Kur'an-ı Kerim Okuma Biçimleri
Kur'an-ı Kerim Okuma Biçimleri MURAT KAYACAN
Kur'an-ı Kerim'i anlama konusunda Müslümanlar değişik metotlar kullanmaktadırlar. Bu metotlardan herhangi birisini kullanma konusunda da bir tercih hakkı söz konusudur. Bu okuma biçimlerini seçmek okuyucunun birikimiyle, ruhi yapısıyla ve eğilimleriyle doğrudan ilgilidir.
Her okuma biçiminin olumlu yanları olduğu gibi, sakıncalı tarafları da söz konusudur. Biz bu değişik okuma biçimlerini altı ana başlık altında anlatıp tercihi okuyucuya bırakmanın daha doğru olduğunu düşünüyoruz.
1.Analitik Okuma
2.İcmali Okuma
3.Karşılaştırmalı Okuma
4.Konulu Okuma
5.Nüzul Sırasına Göre Okuma
6.Kelime Çözümlemesi Yaparak Okuma
1.Analitik Okuma
Analitik okumada okuyucu pasiftir. O, Kur'an metninin bir bölümünü dikkate alır. Genellikle onun çabası belli bir kısmını açıklanması ile sınırlıdır. Bunda, metnin rolü konuşmacının rolüne benzemektedir ve okuyucunun pasif görevi dikkatle dinlemek ve anlamaya çalışmaktır. Okuyucunun işi, pak bir zihinle, klasik Arapça'ya olan aşinalıkla dinlemek ve anlamaya çalışmaktır. Burada Kur'an aktif bir rol oynar. Bu tarz okuyuşta, okuyucu Fatihadan Nas suresine kadar ayetleri birer birer okumakta ve hadis, siyer, dilbilgisine ait verilerle Kur'an-ı Kerim'i anlamaya gayret etmektedir. Ancak bu tarz bir okumayla toplumsal dönüşümü sağlamayı hedeflemek oldukça zordur. Çünkü "ne yapmalı?" sorusu ile Kur'an-ı Kerim'e yönelmek söz konusu değildir. Daha ziyade "ne diyor?" sorusunun cevabı bu tür okumayla elde edilebilir. Bu da yaşanan sorunlarla bu sorunları çözmeye yönelik bilgileri elde etmeyi güçleştirmektedir. Bu tür Kur'an-ı Kerim okumayı benimseyen Razi, Kurtubi ve diğer birçok tefsir yazarını örnek olarak verebiliriz.
2.İcmali Okuma
Bu tarz okumada Kur'an-ı Kerim'in muhtevası özet olarak okunur. Ayrıntıya fazlaca ilgi gösterilmez. Yeni okuyucular için bu biçimde Kur'an-ı Kerim okumak oldukça faydalıdır. Daha sonra isterse ayetler hakkında daha ayrıntılı yorumlara sahip diğer okuma biçimlerine de yönelebilir. Bu tarz okuyuşta da ayetler Kur'an-ı Kerim'in mevcut sırasına göredir. Ancak ayetler hakkında genel bir kanaat edinmek için bu okuma elverişlidir. Zaman açısından da gayet ekonomiktir. Öncelikli olan ayetlerden kastedilendir. Meal okumak da icmali okuma gibi bir şeydir. Çünkü her meal aynı zamanda mütercimin ayetlerden anladığıdır. Ayrıntılı okuma çabalarının ağır geleceği kişilerle çalışma yaparken bu tarz bir okuma biçimi oldukça faydalı ve sağlıklı bir çaba olacaktır. Mahmut Şeltut'un Tefsiru'l Eczai'l Aşereti'l Ula (ilk on cüzün tefsiri) ve M. Esed'in meal çalışması* bu tarz okuma için gayet elverişlidir. *(Esed'in mecazi diyerek olağanüstü durumları kabul etmeyişi ayrıca değerlendirmesi gereken bir konudur.)
3.Karşılaştırmalı Okuma
Karşılaştırmalı okuma, ayetleri ayetlerle, ya da konuyla ilgili hadislerle, ayet gruplarını diğer kutsal kitaplar ile karşılaştırarak okuma şeklidir. Karşılaştırma yapılırken aynı zamanda farklı görüşler serdedilerek tercih edilen görüş belirtilir. Örneğin Taberi, tefsirinde ayet ile ilgili görüşleri verir ve sonra tercih ettiği yorumu ortaya koyar. Kur'an-ı Kerim'de Hz. Muhammed'in anlatımıyla diğer kutsal kitaplardaki anlatımını kıyaslayan İbrahim Halil'in Muhammed fi't Tevrat ve'l İncil ve'l Kuran (Tevrat, İncil ve Kur'an-ı Kerim'de Hz. Muhammed(sav) çalışması bir ayet grubunun diğer kitaplarla karşılaştırılmasına bir örnek olarak verilebilir.
Bu biçimde okuma yapılan eyleme canlılık katar. Kıyaslama yaparak öğrenme daha etkilidir. Ancak Kur'an-ı Kerim çerçevesinden ayrılmadan diğer nispeten zanni bilgilerden etkilenme tehlikesi de söz konusudur. Bu tehlikenin olması, diğer okuma biçimlerine oranla daha fazladır. Yoksa diğerleri için tümden sakıncasızdır demek mümkün değildir.
..........................devamı var..................................