tavla oynamak neden haram? yani efendimiz bunu neden haram olarak bildirmis, bu konudaki illetler sirasiyla tekrardan yazilirsa, konu onun uzerinden tartisilirsa cok daha farkli bir sonuca varilacaktir.
misal, sans oyunu oldugu icin piyango, toto, loto haramdir diyoruz. peki ayni sekilde sadece sansa dayali olan su da haram midir: bir insana dedim ki bil bakalim parayi hangi elimde tutuyorum? o da iki ihtimalden (sag-sol) birini soyledi.
simdi buna bakarak, aa isi sansa biraktirmayi gereken bir soru sordu, bu o zaman sans oyunu oldu, o halde haramdir... denilebilir mi? cunku kiyasa vurdugunda tavladaki snsa birakmanin aynisi burada da sozkonusu. islam hukuku bu kadar aleladelik uzerinden sonuca variyor olabilir mi? bugun geldigimiz durumun sebebini de bu yaklasim acisi zaten ortaya koyuyor.
hatta bu alelade bakis acisini biraz daha ilerletelim, bir bilgi yarismasina katildiniz, sorulardan bir kismini bildiniz, bir kismi ise secenekler arasindan hangisinin dogru oldugunu bilemediginiz icin kafadan atarak belki tutar diye cevapladiniz, peki yarisma olan bu seyi simdi isi sansa biraktiginiz icin kumara mi cevirmis oldunuz?
kusura bakmayin ama sadece oyunun adindan yola cikaraK haramdir demek, yine bu alelade kiyas yontemi ile bakarak sunu da demenizi gerektirir, o zaman ya bunu diyin, ya da illet-hikmet baglaminda farkli bir gozle degerlendirip, bir seyi kumar kilan ve dolayisiyla haram kilan sebeblerin o seyin icinde olup olmamasina gore degerlendirip sonuca ulasin.
ust paragrafta yine bu alelade kiyas yontemi ile bakarak sunu da demenizi gerektirir, o zaman ya bunu diyin dedigim seye gelince:
bakin alelade bakis bizi nereye surukler:
iki kisinin cetin kavgaya tutustugunu gordunuz, yapmayin yaziktir gunahtir dediniz ayirmaya ugrastiniz, ayiramadiniz, ve kavga cok ilerledi, kiliclar silahlar cekildi....
simdi bu olaya bakarak, kavga etmek kotudur sonucunu cikariyoruz, ama alelade bakis burdan yola cikarak, iki toplum savasiyor ve kiliclar da cekiliyorsa bu cok ayip ve gunahtir demek gibi birsey.
icerigindeki eylem ayni olmakla birlikte, kavgayi ayirmaya ugrasiriz ama savasa ise bizzat istirak ederiz degil mi? demekki birseyin haramligi o eylemin bizzat kendisinden kaynaklanmiyor. yani tavlayi haram kilan sey, kac cikacagini bilmedigin halde, zari elinde sallayip atmaktan dolayi degil. o zaman ha elinde zar sallayip atmissin, ha oteye koydugun 6 siseyi nisan alip vurmaya calismissin, sans ve olasiligi ayni seyler bunlarin. burada demekki sans yada olasilik degil, bu durumun insanin ruh dunyasinda, aile hayatinda, toplum yasantisinda kendisini surukledigi durumdan dolayi bir haramlik sozkonusu.
bos zaman gecirmek bile bunun haramliginin delili ve illeti degil, o zaman bos vakit bulmusken bir oturup cay iceyim dediginiz anda da harama adim atmis olmalisiniz ve bunu kendinizle celismemek adina kabullenmek zorundasiniz.
hele ki taladaki zarlarin uzerindeki rakamlardan yola cikan arkadasimiz, o zaman yeni bir zar gelistirip 1-6 arasinda degil de 10000-10006 arasinda sayi verirsek zarlara o zaman haram degildir mi olacak bu? isin sirrini orada aramaniz da cok abes kacmis.
|