Hamilelik döneminde vitamin hapı kullanılır mı?
 

Hamilelik, anne ve bebek sağlığı açısından özen gösterilmesi gereken bir dönem. İhtiyacı olan herşeyi annesinden karşılayan bebek, sağlıklı bir gelişim gösterebilmek içi annesinin depolarından ve aldığı gıdalard yararlanır. Gıdalarla alınan vitamin ve minerallerin yanında gebeliği izleyen doktor anne adayına ek vitamin prepatları önerebilir.
Hamileliğim sırasında vitamin hapı kullanmalı mıyım? sorusunun cevabını pek çok anne merak eder. Anne adayları, aldıkları besinlerden sağladıkları vitaminlerin karnındaki bebeğin gelişimi için yeterli olduğundan emin olamazlar. Çoğu kez vitamin hapları, pratik ve güvenilir bir çözüm olarak görünür. Oysa bilim dünyasında vitamin haplarının kullanımı her zaman tartışmalı bir konu olarak çıkıyor karşımıza.
Amerika'da Ulusal Bilimler Akademisi'nde yapılan toplantılarda tüm gebeler için rutin vitamin hapı kullanımını desteklenmesi için yeterince kanıt olmadığını ileri sürüyor. Akademi belirli vitamin ve minerallerin hapla verilmesinin her gebe için yararlı olup olmadığı konusunun daha fazla araştırılması gerektiğini düşünüyor. Bu yüzden gebeliği takip eden hekimin her gebenin diyetini dikkatle değerlendirmesi ve ancak diyette belirlenen bir eksiklik varsa vitamin verilmesini öneriyor. Ancak bazı özel durumlarda Rutin vitamin eklenmesi gerekiyor. Vejeteryenlerde (Hayvansal gıda almayanlar) dahil olmak üzere beslenmesi riskli olanlar, karnında birden fazla bebek taşıyanlar, sigara içenler ve alkol kullananlar özel durum tablosuna giriyor.
Genel olarak sağlıklı gebelerin kendileri ve bebekleri için gerekli tüm ihtiyaçları besinlerle alabilecekleri görüşü yaygın. Ancak, bu değerlendirme yapılırken besinlerde bulunan vitamin ve minerallerden maximum düzeyde faydalanıldığı düşüncesinden hareket ediliyor. Ne var ki, yiyecekleri saklama, hazırlama, pişirme süreçlerinde vitaminlerin değer kaybetmesi gibi değişiklikleri de gözönünde bulundurmak gerekiyor. Bazı araştırmacılar; "Gebe bir kadın, yemeklerin vitamin ve minerallerinin korunarak hazırlandığı bir laboratuvarda yaşasa, aldığı günlük miktar kesin olarak ölçülse, hiçbir zaman telaş içinde yemek yemese ya da yiyemeyecek kadar bulantısı olmasa ve gebeliğin yüksek riskli grubuna girmeyeceğinden emin olsa bu doğrudur" diyerek bu yaygın görüşe karşı çıkıyorlar.
Uzmanlar, gebelikte önemli olanın öncelikle dengeli ve yeterli beslenme olduğunu belirtiyorlar. Hergün düzenli olarak vitamin hapı kullanılmasının dengeli beslenmenin yerini tutmayacağını söyleyen uzmanlar, ek vitamin alınmasının olası beslenme yetersizliğine karşı bir sigorta niteliğinde olduğunu belirtiyorlar. Gebelik bulantı ve kusmalarından dolayı beslenmenin ve iştahın ciddi biçimde etkilendiği durumlarda sağlıklı bir beslenme programı uygulanamıyorsa doktor tarafından vitamin hapı kullanımı gerekli görülebilir. Ne kadar vitamin hapı alınırsa alınsın , iyi ve sağlıklı beslenmenin yerini tutamaz. Vitamin ve minerallerin çoğu besinlerle alınır. Çünkü bu beden için en etkili kullanım yoludur. Taze besinler bizim bildiğimiz ve hap içinde sentez yapılabilenler dışında, henüz keşfedilmemiş ama vücut için gerekli yapıları barındırıyor olabilir. Örneğin 30 yıl önce doğum öncesi verilen haplar, bugün sağlık için çok önemli olduğunu bildiğimiz çinko ve öbür mineralleri içermiyordu ama bunlar kepekli ekmekde her zaman vardı ve gebeler bu ihtiyaçlarını karşılayabiliyorlardı. Ayrıca doğal besinler lif, su (meyve ve sebzelerde her ikiside bol miktarda bulunur), kalori ve proteini bol miktarda içerirler ki bunların hiçbiri bir hapa sığdırılamaz.
