Ayetullah'il Uzma İmam Humeyni'nin (ra) Hayatı ve Yaptıkları

[Emekdar Üye]

İmam Humeyni -ks- bu konuşmasında da şahla İsrail arasındaki gizli anlaşma ve ilişkileri ifşa etmekte ve şöyle haykırmaktaydı:"...Ey ahali! Ey bütün dünya! Biliniz ki bizim halkımız, İsrail'le antlaşma yapılmasına karşıdır! Bize; islam düşmanıyla antlaşmada bulunmamamızı söyleyen milletimiz değil, ulemamız değil, bizzat dinimizdir, dinimiz böyle emretmektedir bize!"
İmam bu konuşmasında şahtan bahsederken "herif" tabirini kullanacak ve şöyle diyecekti:"...Yanılıyorsunuz; Humeyni bile sizinle uzlaşsa, müslüman halk uzlaşmayacaktır sizinle! Yanılıyorsunuz; biz siperimizi değişmedik, yine aynı siperdeyiz. İslama karşı olduğu halde onayınızdan geçmiş bulunan bütün antlaşma ve kararnamelere karşıyız. Bütün zorbalıklara karşıyız... Aziz milletimiz, İsrail'den ve ona uşaklık edenlerden şiddetle nefret etmektedir; İsrail'le uzlaşan devlet ve hükumetlerden nefret etmektedir!"
15 Hordad kıyamının ilk yıldönümü, miladi tarihle 1964'e rastlayan hş. 1343'te İmam Humeyni'yle diğer taklid mercii Müçtehidlerin müştereken yayınladığı bir bildiriyle anıldı; yine her medrese ayrıca yayınladığı bildirilerle bu anma törenlerine katılmış oldu ve 15 Hordad günü tüm ülkede "genel yas günü" ilan edildi(29). Hş. 1343'ün Tir ayında büyük mücahid Ayetullah Talagani'yle, İran Hürriyet Hareketi (Nehzet-i Azadi-ye İran) liderlerinden mühendis Mehdi bazergan Bey 15 Hordad kıyamını desteklemiş oldukları gerekçesiyle tutuklanarak şah rejiminin askeri mahkemelerinde yargılandıktan sonra uzun yıllar sürecek bir hapis hayatına mahkum edildiler. İmam Humeyni -ks- bu sırada bir bildiri yayınlayarak" -onları mahkum etmek için- haklarında karar verenler kendilerini çetin bir geleceğin beklediğini bilmelidirler!" cümlesiyle yetkilileri tehditkâr bir dille uyardı(30). Aynı şekilde İmam -ks- hareketin adım adım hedefe ulaşmasını sağlamak amacıyla İran'ın dört bir yanındaki alimlerin -kendi bölgelerinde- düzenli bir şekilde her hafta biraraya gelip toplantı yaparak halkın kıyamını yönlendirip idare etmesini önerdi.

[Emekdar Üye]

Kapitülasyonların Yeniden Gündeme Getirilmesi Karşısında İmam'ın -ks- Tekrar Kıyam Etmesi ve Türkiye'ye Sürgün
Olaylar bu cihette cereyan ederken, kanlı katliamlar, baskılar, tutuklama ve zindanlarla halkı yıldırdığını ve asıl maniaları ortadan kaldırabildiğini zanneden şah, her zamanki mağrur haliyle ve gerçekte Amerika'nın sürekli baskıları karşısında, Beyaz Saray'dan kendisine dikte ettirilen reformları uygulama safhasına koymakta ısrarlıydı. Orduyla rejimin üst düzey yetkilileri, ekonomi ve diğer yapılanmalar sahasında gerçekleşmesi düşünülen bu reformlar neye mal olursa olsun Amerika'nın çok yönlü nüfuz ve baskılarıyla ve yine bizzat Amerikalı yetkililerin denetim ve kontrolü altında yaptırılacaktı. Bu nedenle Amerikalıların İran'da tam dokunulmazlık ve tam yetkilerle donanmasını engelleyen hukuki ve kanuni yapının yeniden düzenlenmesi ve onların güvenliklerinin garanti altına alınması bu işin en önemli şartıydı. Binaenaleyh İran'da bulunan bütün