Medineweb VATANDAŞLIK KODLAMALAR VE ÖNEMLİ BİLGİLER
 

KPSS ANAYASA KISA NOTLAR

– Cebri icra: borcunu yerine getirmeyen kimsenin devlet gücüyle borcunu yerine getirmeye zorlanması
– Butlan : hukuki işlemlerin geçersiz kabul edilmesi
– Pozitif hukuk: bir ülkede belli bir dönemde yürürlükte olan yazılı ve yazısız hukuk kurallarının hepsi
– Mevzu kukuk: bir ülkede yetkili makamlar tarafından yapılan yürürlükte olan hukuk kurallarının tümü ( Anayasa, kanun, KHK, tüzük, yönetmelik, uluslar arası anl.)
– Hukuk boşluğu: somut olaya uygulanacak hükmün kanunda ve örf-adet hukukunda bulunmamasıdır
– Kanun boşluğu: somut olaya uygulanacak hükmün kanunda ya hiö bulunmaması ya da çözümleyecek oranda bulunmamasıdır
– Kural içi boşluk: yasa koyucu tarafından bilinçli olarak bırakılmış ve hakimin taktir yetkisiyle doldurabileceği boşluktur
– Açık boşluk: somut olaya uygulanacak olayın hiç bulunmamasıdır
– Örtülü boşluk ( istisna boşluğu) : somut olaya uygulanacak hükmün yeterli olamamsıdır
– Gerçek kişilik tam ve sağ doğumla başlar
– Gerçek kişiliği sona erdiren nedenler ölüm ve gaipliktir
– Üniter devlet: devlet sınırları içinde aynı hukuk kurallarının geçerli olduğu, tek bir siyasi otoritenin egemenliği elinde tuttuğu yönetim şeklidir
– Federal devlet: devletlerin bir araya gelmesinden oluşan ve her bir devlette farklı hukuk kurallarının uygulandığı yönetim şeklidir ( ABD, almanya, kanada, avusturya, isviçre, avustralya)
– Fransa ve Türkiye hem üniter hem de laik devlettir
– Yumuşak ve çerçeve anayasa: 1921 anayasası
– Sert , kazuistik anayasa: 1924-1961-1982 anayasaları
– Meclis hükümeti sistemi: kuvvetler yasamada birleşir
– Mutlak monarşi diktatörlük: kuvvetler yürütmede birleşir
– Türkiyede ilk defa gizli oy, açık sayım- döküm esasına dayalı seçim 1950 yılında olmuştur
– Oy verme zorunluluğu ilk kez yasal bir zorunluluk haline 1982 yılında geldi
– Milletvekili seçilme yaşı 25 (2006 değişikliği)
– TBMM seçimleri 4 yılda bir yapılır
– Yerel seçimler 5 yılda bir yapılır
– Seçim dönemi bitmeden önce seçimin yenilenmesine TBMM veya Cumhurbaşkanı karar verir
– Cumhurbaşkanı tarafından karar verilmesi halinde bu durumu bakanlar kurulu ilan eder
– TBMM seçimlerin yenilenmesine dilediği zaman karar verebilir
– Cumhurbaşkanı ise TBMM başkanına danışarak seçimlerin yenilenmesine karar verebilir
– Ara seçim , iki milletvekili genel seçimi arasında TBMM üyeliklerinde boşalma olması nedeniyle yapılan seçimdir Her seçim döneminde 1 defa yapılır
– Genel seçimden 30 ay geçmedikçe ve genel seçime 1 yıl kala ara seçim yapılmaz
– TBMM üye tam sayısının % 5 i boşalırsa 90 gün içinde ara seçim yapılır
– Bir ilin veya seçim çevresinin TBMM de üyesinin kalmaması halinde boşalmayı takip eden 90 günden sonraki ilk Pazar günü ara seçim yapılır
– YSK üyelerinin 6 sı yargıtay, 5 i danıştay tarafından seçilir
– YSK kararlarına karşı yargı yolu kapalıdır
– Milletvekillerinin belli bir konuda ve 6 ayı aşmamak üzere B.K nca verilecek geçici görevi kabul etmeleri TBMM karırına bağlıdır
– Yasama dokunulmazlığının kaldırılmasına veya milletvekilliğinin düşmesine karar verilen milletvekili meclis kurulunun karar verdiği tarihten başlayarak 7 gün içinde anaysa mahkemesine başvurabilir
– TBMM üye tamsayısının 3/5 (beşte üç) çoğunluğunun kararı ile genel ve özel af ilanına karar verir
– Milletlerarası anlaşmaları bakanlar kurulu imzalar, TBMM kabülüne sunar, uygun bulunursa C.B onaylar resmi gazetede yayımlanır
– KHK lar R.G de yayınlandığı gün TBMM onayına sunulur, yayınlandığı gün yürürlüğe girer