Doktorunuz gebelik testlerinizin sonucuna göre de ek bir vitamin takviyesi önerebilir. Özellikle ülkemizde demir eksikliğine bağlı anemi sık rastlanan bir durum. Bu nedenle kadın doğum uzmanları gebelik takibini yaptığı anne adayına demir prepatı önermektedir. ( Vitaminlerdeki demir bazı kadınlarda kabızlığa veya ishale neden olabilir. Bu durumda demir içermeyen bir karışım almak ya da demiri midede değil ince bağırsakta emilen türünden vitaminler almak daha uygun olacaktır.)
Fazla vitamin alımından kaçınılmalı
Önemli bir nokta da fazla vitamin kullanımının vücutta olumsuz etkiler yaratmasıdır. Vitamin ve mineraller yüksek dozda alındığında vücutta ilaç etkisi yaparlar. Bu yüzden onlara da ilaç gibi yaklaşmak gerekir. Toplumumuzda ilaç kullanımının bilinçsiz olması, kulaktan dolma bilgilerle ilaç kullanma alışkanlığı vitamin kullanımında da kendini gösteriyor. Oysa tablet ya da şurup biçiminde yani ilaç gibi tüketilen vitamin ve mineraller de doktorun önerisi ve kontrolü altında kullanılmalı. Örneğin, A ve D vitaminleri önerilen dozun üzerinde alındığında toksit etkiler yapabilir. Günlük dozun ötesinde alman her vitamin ve mineral kompleksi yararının yanında yüksek risk oluşturan bilir. Günlük kullanımdan fazlasını almak tehlikelidir.
BİR HAPIN İÇİNDE NELER BULUNUR?
Doğum öncesiönerilen vitamin ve mineral karışımları için tam olarak saptanmış bir standart yoktur. Bir hekim genel olarak destekleyici bir hap yazar, bu da üstün olduğu düşünülen bir formüldür. Bir vitamin hapında bulunan değerler ortalama şunlara dikkat etmek gerekiyor;
■ 4000-5000 IU (Uluslar arası birim)'dan fazla A vitamini içermesin. 10.000 lU'dan fazlası toksit etki yapabilir.
■ D vitamini miktarı 400 lU'dan fazla olmamalıdır.
■ 200-300 mg kalsiyum olmalıdır. Yüksek kalsiyumlu besinler yemiyorsanız, günlük önerilen doz olan 1200mg'a ulaşmak için ek hap içmeniz gerekebilir. Demir hapıyla birlikte 250 mg kalsiyum ve 25 mg magnezyumdan fazlasını almayın. Çünkü bu iki mineral demir emilimiyle etkileşir. Daha büyük dozları demir hapından 2 saat önce veya sonra almak gerekir.
■ Günlük önerilen dozlar; C vitamini için 70 mg, tiamine için 1,5 mg, riboflavin içini,6 mg, B6 vitamini için 2,6 mg, B12 vitamini için 2,2 mg, E vitamini için 10 mg dır. Hapların çoğu bunun 2-3 katı dozlar içerir. Bu vitaminler için yüksek dozların zararlı etkisi yoktur.
■ Çinko için önerilen günlük doz yaklaşık 15 mg, demir için 130 mg elementeldir. Eğer kansızlığınız varsa daha fazla demir verilebilir. Çinko içeren her karışımda bakır bulunması zorunludur. Çünkü çinko bakırın emilimiyle etkileşerek bu minerale olan gereksinimi arttırır. Demir içeren bir karışımda da çinko ve bakır bulunması zorunludur.

Yazının Kaynağı: Anne Bebek Dergisi