Amerikalıların tam bir diplomatik dokunulmazlık taşımalarını sağlama yönünde çalışmalar iredilikle başlatıldı ki buna "kapitülasyon sistemi" adı verilmişti. Kukla senatoyla şûrâ meclislerinin bu kapitulasyon yasa tasarısını onaylaması, İran'ın zaten bir pamuk ipliğine asılı bulunan bağımsızlığının artık tamamen ortadan kaldırılması anlamına geliyordu. Rejime karşı çıkan inkılabi insanların sesinin acımasız yöntemlerle bastırılması, hapis, işkence, sürgün ve şahın halkın ensesine tam bir polis rejimi oturtmuş olması kimsede eleştiri ve itiraz cüreti bırakmamıştı. Bu büyük ihanete de yine İmam Humeyni'den başka başkaldıran olmadı; kendisini bekleyen bütün tehlikeleri bile bile tağutun ihanetini ifşa eden İmam -ks- inanılması güç bir fedakarlık ve yiğitlik örneği daha sergileyecek ve herşeyini yitirme pahasına da olsa dinini ve ülkesinin bağımsızlığını savunabilmek için kez daha kıyam edecekti. Hş. Aban ayının 4. günü şahın doğum günüydü; bu gün her yıl astronomik harcamalarla kutlanır, göstermelik kalabalıklarla, halkın şahı güya nekadar çok sevdiği (!) telkin edilmeye çalışılırdı. İmam Humeyni -ks- şahın ihanetlerini ifşa edip kıyamını başlatmak için bu tarihi seçmişti. İmam, çeşitli bölgelerdeki ulemaya mektuplar ve haberciler göndererek açıkça kıyama girişeceğini bildirdi. Durumu öğrenen şah, İmam'ı tehdit etmek ve o gün sözkonusu mevzulardan konuşma yapmaktan kendisini vazgeçirebilmek amacıyla özel temsilcisini Kum'a gönderdi. İmam -ks- şahın temsilcisini kabul etmeyecek, bu nedenle de şahın özel mesajı, İmam'ın büyük oğlu Ayetullah Hacı Seyyid Mustafa'ya -ra- iblağ edilecekti.
İmam Humeyni -ks- tehditlere aldırmayarak önceden açıklamış olduğu gün minbere çıktı ve kendisini dinlemek üzere toplanan çok sayıda ulemayla diğer şehirlerden gelenlere ve Kum ahalisine karşı fevkalade çarpıcı bir hitabede bulundu; İmam'ın en kalıcı konuşmalarından biri olarak tarihe geçecek olan bu muazzam ve cesur hitabe, Amerikalı yöneticilerin İran'ın içişlerine karışmasını yargılayan ve bir islam ülkesi olan İran'da şahın işlediği ihanetleri işfa eden korkusuz bir mahkeme olmuştu. İmam, herkesi şaşkına uğratan soğukkanlı bir kararlılık ve pervasızlıkla konuşmasına şöyle başlıyordu: "İzzet ve onurumuz çiğnendi... İran'ın azamet ve büyüklüğü yok edildi. İran ordusunun izzet ve onuru ayaklar altına alındı. Meclise bir kanun götürdüler, o kanunla biz Viyana antlaşmasına katılmış oluyoruz... Bu kanun gereğince İran'daki Amerikalı askerî müsteşarlara aileleriyle, teknik memurlarıyla, idari memurlarıyla, müstahdem ve hizmetçileriyle birlikte dokunulmazlık getirilmiş oluyor; İran'da hangi cinayeti işlerlerse işlesinler, bunlara kimse dokunamayacak!! Beyler, bu tehlikedir, uyarıyorum ben! Ey İran ordusu, bu tehlikedir, uyarıyorum ben!... Ey İran'ın siyasileri bu tehlikedir, uyarıyorum ben!... Bu durumda haykırmayan vallahi günah işlemiş olur! Var gücüyle haykırmayan vallahi büyük günah işlemiş olur! Ey islam büyükleri, ey baştakiler, islamın feryadına yetişin! Ey Necef uleması, islamın feryadına yetişin! Ey Kum uleması, yetişin islamın feryadına!..."
