İmam gazaliden hamama girmenin sünnetleri

[MERVE DEMİR]

İmam gazaliden hamama girmenin sünnetleri

Hamama Girmenin Sünnetleri

1Niyyet Yani sadece dünyanın geçici kirlerini temizlemek
için olmadığı gibi, nefsinin hevasına tâbi olarak da hamama girmemelidir Sadece, namazını süslemek için, dinen sevimli olan nezafeti yerine getirmek kastıyla hamama girmelidir

2Hamama girmeden önce hamamcının ücretini vermelidir
Çünkü hamamda ne kadar su harcanacağı meçhul olduğu gibi,
hamam sahibinin beklediği ücret de meçhuldür Bu bakımdan
başta ücreti vermek iki ücretten birisinin meçhuliyetini ortadan kaldırmak demektir Böylece hamam sahibinin de kalbi mutmain olur58

3Hamama sol ayağıyla girmelidir

4'Bismillahirrahmanirrahim, eûzübillâhi min'er-ricsi'nnecesi el-habis'ilmuhabbes eş-şeytan'ir-racim'
(Rahman ve rahîm
olan Allah'ın adına sığınarak hamama giriyorum Allah'ın rah
metinden kovulmuş, habis ve habasetin girdabına daldırılmış ne
cis şeytanın şerrinden Allah'a sığınırım) demelidir

5Tenha bir zamanda girmek veya hamam ücretini tamamen
üzerine alıp hamamı şahsına tahsis ettirmektir Çünkü eğer ha
mamda dindarlardan başka hiç kimse yoksa ve orada bulunan
dindarlar, avret yerlerini göstermedikleri gibi başkasının avret mahallerine de bakmasalar bile avret yerinin dışında kalan çıplak bedene bakmakta hayasızlık kokusu olduğu için insana avret yerlerine bakmayı hatırlatmaktadır Bir de insan, hareket esnasında avret yerlerinin açılmamasından emin değildir Ayağı peştemalın bir tarafına takılır, peştemalı sıyrılır, bilmediği halde başkasının avret yerine bakmak durumunda kalabilir, İşte bu sırra binaen İbn Ömer (ra) hamama girdiği zaman, gözlerini bir bezle sımsıkı bağlardı

6Hamama girerken omuzlarını yıkamalıdır

7Hamama girer girmez en sıcak terletme yerine dışarda ter
lemeyince girmemelidir,

8İhtiyaçtan fazla su sarfetmemelidir Çünkü örf ve âdet kari
nesiyle hamama giren kişi ancak ihtiyacı kadar su sarfetmek du
rumundadır Eğer ihtiyaçtan fasla suyu sarfedeceğine hamam sâ
hibi vakıf olursa, mutlaka hoşuna gitmeyecektir Hele sıcak su
Zira sıcak suda hem külfet var ve hem de suyu o hale getirmek için fazlaca para sarfedilmiştir

9Hamamın hararetiyle cehennem hararetini hatırlamalıdır
Kendisini bir saat sıcak kabinede hapsedilmiş farz etmeli ve onu cehenneme kıyas edip ibret almalıdır Çünkü hamamın terletme kabinesi cehenneme en fazla benzeyen bir yerdir Altında ateş, üstünde karanlık Allah Teâlâ'dan bu biçimde olan cehennemden bizi korumasını dileriz Akıllı bir kimse, yalnız hamamda değil,belki her yerde, her an için âhireti hatırlamaktan gafil olmamalıdır Çünkü onun son varacağı yer ahirettir
Bu bakımdanhamama giren bir kişi, hamamda gördüğü sıcak su, ateş ve başka şeylerden ibret alıp istifade etmelidir Her kişi himmeti ve anlayışı nisbetinde bakıp gördüklerini değerlendirir
Sözgelimi bir bezzaz (kumaş satıcısı), bir marangoz, bir duvar ustası ve bir dokumacı dayalı döşeli bir eve girerler
Onların ne yaptıklarına baktığında görürsün ki, bezzaz sergilere (halılara-perdelere) bakıp, kaç para edeceklerini hesap eder Dokumacı nasıl dokuduklarını, marangoz ise, tavanlara bakarak terkiplerinin keyfiyetini, usta ise duvarlara bakıp kuvvetli ve müstakim olduklarını düşünür
İşte bunlar gibi âhiret yolcusu da her gördüğü şeyi âhirette fayda verici, hatırlatıcı ve nasihat edici bir şekilde kabul ederek tedkik eder Belki âhiret yolcusu herhangi birşeye baktığı zaman, Allah Teâlâ ona ibret almak yolunu açar
Siyaha baktığı zaman kabrin karanlığını hatırlar Yılana baktığı zaman cehennem yılanlarını düşünür Çirkin bir surete baktığı zaman cehennem zebanilerini, kabirdeki Nekir ve Münker i tefekkür eder Dehşetli bir ses işittiği zaman İsrafil'in Sûrunu hatırlar Güzel birşey gördüğünde cennetin nimetlerini düşünür
Red veya kabul anlamına gelen bir kelimeyi çarşıda veya bir evde işittiği zaman, hesaptan sonra, red veya kabul olunacağının sonucu kendisine görünmeye başlar
Bu durumların akıllı bir kimsenin kalbine galip gelmesi en uygun bir harekettir
Zira akıllı bir kimseyi âhiretten, ancak, dünyanın önemli meseleleri çevirebilir Bu bakımdan dünyada kalacağı zamanı âhiretteki müddete nisbet ettiğinde dünyayı hakir görmeye başlar Tabiîdir ki, kalbi gaflete dalmayan ve basireti kör olmayanlar için durum böyledir

