yapabildiklerine, kâhinlerin de onlardan bilgi aldıklarına, yine her şairin kendi*sine şiiri dikte eden bir şeytanın bulunduğuna inanıyorlardı; Hz. Peygamber'in de Kur'an'ı böyle bir yolla elde ettiğini ileri sürmüşlerdi.

Kur'an'ın Allah Teâlâ tarafından böylesine yüceltici ifadelerle anılması ve âyette, -asıl anlam yukarıda açıklandığı şekilde olsa bile- temiz olarak dokunma*nın ona saygıyı belirten bir niteleme olarak yer alması sebebiyle ilk zamanlardan itibaren müslümanlar Kur'an âyetlerinin yazılı olduğu malzemeye ve mushafa iba*det temizliği olmadan yani abdestsiz olarak dokunmamaya özen göstermişlerdir. İslâm âlimlerinin çoğunluğu da Hz. Peygamber'den nakledilen bazı söz ve uygu*lamaları[38] bu yöndeki çıkarımı destekleyici bulmuşlar ve mushafa el sürmek için abdest almak gerektiğine hükmetmişlerdir. Öte yandan İbn Abbâs, Davud b. Ali, İbn Hazm ve Şevkânî gibi âlimler âyetin mushaf ile değil levh-i mahfuz ile ilgili olduğunu, abdestli olmayanın mushafa dokunmasını mene-den hadisin de sahih olmadığını yahut sahih olsa bile orada müşriklerin kastedil*diğini ileri sürerek abdestli olmayan, cünüp ve âdet halindeki kimselerin mushafa dokunmasını ve onu okumasını câîz görmüşlerdir. [39] Bu uygulamaları ve abdestin gerekliliği yönün*deki içtihadı esas alan ve kutsal kitabına saygısının bir nişanesi olarak ona el sü*rerken abdestli olmaya gayret eden bir müminin bu davranışı onun ecrini ve fey*zini arttırır; fakat bu hükmün Kur'an'la yakından ilgilenme ve mânaları üzerinde düşünme çabasını engelleyen bir set gibi algılanması kuşkusuz yanlış olur. Zaten İmâm Mâlik gibi İslâm âlimleri Kur'an eğitim-öğretiminin ve sıkıntıya yol açan durumların ayrı mütâlâa edilmesi gerektiğini gösteren fetvalar vermişlerdir. Mus*hafa dokunmadan Kur'an'ın okunması veya tercümesine el sürülmesi için abdest almak ise genel olarak gerekli görülmemiş, sadece tavsiye edilmiştir. [40