Rahmetli İmam -ks- yine bu konuşmasında şu meşhur sözleri haykırıyordu: "Amerika İngiltere'den beter, İngiltere Amerikadan!... Sovyetler ikisinden de beter; biri diğerinden kötü kısacası!... her biri diğerinden daha aşağılık! Ama bugün bizim işimiz bu habislerle, yani Amerikalılarla!.. Amerika cumhurbaşkanı şunu bilsin ki kendisi, bizim halkımızın nazarında dünyanın en aşağılık insanıdır! Başımıza gelenlerin tamamı şu Amerika'dan gelmektedir, başımıza ne geliyorsa hep şu İsrail'den gelmektedir! İsrail de Amerika'dandır zaten!

[Emekdar Üye]

İmam Humeyni -ks- bu çarpıcı konuşmayı yaptığı gün -hş. 4 Aban 1343- yayınladığı inkılâbi bir bildiride şöyle diyordu: "Dünya şunu bilsin ki İran ve diğer müslüman milletler ne çekiyorsa hep ecnebilerin elinden çekmektedir. Amerika'dan çekmektedir. Müslüman milletler, başka Amerika gelmek üzere, ecnebilerden nefret etmektedir! İsrail ve yandaşlarını destekleyen, Amerika'dır. Müslüman arapları evinden barkından, yerinden yurdundan edip avare hale getirmesi için İsrail'e güç veren, Amerika'dır."(32).
Kapitulasyonla ilgili yasa tasarısının kabul edildiğini İmam'ın ifşa etmesi, İran'ı hş. 1343 Aban'ında yeni bir kıyam ve başkaldırının eşiğine getirdi. Ne var ki rejim bir yıl önce 15 Hordad'da bu olayı yaşamış olmanın verdiği tecrübeyle bu kez çok çabuk harekete geçip tedbir almıştı. Diğer taraftan, İmam'ın kıyamını destekleyen tanınmış dinî ve siyasi çehrelerin çoğu bu yıl şalın zindanlarında veya sürgündeydiler. Bazı büyük ulema ve taklid mercii müçtehidler de 15 Hordad kıyamının başlarında harekete katılmış olmalarına rağmen zamanla tedricen -şu veya bu sebeple- maslahatçı bir tavır takınmayı yeğleyerek mücadele sahnesinden çekilmiş ve islam inkılabı kesin zafere ulaşıncaya (1357/1979) kadar da bu münzevî tavırlarını sürdürmüşlerdi. Diğer taraftan, inkılaptan sonra ele geçen belgelein de açıkça ortuya koyduğu üzere o günlerde (hş. 1343 Aban'ında) Şeriatmedari gibi bazı dinadamları, belli halk kesimleri üzerindeki etki ve nüfuzlarını olumsuz yönde kullanarak taraftarlarının İmam'ın kıyam çağrısına uymamasını ve İmam'ın çağrıları karşısında sessiz kalmalarını sağlamaya çalışıyorlardı. Şah rejimi için büyük tehlike İmam Humeyni'ydi; zira rejim elinden gelen her yola her komploya başvurmuş, ama İmam Humeyni'yi bir türlü yıldıramamış, onu susturamamıştı. İmam Humeyni -ks- şimdi bütün İran müslümanları tarafından tanınan ve en çok sevilen rehber ve birçok müslümanın da taklid mercii olan ileri bir müçtehiddi.
İmam'ı İran dahilinde tutuklayıp hapsetmenin, problemleri kat kat artırdığını daha önceden tecrübeyle tatmış olan şah rejimi, İmam'a bir suikast tertipleyip onu terör etmenin de, kontrolü imkansız bir genel ayaklanmaya yol açabileceği kanaatine varmıştı. Bu durumda şah rejimi için tek yol kalıyordu: İmam'ı İran dışına sürmek!
