[EyMeN&TaLhA]

atauzem mantık 2011-2012 butunleme soruları

1. “Mantık, kurallarına uyulduğu takdirde zihni hata yapmaktan kurtaran bir bilimdir” şeklindeki tanımlama, mantığı neye göre tanımlamadır?

A) Konusuna göre
B) Uygulama sahasına göre
C) Bölümlerine göre
D) Amacına göre
E) Diğer bilimlerle ilişkisine göre

2. “Bir önermeyi veya bir şeyi kendisinden başka olanlardan ayırarak” tanımlama, şeklinde ifade edilen akıl ilkesi aşağıdakilerden hangisidir?

A) Özdeşlik
B) Üçüncü halin yokluğu
C) Çelişmezlik
D) Yeter sebep
E) Aynîlik

3. Dedüktif akıl yürütme yerine, endüktif akıl yürütmeyi kabul eden düşünür aşağıdakilerden hangisidir?

A) Aristoteles
B) Platon
C) Sokrates
D) Herakleitos
E) Francis Bacon

4. Başka kavramlardan ayırt edilen kavram aşağıdakilerden hangisidir?

A) Somut
B) Kolektif
C) Açık
D) Seçik
E) Bağıl

5. Grubu gösterip bireyde gerçekleşen kavramlara ne ad verilmektedir?

A) Tümel
B) Dağıtılmış
C) Tikel
D) Kolektif
E) Tekil

6. Sözcük, konulduğu anlamın bir bölümünü ifade ediyorsa buna ne ad verilmektedir?

A) Mutabakat
B) Tazammun
C) İltizam
D) Nizam
E) İlişki

7. Cinsleri ve türleri birbirinden ayıran temel niteliğe ne ad verilmektedir?

A) Ayrım
B) Özgülük
C) İlinti
D) Cins
E) Hiçbiri

8. Beş tümeli aşağıdaki filozoflardan hangisi ilk olarak gündeme getirmiştir?

A) Porphyrios
B) Sokrates
C) Herakleitos
D) Empedokles
E) Plotinos

9. Bir şeyin uzak cinsi ve yakın ayrımından yapılan tanıma ne ad verilmektedir?

A) İlintiyle ilgili tam tanım
B) İlintiyle ilgili eksik tanım
C) Adsal tanım
D) Özle ilgili tam tanım
E) Özle ilgili eksik tanım

10. Aşağıdaki kavramlardan hangisi tanımlanamaz bir kavramdır?

A) İnsan
B) Masa
C) Varlık
D) Dağ
E) Kitap

11. “İnsan ölümlüdür” önermesi nasıl bir önerme çeşididir?

A) Karmaşık
B) Belirsiz
C) Tümel
D) Tikel
E) Bileşik

12. “Pazar hariç her gün koşarım” önermesi nasıl bir önerme çeşididir?

A) Özgülü
B) Karşılaştırmalı
C) Çıkarmalı
D) Bağlantılı
E) Nedenli

13. Bütün insanlar solunum yapar. Bazı insanlar solunum yapmaz. Bu iki önerme arasında nasıl bir ilişki vardır?

A) Altık
B) Çelişik
C) Karşıt
D) Eşdeğerlik
E) Sentetik

14. Hangi önermelerin düz döndürmesi yapılamaz?

A) Tümel olumlu
B) Tikel olumlu
C) Tikel olumsuz
D) Tümel olumsuz
E) Hiçbiri

15. Aşağıdakilerden hangisi kıyasın
kurallarından biri değildir?

A) Her kıyasta büyük, küçük ve orta terim olmak üzere üç terim bulunur.
B) Orta terim sonuçta bulunmamalıdır.
C) Orta terim iki öncülde de tikel olarak alınamaz.
D) İki olumsuz öncülden sonuç çıkmaz.
E) Öncüller olumlu ise sonuç olumsuz olabilir.

16. “Kıyaslar, insan zihninin en güzel hatta en muteber buluşlarından biridir. Bu, önemi yeteri kadar bilinmeyen, bir nevi tümel matematiktir. Denebilir ki, kullanılması bilindiği ve kullanılabildiği takdirde aldanmazlığı içine alan bir sanattır.” ifadesi aşağıdaki düşünürlerden hangisine aittir?

A) İbn-i Sina
B) Leibniz
C) Aristoteles
D) Descartes
E) Farâbî

17. “Şu karaltı insandır. (I. Öncül)
Her insan hayvandır. (II. Öncül)
O halde şu karaltı hayvandır.
Her hayvan cisimdir.

O halde şu karaltı cisimdir.” şeklinde verilen örnek ne tür bir kıyas örneğidir?

A) Kesin Kıyas
B) Delilli Kıyas
C) Matvî Kıyas
D) Sonuçları Birleştirilmiş Kıyas
E) Seçmeli Kıyas

18. Bir kesin ile bir istisnalı kıyastan yapılan ve saçma yolu ile ispatta kullanılan bileşik kıyaslara ne ad verilmektedir?

A) Kesin Kıyas
B) Delilli Kıyas
C) Sonuçları Birleştirilmiş Kıyas
D) Seçmeli Kıyas
E) Hulfî Kıyas

19. “Bir bütünü meydana getiren parçaların hepsine değil de, bir kısmına dayanılarak o bütün hakkında hüküm vermek veya bütünün bağlı bulunduğu kanunlara ulaşmak” şeklinde tanımlanan akıl yürütme şekli aşağıdakilerden hangisidir?

A) Tümdengelim
B) Kıyas
C) Eksik Tümevarım
D) Tam Tümevarım
E) Analoji

20. Kendilerinden zorunlu olarak kesin bilginin meydana geldiği öncüllerden kurulan kıyasa ne ad verilmektedir?

A) Cedel
B) Hitabet
C) Şiir
D) Demagoji
E) Burhan

21. Zihinde hazır olan bir orta terimaracılığıyla, gizli bir kıyastan sonra verilen hükümlere ne ad verilmektedir?

A) Fıtriyât
B) Mücerrebât
C) Mütevatirât
D) Hadsiyât
E) Evveliyât

22. Herkesin veya belirli bir topluluğun uzlaştığı görüşleri ifade eden öncüle ne ad verilmektedir?

A) Müsellemât
B) Hadsiyât
C) Fıtriyât
D) Meşhurât
E) Hiçbiri

23. Uzmanlık gerektiren konularda bir uzmanın verdiği bilgilere dayanılarak ortaya konan hükümlere ne ad verilmektedir?

A) Makbulât
B) Zanniyât
C) Meşhurât
D) Evveliyât
E) Hiçbiri

24. İslâm mantıkçılarına göre en değersiz kabul edilen kıyas aşağıdakilerden hangisidir?

A) Şiir
B) Mugalata
C) Cedel
D) Diyalektik
E) Burhan

25. Gerçekte olmayan bir şeyi varmış gibi kabul etmek şeklinde tanımlanan önermeye ne ad verilmektedir?

A) Vehmiyât
B) Müsellemât
C) Meşhurât
D) Zanniyât
E) Hiçbiri

cevap anahtarı

1) D
2) C
3) E
4) D
5) B
6) B
7) A
8) A
9) E
10) C
11) B
12) C
13) B
14) C
15) E
16) B
17) D
18) E
19) C
20) E
21) A
22) D
23) A
24) B
25) A

alıntıdır