– Silahlı kuvvetlerin yurt savunmasına hazırlanmasından TBMM ye karşı B.K sorumludur
– TBMM nin toplantıya çağrılması:
– C.B ve meclis başkanı doğrudan çağırır
– B.K cumhurbaşkanı yoluyla çağırır
– TBMM üyelerinin 1/5 i meclis başkanı yoluyla çağırır
– İç tüzüğün yargısal denetimi anayasa mahkemesi tarafından yapılır
– Meclis iç tüzüğü onay için anayasa makemesine gönderilmez; ama C.B nı anayasa makemesine iç tüzüğün iptali için dava açabilir
– TBMM üye tam sayısının en az 1/3 ü ile toplanır (184)
– Toplantıya katılanların salt çoğunluğu ile karar alır
– Karar yeter sayısı hiçbir şekilde üye tam sayısının ¼ ünün 1 fazlasından (139) az olamaz
– TBMM kararı ile yüce divana sevk edilen bakan, bakanlıktan düşerken; başbakan yüce divana sevkedilirse hükümet düşer
– Meclis araştırması: B.K, siyasi parti grupları veya en az 20 milletvekili isteyebilir (genel görüşmede de aynı şartlar geçerli)
– Gensoru: hükümetin veya bakanın siyasi sorumluluğuna yol açar,B.K nun veya bakanın düşürülmesi üye tamsayısının salt çoğunluğuyla olur. Yalnız güvensizlik oyları sayılır
– Meclis soruşturması: başbakan veya bakanların cezai surumlulukarının araştırılmasını sağlar. TBMM üye tamsayısının en az 1/10 unun önergesi ile istenebilir
– C.B nın görev süresi 5 yıldır (2007 değişikliği) ve en fazla iki defa seçilebilr
– TBMM üyeleri içinden veya dışından gösterilmesi için 20 milletvekilinin yazılı teklifi gerekmektedir
– C.B seçimi görev süresinin dolmasından önceki 60 gün içinde tamamlanır. C.B makamının herhangibir sebepten dolayı boşalması halinde ise seçim, boşalmayı takip eden 60 gün içinde tamamlanır
– C.B anayasa değişikliklerini halk oyuna sunabilir, kanun değişikliklerini halk oyuna sunamaz
– C.B kararnamesine yargı yolu kapalıdır
– Devlet denetleme kurulu Cumhurbaşkanlığına bağlı
– Resmi gazeteyi başbakanlık çıkartır
– Merkez bankası başkanını bakanlar kurulu seçer
– Bakanlar kurulu göreve bakanlar kurulu listesi C.B tarafından imzalandıktan sonra başlar
– Başbakan milletvekili olmak zorundadır
– Herhengibir sebeple boşalan bakanlığa en geç 15 gün içinde atama yapılır
– Genel kurmay başkanı görev ve yetkilerinden dolayı başbakana karşı sorumludur
– 2001 değişikliği ile milli güvenlik kuruluna dahil olanlar; adalet bakanı ve başbakan yardımcıları
– Olağanüstü hal : C.B + bakanlar kurulu ilan eder, resmi gazetde yayınlanır, TBMM onaylar
– Olağanüstü hal ve sıkıyönetim en çok 6 ay için ilan edilir,TBMM her defasında 4 ayı geçmemek üzere uzatabilr
– KHK lar, sıkıyönetim ve olağanüstü hal KHK ları, kanunlar, tüzükler, ülke çapında uygulanacak yönetmelikler R.G de yayınlanmak zorundadır
– Sayıştay, HSYK ve YSK yüksek mahkeme değildir
– Anayasa mahkemesi üyeleri 65 yaşını doldurunca emekliye ayrılırlar
– Siyasi partilerin mali denetimlerini anayasa mahkemesi yapar
– Anayasa mahkemesi: kanunların, KHK ların, TBMM iç tüzüğünün anayasaya şekil ve esas bakımından uygunlluğunu denetler
– Anayasa değişikliklerini sadece şekil bakımından denetler
– Şekil bakımından denetleme C.B +TBMM üyelerinin 1/5 i tarafından istenir
– Kaunun yayımlandığı tarihten itibaren 10 gün geçtikten sonra şekil bozukluğuna dayalı iptal davası açılamaz
– Kanunların anayasaya uygunluğunun yargısal denetimi ilk kez 1961 anayasasında kabul edilmiş
– Uyuşmazlık mahkemesi başkanını anayasa mahkemesi seçer
– Anayasa mahkemesine doğrudan doğruya iptal davası açma hakkı, iptali istenen kanun , KHk veya iç tüzüğün R.G de yayınlanmasından başlayarak 60 gündür