Böylece hş. 13 Aban 1343 günü geceyarısından sonra, Tahran'dan gönderilen özel komandolar bir kez daha İmam'ın Kum'daki evini kuşattılar. Bu gizli kuşatmada ilginç bir takdir-i ilahi vuku bulacak ve tıpkı bir yıl önce olduğu gibi, ansızın içeriye giren memurlar İmam'ı gece -teheccüd- ibadetiyle meşgul olduğu bir sırada tutuklayacaklardı. İmam hemen tutuklanacak ve hiç vakit geçirilmeden tam bir gizlilik içinde Tahran Mehrabad havaalanına götürülecek önceden hazırlanmış askeri bir jetle özel askerî ve diğer güvenlik görevlilerinin sıkı kontrolü altında Ankara'ya götürülecekti.
Ertesi günün akşam gazeteleri, Savak'tan aldıkları emirle "İmam'ın, ülkenin güvenliğine karşı eyleme girişme suçu"yla (!) sürgün edildiği haberini yayınlamışlardı. O günlerde İran'da estirilen hafakan ortamına rağmen bütün ülkede protesto ve itirazlar başladı; Tahran kapalıçarşı esnafı yürüyüş düzenleyerek olayı protesto etti, dînî ilmiye medreselerinde uzun bir süre ders yapılmadı, beynelmilel kuruluşlarla teşkilatlar ve taklid mercilerine binlerce imzalı mektuplar ve protesto yazıları gönderildi.
İmam'ın sürgüne gönderildiği gün Ayetullah Mustafa Humeyni de tutuklanarak hapsedildi ve hş. 13 Dey 1343'te o da Türkiye'ye, babasının yanına sürüldü. İmam'ın -ks- Türkiye'deki sürgün dönemi çok zor şartlar ve kırıcı baskılarla geçti; Türkiye'de İmam'ın -ks- âlim elbisesi giymesine bile izin verilmemiş, islam dünyasının yüzakı olan bu nadide alimin hz. Resulullah'ın -sav- sünnetine uygun elbiseleri zorla üzerinden çıkarılmıştı. Ne var ki bu psikolojik ve fizikî baskıların hiçbiri İmam'ı uzlaşmaya zorlayamadı.
Ankara'da İmam'ın -ks- ilk ikamet ettirildiği yer Ankara Bulvar Palas Oteli'ydi, İmam -ks- bu otelin 4. katında 514 numaralı odaya yerleştirildi. Ertesi gün, olayın gizliliğini koruyabilmek ve İmam'ın -ks- ikamet mahalliyle ilgili bütün izleri silebilmek için İmam'ı buradan alarak Atatürk caddesindeki bir mahalle götürdüler. Birkaç gün sonra (21 Aban 1343) güvenlik tedbirlerini iyice pekiştirebilmek ve muhtemel her nevi irtibatın önünü kesebilmek amacıyla İmam'ı buradan da alarak Ankara'nın 46 km. batısındaki Bursa'ya götürdüler. Bu süre zarfında İmam'ın -ks- herhangi bir siyasi girişimde bulunma imkanı tamamen sıfırlanmış ve İran'dan gönderilen özel memurlarla Türkiyeli memurlar tarafından geceli gündüzlü kontrol ve gözetime tabi tutulmuştur.
İmam'ın Türkiye sürgünü 11 ay sürdü ve şah rejimi bu süre zarfında İran'daki mukavemetin geri kalan kısmını şiddet kullanarak bastırıp iyice sindirdi ve İmam'ın İran'da bulunmayışından faydalanarak Amerika'nın istediği reformları süratle uygulama safhasına geçirdi. Bu arada rejim, ulemaya halkın yoğun baskıları sonucu, ulema tarafından seçilen bazi temsilcilerin, İmam'ın sağlık ve güvenlik durumundan yakından haberdar olmaları için onları İmam'ın yanına göndermek zorunda kalmış ve birkaç kez yakın mülakata izin verilmişti. Bu arada İmam -ks- yakınlarına ve medrese ulemasına yazdığı bazı mektuplarda dua ve temenni kalıplarında işare ve imâ yoluyla, direnmeye devam ettiğini, hareketin sürdürülmesi gerektiğini anlatabilmeyi başarmış ve kendisine bazı dua kitaplarıyla fıkhî eserler gönderilmesini istemişti.
