Fiil çekimleri(fiili mazi)
 

Fiili Mazi iki kısımdır:
a) Mazi Malum
b) Mazi Meçhul
MAZİ MALUM:
Mazi malum üç şekil üzere bulunur:
1) فَعَلَ kalıbında gelir. كَتَبَ gibi.
2) فَعِلَ kalıbında gelir. عَلِمَ gibi.
3) فَعُلَ kalıbında gelir. كَبُرَ gibi.
Üç şekli birbirinden ayıran ikinci harfin harekesidir. Birinci ve üçüncü harf üç şekilde de üstündür.
Dikkat:
Bir fiili mazi harekeli ise harekesine bakarak hangi kalıptan geldiğini anlarız. Eğer harekesi yoksa nasıl okunacağını sözlükten öğreniriz.
فَعَلَ kalıbında bulunan كَتَبَ mazifiilin çekimi şöyledir:





















































فَعَلَ kalıbında bulunan ضَرَبَ mazi fiilin çekimi şöyledir:





















































فَعَلَ kalıbında bulunan فَتَحَ mazi fiilin çekimi şöyledir:





















































فَعِلَ kalıbında bulunan عَلِمَ mazi fiilin çekimi şöyledir:























































فَعُلَ kalıbında bulunan كَبُرَ mazi fiilin çekimi şöyledir:























































فَعِلَ kalıbında bulunan حَسِبَ mazi fiilin çekimi şöyledir:





















































MAZİ MEÇHUL:
- Mazi meçhul fiili sadece فُعِلَ kalıbında bulunur.
- فَعُلَ kalıbında (5. bab) bulunan mazi malumların meçhulü yoktur.Bu kalıp üzerinde bulunan tüm fiillerin hepsi lazımdır. Lazım fiilin meçhulü olmaz.
- Fakat فَعَلَ yahut فَعِلَ kalıbında bulunup ta müteaddi olan mazi malumların meçhulünü elde etmek için o mazi malumları فُعِلَ şeklinde okumalıyız.
Örnek: كَتَبَ mazi fiilin meçhulü كُتِبَ dir. عَلِمَ mazi fiilin meçhulü عُلِمَ dir.
فَعَلَ kalıbında bulunan كُتِبَ mazi meçhul fiilin çekimi şöyledir:





















































فَعَلَ kalıbında bulunan ضُرِبَ mazi meçhul fiilin çekimi şöyledir:





















































فَعَلَ kalıbında bulunan فُتِحَ mazi meçhul fiilin çekimi şöyledir:





















































فَعِلَ kalıbında bulunan عُلِمَ mazi meçhulün çekimi şöyledir:





















































فَعُلَ kalıbında bulunan كَبُرَ mazi meçhul fiilin çekimi olmaz!... Çünkü lazım fiillerdir.























































فَعِلَ kalıbında bulunan حَسِبَ mazi meçhul fiilin çekimi olmaz!...





















































Dikkat:
A- Fiili maziler –gerek malum ve gerekse meçhul olsunlar- Türkçeye en çok “diligeçmiş zaman” ile bazen de “mişligeçmiş zaman” ile tercüme edilir. Demek oluyor ki, hangisi daha uygun düşerse öyle tercüme edilir. Mesela كَتَبَ : yazdı yahut yazmış, كُتِبَ :yazıldı yahutyazılmış. Fiili maziler bazen de “dua kipi” anlamında gelir. Mesela رَحِمَ اللهُ : Allah rahmet etsin, قَتَلَ اللهُ : Allah öldürsün.









B- Fiili mazinin başına olumsuzluk edatı denilen مَا yahut لاَ gelirse, Türkçeye “diligeçmiş” veya “mişligeçmiş” zamanın olumsuzu ile tercüme edilir. Mesela: مَا كَتَبَ : yazmadı yahut yazmamış, مَا كُتِبَ : yazılmadı yahut yazılmamış, لاَ كَتَبَ : yazmadı yahut yazmamış, لاَ كُتِبَ : yazılmadı yahut yazılmamış.










Not: مَا ile لاَ harflerinin çekimde hiçbir değişiklik yapmadan fiili mazinin her çekiminin başına geçebilir. Ancak mazi menfinin مَا ile kullanılması daha çoktur.
Dikkat:
Ancak harfi cer veya zarf vasıtasıyla lazım fiillerden de meçhul yapılabilir. Örnek: غُشِىَ عَلَيْهِ (bayıldı), ذُهِبَ مَعَهُ (onunla gidildi) gibi.
a) Harfi cer vasıtasıyla lazım fiilin çekimi:





















































b) Zarf vasıtasıyla lazım fiilin çekimi de şöyledir:





















































Dikkat: Üstte her iki çizelgede de görüldüğü üzere lazım fiillerin meçhülleri harfi cer veya zarf vasıtasıyla tasrif edildiğinde müfred müzekker gaib çekimi değişmeyip ancak harfi cer veya zarfın bitiştiği zamirler değişir.

hocam bir sorum olacak:
mesela: salat, haza, hazihi, ene gibi bazı kelimeler var bunların yazılışı ile okunuşu farklı bunu nerden anlayacağız? illa hepsini ezberleyecekmiyiz..?

Eğer kastınız zamirler (Ben-sen-o vs gibi) ise bunları ezberlemek gerekir.Cümle içindeki durumlarına göre zamirlerin veya isimlerin son harekeleri hazfedilebilir(düşebilir).Yine başında harfi cer veya başka edatların gelmesiyle de bazen ufak tefek değişikliğide uğrayabilir.

yok abi zamirler değil,
mesela

صلاة
diye okuruz ama kaynakta لاyerine kesralı ل var. belli bir kurala göremi oluyor yani..

salat kelimesi yazılırken de salat yazılır,okunurken de salat okunur.Yalnız salat kelimesini okurken durursak eğere o zaman sondaki "ta" ,"he "olarak yani yani "salah" diye okunur.(ezandaki "hayyales salah" ı hatırlayın,yazılışı:"Hayya ales salat")

Eğer sorunuzdan Kur'andaki salat kelimesinin türevlerin yazılışları ise durum,mazi,muzari fiil çekimlerinden kaynaklanır.Her birinin farklı anlamları vardır.
Salat kelimesinin aslı yani kökü "sa-la-(ye)"("ye okunmuyor "sa-lâ" diye okunuyor)
Kur'anda bu fiilin geçiş şekilleri şunlar:

صَلَّى
تُصَلِّ
يُصَلُّواْ
يُصَلُّونَ
يُصَلِّي
صَلِّ
صَلُّوا
لصَّلاةَ

anladım, kök ve aldığı çekime göre yazılış ve anlam değişir.
Allah razı olsun.
arada başınızı ağrıtırım.

esT*
Kafamız ağrıyacaksa bile bu tür konular da ağrısın razıyız.:)

muhtar arapçanın yüzde yüz onbeşi ezberdir,tecrübedir ve ilerlemektir.
ebcedi bitirdiğinde anlarsın beni :)

Cevap: Fiil çekimleri(fiili mazi)
 

allah razı olsun