Dilovası Parfüm Fabrikasında Patlama

[Hâdimul İslam]

Dilovası Parfüm Fabrikasında Patlama

Kocaeli’nin Dilovası ilçesinde bulunan bir parfüm fabrikasında meydana gelen ve 3’ü çocuk 6 kadın işçinin hayatını kaybetmesiyle sonuçlanan patlamanın ardından, olaydaki ihmallere ilişkin iddialar gündemi sarstı. CİMER’e yapılan şikayetlerin sonuçsuz kaldığı ileri sürüldü.

Olayın ardından Kocaeli Cumhuriyet Başsavcılığı’nın başlattığı soruşturma hızla ilerliyor.

İşte 9 soruda, 3'ü çocuk 6 kadın işçinin hayatını kaybettiği yangın:

1 - Patlamanın nedeni belli mi?

Yangının kesin çıkış nedeni henüz belirlenmedi. Ancak makine mühendisi, elektrik mühendisi, kimyager ve iş sağlığı uzmanından oluşan bilirkişi heyeti yangının nedenini ve sorumlu kişileri tespit etmek üzere çalışmalarını sürdürüyor.

2 - Fabrikada ihmale dair hangi iddialar gündeme geldi?

Olayın ardından iş yerinde ciddi ihmal iddiaları gündeme geldi. İddialara göre fabrikada çocuk işçilerin çalıştırıldığı, yangın tesisatının, söndürme ve alarm sistemlerinin bulunmadığı, iş güvenliği ve işçi eğitimi önlemlerinin alınmadığı, işyeri levhası olmadan faaliyet yürütüldüğü öne sürüldü.

3 - Daha önce bu iş yeriyle ilgili şikayet yapılmış mıydı?

Vatandaşların 2024 yılı içinde Cumhurbaşkanlığı İletişim Merkezi’ne (CİMER) birçok başvuru yaptığı öne sürüldü. Şikayetlerde, iş yerinde sigortasız işçi çalıştırıldığı, yemek ücretlerinin ödenmediği, çalışanların kovulma tehdidiyle çalıştırıldığı, fabrikanın levhasız faaliyet gösterdiği iddia edildi.

4 - CİMER’e yapılan şikayetlerde neler yazıyordu?

Bir başvuruda şu ifadelerin yer aldığı belirtildi: “Kocaeli Dilovası’nda Vahdet Camii bitişiğinde, levhası olmayan parfüm imalatı ve dolumu yapılan iş yerinde mahallemizin kadınları ve çocukları sigortasız çalışıyor. İş güvenliği yok. Yemek ücreti alınarak ‘kendiniz yiyin’ deniliyor. Gereğinin yapılmasını arz ederim.” Bir başka şikayette de “Mahallemizin kadınları ve çocukları sigortasız, iş güvenliği olmadan, kovulma tehdidiyle çalıştırılıyor” ifadelerinin yer aldığı kamuoyuna yansıdı. Ancak bu başvurulara rağmen herhangi bir işlem yapılmadığı öne sürüldü.

5 - Olay sonrası fabrikada hangi güvenlik eksikleri bulundu?

İddialara göre binada, yağmurlama sistemi ve yangın söndürme altyapısı yoktu, yangın algılama ve alarm sistemleri bulunmuyordu. Acil kaçış yolları yönetmeliğe uygun değildi, tek bir çıkış kapısı vardı ve bu kapı önünde malzeme yığılıydı.

6 - Soruşturma süreci nasıl ilerliyor?

Adalet Bakanı Yılmaz Tunç, olayla ilgili Gebze Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından adli soruşturma başlatıldığını açıkladı. Soruşturma kapsamında 1 başsavcı vekili ve 2 savcı görevlendirildi, 11 kişi gözaltına alındı.

7 - Kimler gözaltına alındı?

İş yeri sahibi Kurtuluş Oransal, Yalova’da kaçmaya çalışırken yakalandı. Vardiya amirleri ve sorumlu yöneticilerin de aralarında bulunduğu 3 kişi Kocaeli ve Yalova’da düzenlenen operasyonlarla gözaltına alındı. Oransal’ın oğlu İsmail Oransal’ın ise halen arandığı bildirildi.

8 - İdari soruşturma kapsamında hangi adımlar atıldı?

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, olayın ardından iki başmüfettiş ve bir müfettiş görevlendirdiğini duyurdu. Ayrıca, yürütülen incelemeler kapsamında SGK ve İŞKUR’dan 7 personel açığa alındı.

9 - Bina nereye bağlıydı, konumu nasıldı?

Patlamanın meydana geldiği bina, İŞKUR Dilovası Hizmet Binası’nın hemen yanında bulunması da eleştirildi. Fabrikanın bu alanda uzun süredir faaliyette olduğu ancak resmi levhasının bulunmadığı belirtildi.



patlamanın ardından, işçi güvenliği ve denetimdeki ihmal iddiaları dehşet verici boyutlara ulaştı. Geçen yıl aynı fabrikada çalışan 16 yaşındaki Nida Aydemir, çalışanların sigortasız çalıştırıldığını, denetçilerin rüşvetle (parfüm hediye edilerek) geri çevrildiğini öne sürdü. Lüks parfüm markası üreten fabrikanın sahibi yakalanırken, soruşturmada gözaltı sayısı 11’e yükseldi.

16 YAŞINDAKİ ESKİ İŞÇİ: "GÜVENLİK YOKTU, SİGORTASIZDIK"

Geçen yıl 16 yaşındayken fabrikada çalışan Nida Aydemir, Nefes'te yer alan habere göre, tesisin güvenlik önlemlerinden yoksun olduğunu ve sigortasız çalıştırıldıklarını anlattı:

“Fabrika iki katlı küçük bir binaydı. Alt kat depo, üst kat ise patronun odasıydı. Sigortasız çalıştık. Zabıta geldiğinde patron parfüm hediye edip sigara alıp gönderirdi, denetim yapılmazdı.”


Aydemir, çalışma koşullarının ağırlığına dikkat çekerek, günde 10 saat çalıştıklarını, 2023’te 250 lira aldıklarını, bu yıl hayatını kaybeden arkadaşların ise günlük 650 lira kazandığını ve 70 liralık yemek parasının yetersiz kaldığını belirtti. Eski çalışan, fabrika sahibi Kurtuluş Oransal’ın kadın çalışanlara kötü davrandığını ve hakaret ettiğini de iddia etti.



fabrikanın "Shauran" markası adı altında 50 mililitrelik parfümleri 225 Euro'dan (yaklaşık 11 bin TL) lüks segmentte sattığı, ancak üretim tesisine ilişkin daha önce CİMER’e şikayet yapıldığı ortaya çıktı.

SORUŞTURMADA GÖZALTI VE GÖREVDEN UZAKLAŞTIRMALAR
Faciayla ilgili yürütülen soruşturmada: Fabrika sahibi Kurtuluş Oransal, Yalova’da yakalandı. Oğlu hakkında ise arama kararı bulunuyor. Olayla ilgili gözaltı sayısı 11’e yükseldi. Denetimdeki ihmal iddiaları nedeniyle aralarında 6’sı müdür olmak üzere 7 kamu görevlisi görevden uzaklaştırıldı.