Türkiye'deki sürgün ayları, İmam'a -ks- değerli eseri "Tahrir'ul Vesile"yi kaleme alma fırsatı kazandırdı. İmam Humeyni'nin fıkhî fetvalarını içeren bu eser cihad, savunma, emr-i bil maruf nehy-i an'il münker (iyiliği emredip kötülükten menetmek) ve günün meseleleri gibi genellikle unutulmaya yüztutan konularda islam fıkhının hükümlerini açıklayan ilk çağdaş kitap olma özelliğini taşıyordu. Bu arada, daha önce de değindiğimiz gibi; İmam'ın fıkıh ve usulle ilgili içtihâd ve görüşleri, Ayetullah Brucerdi'nin rıhletinden yıllar önce bizzat İmam tarafından çeşitli eserlerinde kaleme alınmış bulunuyordu ki, İmam'ın eserleriyle ilgili bahsimizde bunlara genişçe yer vermey çalışacağız inşaallah.

[Emekdar Üye]

İmam'ın -ks- Türkiye'den Irak'a Sürgünü
Hş. 13 Mehr 1344 günü İmam Humeyni -ks- büyük oğlu Ayetullah Hacı Mustafa'yla birlikte ikinci sürgün beldesine, yani Irak'a götürüldü. İmam'ın -ks- niçin Türkiye'den Irak'a götürüldüğü sorusu uzunca cevapları gerektirse de bunları şu başlıklar altında toplayabilmek mümkündür: İran içinde ve dışındaki medrese ve diğer dini çevrelerin mükerrer baskısı, yurtdışında okuyan İranlı müslüman öğrencilerin, İmam'ın serbest bırakılması yolundaki yoğun çabalarıyla gösteri ve protesto eylemleri, Amerika'nın daha fazla güven ve desteğini kazanmak isteyen şahın İran'da kendisinin duruma hakim bulunduğunu ve memleketin güllük gülistanlık olduğunu göstermek istemesi, Türkiye devletinin güvenlik ve psikolojik sorunları, Türkiye'deki dinî çevrelerden gelen baskıların giderek artması ve bütün bunlardan daha önemlisi: O günlerde Necef medreselerine egemen olan sükut ce anti-Politik ortamla Bağdad rejiminin özel durumunun İmam'ı siyasi faliyette bulunmaktan alıkoyacağını zanneden şahın yanlış hesapları.
İmam Humeyni'nin -ks- Bağdad'a indikten sonra ilk işi bu beldede bulunan Ehl-i Beyt imamlarına -s- ait türbe ve mekanları ziyaret etmek oldu; böylece Kâzımeyn, Sâmıra ve Kerbelâ şehirlerine bir haftalık bir ziyaretten sonra İmam, Necef'te kalacağı sürgün mahalline döndü. Gittiği bu şehirlerde ulema, din öğrencileri ve halk tarafından çok yakın bir ilgiyle karşılanması, İmam'ın 15 Hordad kıyamının mesajının İran sınırlarını çoktan aşıp dünya müslümanlarının kulağına vardığın ve İmam'ın bu diyarlardaki müslümanların gönlünde yer etmiş olduğunu göstermeye yetiyordu.
Dönemin Irak cumhurbaşkanı Abdusselam Arif'in özel temsilcisiyle İmam Humeyni -ks- arasındaki kısa görüşme ve İmam'ın radyo televizyonlarla röportajda bulunma teklifini kesinlikle reddettiğini açıklaması; İmam'ın, başlattığı bu ilahi hareket ve kıyamı Bağdad rejimiyle Tahran rejimi arasında bir barış unsuruna indirgeyecek kadar basit ve uzlaşmacı bir lider olmadığını daha ilk günlerde Bağdad rejimine de ispatlamıştı. Bu yılmaz yöntem, İmam'ın Irak'ta sürgünde bulunduğu süre'ce hiç değişmedi. İmam'ı dünyanın tanınmış diğer inkılâbî ve siyasi çehrelerinden oldukça farklı ve üstün kılan bir diğer özelliği de buydu; birçok politikacının tam tersine o; en zor dönemler ve en çetin şartlarda dahi; nice kimseler için gayet normal karşılanan siyasi pazarlıklara asla girmemiş ve inandığı davanın kural ve prensiplerini asla pazarlık konusu etmemiştir. Oysa bugün herkes bunu bilmektedir ki İmam; Irak'la İran rejimleri arasında o günlerde vuku bulan sert sürtüşmelerden birinde Irak rejimine zerrece olsun yeşil ışık yakmış olsaydı Iraklılar, şaha karşı mücadelesini genişletebilmesi için İmam'ın istediği bütün imkanları seferber edecek ve onu sonuna kadar destekleyeceklerdi. Halbuki İmam -ks- böyle yapmamakla kalmadığı gibi; sözkonusu sürtüşme dönemlerinde her iki tarafla da mücadele etti ve hatta birkaç kez Irak rejimiyle karşı karşıya gelerek bu rejime karşı kıyama girişmenin eşiğine kadar geldi. İmam'ın -ks- nadide basireti ve fevkalade eğitimli kişiliği olmasaydı hiç şüphesiz İran'da daha önceki siyasi parti, hareket, kıyam ve grupların düştüğü hataya islam inkılabı da düşecek ve öncekiler gibi o da bağımlılık ve nihayet yenilginin acı akıbetinden kurtulamayacaktı.