– Anayasa mahkemesi işin kendisine gelişinden başlamak üzere 5 ay içinde kararını verir ve açıklar
– Anayasa mahkemesinin işin esasına girerek verdiği red kararının R.G de yayınlanmasından sonra 10 yıl geçmedikçe aynı kanun hükmünün anayasaya aykırışıüı iddiasıyla tekrar başvuruda bulunamaz
– Anayasa mahkemesinin denetimine tabi olanlar:kanunlar, KHK lar, Anayasa değişiklikleri, Meclis iç tüzüğü
– Tüzüklerin denetimini danıştay yapar
– Sayıştay üyelerini ve başkanını TBMM seçer
– Danıştay üyelerinin 1/4 ünü C.B , 3/ 4 ünü HSYK seçer
– HSYK başkanı adalet bakanıdır
– Doğal üyesi adalet bakanı müsteşarıdır
– Hakim ve savcıların denetimi adalet bakanlığının izni ile adalet müfettişleri tarafından yapılır
– Bütçe tasarısı bakanlar kurulu tarafından mali yılbaşından 75 gün önce TBMMye sunulru, TBMM bütçe komisyonu 55 gün içinde TBMM genel kuruluna sunar, mali yılbaşında kabul edilir, C.B onaylar ve mali yılbaşında yürürlüğe girer
– TBMM bütçe kanunu tasarılarının genel kurulda görüşülmesi sırasında gider arttırıcı veya gelirleri azaltıcı öneride bulunamazlar
– Bakanlar kuruluna KHK ile bütçede değişiklik yapma yetkisi verilemez, mahali idarelerin hesap ve işlemlerinin denetimi ve kesin hükme bağlanması sayıştay tarafından yapılır hükmü, 2005 yılında yapılan değişklikle anayasaya girmiştir
– Yönetmelik; başbakanlık, bakanlıklar, kamu tüzel kişileri tarafından çıkarılır
– Kanun olmazsa tüzük ve yönetmelik çıkartılamaz; ancak tüzük olmazsa da yönetmelik çıkartılamaz
– Milli istihbarat teşkilat, diyanet ileri başkanlığı ve emniiyet genel müdürlüğü gibi kurumlar doğrudan başbakanlığa ve diğer bakanlıklara bağlı oldukları için kamu tüzel kişilikleri yoktur ve yönetmelik çıkaramazlar
– Bir ilçenin komşu ile olan sınırının yeniden düzenlenmesi veya bir ilin sınırının değiştirilmesi içişleri bakanlığının hazırlayacağı ortak kararname ile yapılır
– Vali içişleri bakanının önerisi, bakanlar kurulunun kararı ve C.B nın onayı ile atananistisnai bir memurluktur
– Vali, ili yetki genişliği ilkesine göre yönetir
– Valiler hakkında yapılacak cezai soruşturmalarını yargıtay cumhuriyet başsavcısı yürütür
– Kaymakam, içişleri bakanlığı müdürler kurulunun önerisi ve bakanın bu öneriyi onaylaması sonucu içşleri bakanı, başbakan ve C.B nın ortak kararnamesi ile atanır
– Bucakların kurulması için, ,çişleri bakanının kararı, C.B nın onayı gerekir
– Hem merkezi idarede hem de yerinden yönetim kuruluşları içinde yer alan teşkilat validir
– Belediye ya içişleri bakanının istemi ya da bakanlar kurulu kararı ile kurulur
– İçişleri bakanlığı, valinin görüşüyle danıştaya başvurarak belediye kurar
– Belediye başkanının başkanlıktan düşmesi ile ilgili son kararı danıştay verir
– YSk bir kimsenin belediye başkanlığına aday olup olmayacağı konusundaki itirazları inceler ve karara bağlar
– Büyükşehir belediyesi kanunla kurulurken, belediyeler müşterek kararnameyle kurulurlar
– İl özel idaresi kendiliğinden kurulur
– Yerinden yönetim kuruluşları kamu tüzel kişiliğine sahiptir
– Merkezi yöenetim kuruluşalrı ise devlet tüzel kişileridir
– Memurlara ilişkin uyarma, kınama cezaları 5 yıl sonra sicilinden silinir
– Aylıktan kesme, kademe ilerlemesinin durdurulması ise 10 yıl sonra sicillerinden silinir
– Memurluktan çıkarma cezası yüksek disiplin kurulu tarafından verilir
– Valinin sicil amiri olmadığı kamu görevlisi belediya başkanı
– Hazine müsteşarlığı başbakanlığa bağlı
– En yüksek dereceli devlet memuru, başbakanlık müsteşar