10 Hamama girerken hiç kimseye selâm vermemelidir Kendisine de hamamda selâm verildiği takdirde 'selâm' lâfzını söylemek suretiyle cevap vermemelidir
Eğer başkası, verilen selâmı cevaplandırırsa sükût etmelidir (Çünkü selâm, Allah'ın yüce isimlerinden biridir O yüce ismi böyle kirli yerlerde zikretmek azametine uygun düşmemektedir)
İsterse selâm verene 'Allah senin günahlarını ve hastalıklarını gidersin' demek suretiyle cevap verebilir Hamama giren bir insanın hamamda bulunan bir kimse tarafından elinin sıkılmasında, 'Allah sana âfiyet versin' demek suretiyle dua etmesinde bir beis yoktur59
Hamamın adabından birisi de hamamda çok konuşmamak ve açıktan Kur'ân okumamaktır Terleme kabinesine girmek üzereyken açıkça 'Eûzübillâhi min'eş-şeytan'irracim' demekte beis yok-tur
Akşam ve yatsı arasında ve güneş batmak üzereyken hamama girmek mekruhtur Çünkü o vakitler şeytanların dağılıp vazife yapacakları ânlardır
Bedenini başkasına keseletmekte beis yoktur Yusuf b Esbat'ın böyle yaptırdığı naklolunmaktadır Deniliyor ki, bu zat, ölümünden önce arkadaşlarından olmayan bir kimsenin kendisini yıkamasını vasiyet ederek, 'O, beni bir defa hamamda kese yapmıştı
Bu bakımdan ben onu sevindirecek bir mükâfat ile taltif etmek istiyordum Benim cenazemi yıkamakla sevineceğini kesinlikle biliyorum' dedi
Hamamda başkasına kese yaptırmanın caiz olduğuna, şu rivayet de delâlet etmektedir:
Hz Peygamber, bazı seferlerinde bir yerde konakladı Konakladığı o yerde yüzüstü yatarak mübarek sırtını siyah bir köleye ovdurdu Râvi diyor ki, ben 'Ey Allah'ın Rasûlü! Bu da nedir? diye sorunca Rasülullah (sa) 'Deve beni sarstı da ondan ovduruyordum' diye cevap verdi60
Kişi yıkandıktan sonra bu nimete karşı Allah Teâlâ'ya şükretmelidir
'Kış mevsiminde sıcak su güzel nimetlerdendir denilmiştir
İbn Ömer de 'Hamam, sonradan icat edilen nimetlerdendir7 demiştir
(Kasıkların tüylerini düşürmek için kullanılan ve) Nevre denilen maddeyi sürdükten sonra hamama girmenin, insanı cüzzam hastalığından koruduğu söylenilmiştir
Yine 'Ayda bir defa nevreyi kullanmak, harareti söndürür, rengi parlatır ve cima kuvvetini geliştirir' denilmiştir
'Kış mevsiminde, hamamda, ayakta bevletmek, bir ilâcı içmekten daha faydalıdır' denilmiştir61
Deniliyor ki: 'Yaz mevsiminde hamamdan sonra uyumak, ilâç içmekle eşittir Hamamdan çıkınca ayakları soğuk su ile yıkamak, insanı Nekres denilen hastalıktan korur'
Hamamdan çıkarken başına soğuk su dökmek veya soğuk su içmek mekruhtur (Zira şiddetli baş ağrısına sebep olduğunu tesbit etmişlerdir) Buraya kadar söylediklerimiz erkekler içindir Kadınlara gelince, Hz Peygamber (sa) şöyle buyurmuştur:
Evinde banyosu olduğu halde eşine hamama gitmek için izin vermek müslüman bir erkeğe helâl değildir62
Halk arasında meşhur olan bir hadîs-i şerîfte şöyle denir:
Erkeklere peştemalsiz hamama girmek haramdır Lohusa ve hasta kadınlar hariç, kadınlara da hamama gitmek haramdır63
Âişe validemiz hastalığından ötürü bir defa hamama gitmiştir Eğer kadın zaruret sebebiyle hamama girmişse mutlaka başından ayak topuklarına kadar inen bir peştemala bürünmelidir
Erkeğe, hanımına hamam ücreti vermek mekruhtur Zira eşine hamam ücreti vermek suretiyle onu mekruha sevketmek hususunda yardımcı olur Bu bakımdan keraheti irtikâb eden kimse mânen sorumlu olur

58) Bu, müellifin dönemine ilişkin bir keyfiyettir
59) Bu dua yapılırken Allah lafzı gizli söylenmelidir
60)Taberânî, Evsat, (Hz Ömer'den zayıf bir senedle)
61)Ayakta bevletmek, oturarak bevletmekten daha hayırlıdır Fakat ayakta bevleden kimsenin, avret mahallini halka göstermemesi,mecbur
kalmadıkça bevletmemesi, terkedilmiş bir yeriaraması ve üzerine
sıçratmaması gerekir (Zebîdî, İthaf us-Saade, III/406)
62)Nesâî ve Hâkim
63)Nesâî ve Hâkim, (Câbir'den)


İmam Gazali