[Emekdar Üye]

İmam Humeyni'nin Necef'te 13 yıl süren sürgün hayatı boyunca çektiği sıkıntılar ve gösterdiği tahammül, İran ve Türkiye'dekinden çok daha fazlaydı. Her ne kadar Necef'te; görünüşte bu ülkelerdeki kadar direkt baskı ve kısıtlamalar yoktuysa da burada karşılaştığı muhalefetler, aldığı dil yaraları ve haksız eleştiriler düşman cephesinden değil, dost cephesinde görünen dinadamı kılığına bürünüp âlim elbisesi giymiş "dünyaperest"lerden geldiğinden tahammülü çok zor ve müşküldü. Nitekim sabrı ve tahammülü dillere destan olan rahmetli İmam -ks- Necef'te geçirdiği bu yılları "mücadelesinin pek zor ve pek acı dönemlerinden biri" olarak yâdeder. Ne var ki bütün bu zorluklara rağmen İmam -ks- bilinçli olarak seçmiş olduğu yoldan bir adım gerilemedi, davasından asla vazgeçmedi. Necef'teki sözkonusu ortamda mücadeleden bahsedip insanları kıyama çağırmanın hiçbir sonuç vermeyeceğini çok iyi bilen İmam -ks- şimdi burada da herşeyi baştan alacak ve tıpkı 15 Hordad'dan yıllar önce Kum'da medresede başladığı yerden başlayacaktı; yani ortamı yavaş yavaş düzeltip değiştirecek ve vereceği mesajı algılama kabiliyetine sahip yeni bir nesil yetiştirecekti. Bu nedenle İmam -ks- garazkâr unsurların bütün engelleme çabalarına rağmen hş. 1344 Aban'ında Necef'in Şeyh Ensârî Camii'nde yüksek fıkıh dersleri vermeye başladı ve Irak'tan Paris'e hicrette bulunmak zorunda kalıncaya kadar da bu dersleri kesintisiz olarak sürdürdü. Fıkıh ve usulde kullandığı kaynakların sağlamlığı ve islami bilim dallarının tamamına tam anlamıyla vakıf olması kısa sürede İmam'ın -ks- ders mahfilinin Necef'te de yankı bulmasını sağlamış ve kimi mürtecilerin aksi yöndeki bütün çabalarına rağmen İmam'ın ders mahfili Necef'in en tanınmış ve hem nitelik, hem nicelik açısından en ileri medreselerinden birine dönüşüvermişti. İranlı, Iraklı, pakistanlı, Afganistanlı, Hintli ve diğer Fars Körfezi ülkelerine mensup müslüman öğrenciler İmam'ın derslerine katılabilmek için adeta yarışıyorlardı. Bu arada İmam'ın İran'daki öğrencileri, İran'dan topluca Necef'e hicret etmek istemiş, ama İmam'ın İran medreselerinin boşaltılmaması gerektiği yolundaki tavsiye ve direktifleri üzerine bu isteklerinden vazgeçmek zorunda kalmışlardı. Ne var ki daha ilk günlerde, İmam'ın davasına aşık müminlerin önemli bir kısmı soluğu Necef'te almış ve göz açıp kapayıncaya kadar Necef'te "İmam'ın yoluna gönül vermiş bir inkılâbî mümin grub oluşmuştu. İşte bu müslümanlar İmam'ın mücadeleyle ilgili mesajlarını o hafakan dolu yıllarda bireylere ve kitlelere ulaştırma sorumluluğunu üsleneceklerdi.
