Yağlı Hoşaf İsterük

[Kara Kartal]

Yağlı Hoşaf İsterük

Osmanlı Devleti'nde belli bir devirden sonra Yeniçeri ayaklanmaları devletin önünde büyük bir engel olmuş, isyan neredeyse geleneksel bir hal amıştır. ''Hoşafın yağı kesildi'' deyimi de yerli yersiz kazan kaldıran Yeniçerilere dair anlatılan bir hikâyeden gelir.

Yeniçeri ocaklarında askere yemek dağıtılırken mutfak meydancısı elinde tuttuğu kepçeyle evvela yağlı yemekleri dağıtır, sonra da kepçeyi hoşaflara daldırırmış. Hak böyle olunca, sofralara gelen hoşaf bakracının üstünde, bir yağ tabakası yüzermiş.

Bu durumu gören Yeniçeri ağalarından akıllı birisi meydancıya emir vermiş. Kepçeyi yağlı yemeklere batırmadan önce, temizken hoşafları dağıtmasını, sonra yemeğe geçmesini söylemiş. Ancak bu sefer sofralara giden hoşaf bakraçlarının üzerinde yağ tabakasını göremeyen Yeniçeriler isyan bayrağını çekmişler:

"Hakkımız yiyorlar, istihkakımızıdan çalıyorlar; zira hoşafın yağını bile kestiler. Yağlı hoşaf isterük..."

Birisine söyleyecek söz, verecek karşılık veya yapacak bir şey bulamayacak bir duruma düşüldüğünde “Hoşafın yağı kesildi” deyimi kullanılır.

[Kara Kartal]

Başka bir hikayede Hoşafın yağının kesilmesinin sebebi maliyenin parasızlıktan ötürü pilava konan yağı azaltma karari almasıydı. Pilavi büyük ihtimalle bol yağlı seven Yeniçeriler de durumu farkedip imalı bir dille hoşaf üzerinden mesajlarını vermişler.Sonraları bu deyim yeniçerilerin sudan bahanelerle kazan kaldırmalarında da kullanılır olmuş.

[Hâdimul İslam]

Onların şerrinden yaka silkenler;

"Hoşafınızın yağı bol olsun Çelebiler" der ve kûşe-i uzlete çekilirler...

Elimdeki kitabın bir bölümüne denk düştü paylaşımın. Not düştüm. Emeğine sağlık.