Hadis Terimleri

[Medine-web]

Hadis Terimleri

Sünnet: Peygamberin hayat tarzı ve dini mirası. Hüküm çıkarılan hadisler. Peygamberin, sonra ashabının, sonra Tabiinin sonra ümmetin örnek aldığı usul.
Sünnetullah: Allah'ın hükmü ve yasaları.
Metluv vahiy: Kuranı Kerim.
Gayri metluv vahiy: Hadisler.
Siret: Peygamberin hayatı, ahlakı, dış görünüşü. Çoğulu siyer.
Hadis Peygamberin söz, iş ve takrirleri. Ayetlerin tefsiri. Haber. Kuran'ın tatbikatı. Vahyi gayri metluv.
Eser: Ashabın sözlerinin de içinde olduğu hadis.
Haber: Kuran, hadis, ashab ictihadı ve diğer bilgilerin tümü.
Ashab: Peygamber zamanında yaşayanlar.
Tabiin: Ashab zamanında yaşayanlar.
Tebei Tabiin: Tabiinden hadis nakledenler.
Mütevatir: Peygamber zamanına şahit olmuş kişilerin ittifakla bildirdikleri söz.
Meşhur: Peygamber zamanında değil, Tabiin ve sonrakilerce tevatürle nakledilmiş söz.
Vahid Haber: Bir veya birkaç kişinin naklettiği söz. Fıkıhta delil olmaz.
Gayri sahih: Karışık söz, neshe uğramış. Zayıf ama uydurma değil.
Mevzu: Uydurma, gerçek dışı. Nakli bile günah.
İstinbat: Hüküm çıkarma.
Muhadd Hadis bilimci. Hadislerin anlamından çok ifade ve sağlamlığına bakar.
Fıkıhçı: Hadisin sebebi, siyakı, maksadı, delaletine bakar.
İsrailiyat: Mevzu söz. Uydurmalar.
Sıhhat: Hadiste aranan doğruluk şartı. Akla aykırılık, Kurana aykırılık, İslam'ın ruhuna aykırılık, Fıtrata ve tabiata aykırılık, Tarihe aykırılık.
Kezzabin: Yalancılar. Sözleri hemen sırıtır.
La tectemiu ümmeti aled dalale: Ümmet, dalalet üzerinde birleşmez. Topyekün herkes hata yapamaz.
Nesh: Bir hadisin diğerinin zorluğunu hafifletmesi.
Rivayet: Dedi, rivayet etti, haber verdi, bildirdi ifadeleriyle belirli kişilerin belirli şartlarla bir metni kaynağına götüren zincir.
Tedvin: Derleme.
Dirayet: Ebu Hanife'nin sıhhat için mana rivayetini kabul etmemesi. Söz zincirinde ravinin 'şurasını hatırlamıyorum' dediği durum. Usul ve metin incelemesi. Ebu Hanife'nin 17 hadise tam intibakı.
İmla: Söyleyerek yazdırma.
Tevsik: Doğruluğu kanıtlama.
Yemin: Hz.Ali, hadis rivayet edene önce yemin ettirirdi.
Sika: Güvenilir.
Garib: Şaz. Bir kişiden gelen nakil.

[mehmet akif2]

***Mübhemât: Hadisin senedinde ismi söylenmeden ‘recul, sika’ gibi müphem ifadelerle anılan raviler bulunduğu gibi metninde de aynı şekilde ‘recul, ibnu fulan, bintu fulan’ gibi kimlikleri belirtilmeden zikredilen kimseler olabilmektedir.

Senetteki bazı isimlerin bilinmemesi o rivayete güveni zedeleyeceği için bunların tanıtılması yönünde eserler telif edilmiştir.

[mehmet akif2]

*****Müttefik ve müfterik: Raviler arasında adları ve baba adlarıyla birlikte bazen dede adları yahut künyeleri ve nisbeleri aynı olan kimseler de bulunmaktadır.