İmam Humeyni -ks- Necef'e adım atar atmaz mektup ve aracılar gönderme yoluyla İran'daki inkılâbi müslümanlarla irtibata geçip bu irtibatı sürekli korumuş ve onlardan, 15 Hordad kıyamının gaye ve amaçlarını gerçekleştirilmesi yolundaki çalışmaların aralıksız sürdürülmesini istemiştir. Bu mektupların çoğunda, pek yakın bir gelecekte İran'ın büyük bir siyasi ve sosyal patlamaya şahid olacağının vurgulanması ve İran ulemasına "gelecekte toplumun idare ve yönetimi vazifesini üstlenmeye hazırlanmaları"nın önemle tavsiye edilmiş olması son derece şaşırtıcıdır. Çünkü İmam'ın gelecek konusunda böyle düşündüğü ve bu düşüncesine de, açıkça beyan edecek kadar güven duyduğu o yıllarda hiçkimse böyle bir tahminde dahi bulunamıyordu; zira görünüşte ortam "hiçbir değişiklik olmayacak şekilde" ümit kırıcıydı ve şah rejimi de her zamankinden daha güçlü bir şekilde duruma hakim olmuş, bütün direnişleri kırmayı başarmıştı.
İmam Humeyni'nin -ks- sürgün edilip rejime muhalif tüm müslümanların en acımasız yöntemlerle sindirilmesiyle birlikte İran'ın şahın polis devletinin en karanlık dönemleri başlamış oluyordu. Savak, şahın mutlak otorite silahıydı. İş öyle bir noktaya vardırıldı ki memleketin en ücra köşelerinden birine alınacak en alt düzeydeki bir devlet memurunun bile gizli emniyet teşkilatı Savak tarafından onayı şart koşulur oldu. Bu dönem yasama, yürütme ve yargı güçlerinin bütün işlevlerini fiilen Savak'ın üstlenmiş olduğu bir dönemdir. Bizzat şahın kendisiyle, saray ekranından birkaç kadınla erkek, bütün ülkenin kaderini elinde tutmadaydı. Pehlevi krallığı yıkıldıktan sonra İran'da yayınlanan belgelerde de görüleceği üzere ve şahla Pehlevi ailesinin ve saray erkanıyla ordu ve emniyet üst düzey yetkililerinin hatırat, mektup ve röportajlarından ve keza ABD'nin Tahran büyükelçiliğinde ele geçirilen gizli belgelerin de ortaya koyduğu gibi, şahla ona yakın saray ve ordu erkanı da aslında kendiliğinden hiçbir iradesi olmayan güdümlü birer piyondan başka şey değildi ve saray içindeki en küçük değişiklikten ülke çapındaki en önemli kararlara varıncaya kadar herşey Amerika'nın elinde bulunuyor, hatta bakanlarla ordu komutanlarının tayini ve meclise gönderilecek önemli yasa tasarılarının tanzimi bile genellikle Amerika'nın Tahran büyükelçiliğinde, kimi zaman da İngiliz sefaretinde yapılıyordu. Bahsimizin bu noktasında, bizzat şaha ait olan şu iki beyanın meseleye yeterince açıklık getireceği kanaatindeyiz; şah şöyle yazıyor: "...Amerika ve İngiliz büyükelçileri, yaptığımız her görüşmede "sizi destekleyeceğiz" diyorlardı. 1978 sonbaharıyla 1979 kışı boyunca bu ikisi beni İran'da çok açık ve serbest bir siyasî ortam yaratmaya teşvik etti. Kabul ettiğim Amerikalı politikacılar veya oradan gönderilen kimseler beni genellikle direnmeye teşvik ediyorlardı. Ama bu hususta ABD büyükelçisine danıştığımda kendisine böyle bir emir gelmediğini söyledi. Birkaç hafta önce CIA'nın Tahran'daki yeni temsilcisini huzuruma kabul ettiğimde söylediklerinin pek bayağı ve üstünkörü şeyler olması karşısında hayret ettim. Kısa bir an "serbest siyasi ortam"dan sözettik, bu sırada hafifçe tebessüm ettiğini farkettim. Kısacası yıllarca bizim vefakar müttefiğimiz olanlar, şimdi beni şaşırtacak başka şeyler koyuyorlardı ortaya..."(33).
