Şafi mezhebine göre Secde ve rukuda imama uymayanın namazı olur mu?
İmamlığın sahih ve geçerli olması için, imama uyan kişinin namaz fiillerinde imama uyması ve onu takip etmesi şarttır, imama uyan kişinin şu fiillerde imamı takip etmesi gerekir:
a) imama uyan kişi, iftitah tekbirini alırken imama uymalıdır Bu tekbirin bir harfini bile imamdan önce veya onunla aynı anda telaffuz etse namazı gerçekleşmez, kılınmış sayılmaz, iftitah tekbirini imamdan önce aldığından şüpheye düşen ve bu şüphesi namaz esnasında doğan kişinin namazı bozulur Ama bu şüphe namazın tamamlanmasından sonra meydana gelirse, namaz geçerli olur ve yeniden kılınması da gerekmez
b) imama uyan kişi, imamdan önce selâm vermemelidir Aksi halde namazı bozulur, imamla aynı anda selâm verirse, mekruh olmakla birlikte namazı sahih olur imamdan önce selâm verdiğinden şüphe ederse namazı bozulur
c) imama uyan kişi, namazın iki fiilî rüknünde imamı geçmemelidir, ima¬ma uyan kişinin namazının sahih olması için fiilî rükünleri imamın ardı sıra yapması şarttır Bir hadis-i şeriflerinde sevgili Peygamberimiz (sav) şöyle buyurmuştur: İmam, ancak kendisine uyulsun diye (imam) yapılmıştır" 1
Muktedî (imama uyarak namaz kılmakta olan kişi), fiilî veya sözlü rükün¬leri imamla eş zamanlı olarak yaparsa, bunun bir zararı veya günahı olmaz Ama cemaat sevabının elden kaçmasına yol açtığı için mekruh olur Ancak iftitah tekbiri bundan ayrı tutulmuş olup imamın tekbiriyle eş zamanlı olarak alınması durumunda, iftitah tekbiri alınmamış sayılır
Aynı şekilde herhangi bir mazereti olmaksızın muktedî, iki fiilî rüknü imamdan önce veya sonra yaparsa namazı bozulur Meselâ imam henüz kıyamda iken muktedî onu beklemeyip rükûa, ardından secdeye varırsa namazı bozulur Veya imam rükûa, ardından secdeye varır da muktedî hâlâ kıyamda durursa namazı bozulur2
İmamın kıraati normal olup müdrik olarak imama tâbi olan kişinin kıraati ağır ise ve bu yüzden imamdan geride kalırsa, rükû ve iki secdede imamdan geri kalması affedilir ve namazı da geçerli olur
İmama uyan kişi Fatiha okumayı unutur da imamın rükûa gitmesinden önce, okumadığını hatırlarsa, Fâtiha'yı okumak için imamdan geri durması ve bu geri durmanın da üç rükün kadar olması, namaza zarar vermez Okumadığını imamın rükûa varmasından sonra hatırlarsa, okumak için kıyam haline geri dönmez, imamın selâm vermesinden sonra bir rek'at namaz kılarak on¬da Fâtiha'yı okur
Muktedî, Fatiha okumak için, imamın Fatiha'dan sonra susmasını beklerken imam Fatiha'dan sonra susmaz ve muktedînin Fatiha okumasından önce rükûa varırsa, bu durumda muktedî mazur sayılır ve rükûda imama tâbi olması gerekmez Aksine, Fâtiha'yı okuması gerekir Bu yüzden rükû ve iki secdede, yani üç rükünde imamdan geri kalma hususunda affedilir ve bu geri kalmaşı namazın geçerliliğine zarar vermez
1- Buhârî, Salât, 18
2- Zühaylî, el-Fıkhûl-islami, 2/1256; Şirbînî, Mugni'l-Muhtâc, 1/505
SİE