T. C. ANAYASASI
Kuvvetler Ayrımı: Devlet organları arasında üstünlük anlamına gelmeyip; devlet yetki ve görevlerinin kullanılmasından ibaret olması ve bununla sınırlı medeni işbölümü-işbirliğinin bulunması; üstünlüğün ancak Anayasa ve kanunlarda bulunmasıdır.
— 1982 Anayasasında 177 madde bulunmaktadır.
- 16 geçici madde vardır. Toplam 193 madde 7 kısımdan oluşmaktadır.
— Başlangıç kısmı anayasa metnine dâhildir.

1. KISIM
Genel Esaslar

M.1-Devletin Şekli:
Türkiye Devleti bir cumhuriyettir.

M.2-Cumhuriyetin Nitelikleri:
Türkiye Cumhuriyeti; Atatürk milliyetçiliğine bağlı, demokratik, laik ve sosyal bir hukuk Devletidir.

M.3-Devletin Bütünlüğü, Resmi Dili, Bayrağı, Milli Marşı ve Başkenti:
Türkiye Devleti, ülkesi ve milletiyle bölünmez bir bütündür.
Bayrağı, şekli kanunda belirtilen, beyaz ay yıldızlı al bayraktır.
Milli marşı, “İstiklal Marşı’dır.
Başkenti Ankara’dır.

1982 ANAYASASINDAKİ DEĞİŞTİRİLEMEYECEK HÜKÜMLER
1-Milli marşı İstiklal Marşı’dır.
2-Başkenti Ankara’dır.
3-Bayrağı ay yıldızlı bayraktır.
4-Türkiye; devleti ve milletiyle bölünmez bir bütündür.
5-Dili Türkçedir.
6-Türkiye devleti bir cumhuriyettir.

M.6.Egemenlik: Egemenlik kayıtsız şartsız milletindir. Türk milleti egemenliğini yetkili organ eliyle kullanır.

M.7-Yasama:
Yasama yetkisi, Türk milleti adına TBMM’nindir. Bu yetki devredilemez.

M.8-Yürütme:
Yürütme yetkisi ve görevi, Cumhurbaşkanı ve Bakanlar Kurulu’na aittir.

M.9-Yargı:
Yargı yetkisi, Türk Milleti adına bağımsız mahkemelerce kullanılır.

M.11-Anayasanın Bağlayıcılığı ve Üstünlüğü:
Anayasa hükümleri yasama yürütme yargı organlarını idari makamları ve diğer kuruluş ve kişileri bağlar. Kanunlar Anayasaya aykırı olamazlar.

Temel hak ve hürriyetlerin nitelikleri:
1.Dokunulmaz
2.Devredilmez
3.Vazgeçilmez

M.13-Temel Hak ve Hürriyetlerin Sınırlanması:
—Temel hak ve hürriyetler, devletin ülkesi ve milletiyle bölünmez bütünlüğünün, milli egemenliğin, mıllı güvenliğin, kamu düzeninin, genel asayişin, genel ahlak ve sağlığın korunması amacıyla anayasanın sözüne ve ruhuna uygun olarak ancak KANUNLA sınırlandırılabilir.
—Temel hak ve hürriyetlerle ilgili sınırlama demokratik toplum düzeninin gereklerine aykırı olamaz öngörüldüğü amaç dışı kullanılamaz
— Suç ve ceza geçmişe yürütülemez suçluluğu mahkeme kararıyla saptanana dek kimse suçlu sayılmaz
—Yabancıların temel hak ve özgürlükleri milletlerarası hukuka uygun kanunla sınırlanabilir.
—Temel hak ve hürriyetlerin kullanılmasının durdurulması:
1-Savaş Bu durumlarda temel hak ve
2-Seferberlik hürriyetlerin kullanılması kısmen.
3-Sıkıyönetim veya tamamen durdurulabilir
4-Olağanüstü hal
Ancak bu dört durumda bile:
1-Kişinin yasam hakkına maddi ve manevi varlığının bütününe dokunulamaz.
2.- Kimse din, vicdan, düşünce ve kanaatlerini açıklamaya zorlanamaz.

kodlama kartları da paylaşılacak inşallah

KAN HISIMLIĞI

c*.

evet000

bu tablo daha açıklayıcı

HUKUK KURALLARININ TÜRLERİ