İlginç olanı, şahın bu kitapta, tahttan devrilmesinin sorumluluğunu bu yabancı ve şaşırtıcı faktörlere yüklemeye çalışması ve hava kuvvetleri komutanı general Rabii'nin, idamdan önce yargıçlara "General Haızer, şahı ölü bir fare gibi memleketten attı" dediğini açıkça belirtmesidir.(34).
Ne var ki şahın hatıratında geçen bu cümlelerin de kasıtlı olarak tarihi gerçekleri saptırmaya yönelik olduğu bugün bilinmektedir artık. Nitekim bugün bizzat Haızer'in kendi kitabında da geçtiği ve birço belgeyle de ispatlanmış olduğu üzere(35) general Haızer şah, devirmeye değil, bilakis, o buhranlı dönemlerde bir ihtilal yaparak şahın yıkılmak üzere olan saltanatını kurtarabilmek için gelmişti Tahran'a! Kaldı ki, şahın bu iddiası doğru kabul edilecek olsa bile bu durumda da kitabına verdiği adın dışında tarihe verebilecek hiçbir "cevab"ı kalmayacak ve onca debdebeyle kebkebe ve "Ey Kuroş! Sen rahat uyu, biz uyanığız!" gibi sloganlarla geçirdiği 37 yıllık saltanatı boyunca memleketin bağımsızlığını nasıl ecnebilere peşkeş çektiği ve basit bir Amerikalı generalin Tahran'da üç-beş günlük bir ikametle kendisini nasıl "ölü bir sıçan gibi" kuyruğundan tutup memleketten dışarı atabildiğini hiçbir mantıkla açılayamayacaktır!
Onbeş Hordad kıyamını bastıran şah, İmam'ı da sürgüne gönderdikten sonra önünde hiçbir engel görmüyordu artık. memleket öylesine içler acısı bir hale düşmüştü ki saraya mensup kadınlar hakim, bakan ve milletvekili tayin edebiliyor, istedikleri yetkiliyi kolayca azledebiliyorlardı. Nitekim işlediği ahlaksızlıklar, skandallar yolsuzluklar ve uyuşturucu şebekelerinin İran patroniçesi olduğu haberleri Avrupa basınına bile defalarca yansımış olan Eşref Pehlevi (şahın kızkardeşi) "sarayın asıl patronu" lâkabıyla ün yapmıştı. "Haşmetmeap hazretlerine canım feda!" lafını ağzından düşürmeyerek 13 yıl boyunca başbakan ünvanıyla kukla hükumet kabinelerinin başına geçirilen ve Bahai bir aileden gelen Emir Abbas Hüveydâ'nın iktidardaki etkinliği, memleketin bağımsızlığını büsbütün yitirdiği ve halkın iradesinin yönetimde zerrece dahli bulunmadığı gerçeğini olanca acılığıyla gözler önüne sermeye yetiyordu.
Bütün bunlara rağmen şah, kendi vehminde kurduğu "büyük uygarlık" hayaline doğru doludizgin koşmaktaydı. Ecnebi kültürünün yayılması, ahlaksızlık ve sorumsuzluğun geçer akçe haline getirilmesi, memleketin milli servetinin İran'daki yüzlerce Amerikalı ve Avrupalı şirketlerce yağmalanması, kısmen de olsa bağımsız bulunan tarım ve çiftçiliğin büsbütün felç edilmesi ve böylece, üretken olan köylü ve taşralı kesimin şehirlere göçüne yol açıp nüfusun bu kesiminin tüketici bir işsizler ordusuna dönüştürülmesi, zariri olmayan ve mantaja dayalı bağımlı bir sanayi kalkınması, İran ve Fars Körfesi topraklarında ve sularında Amerikalılara askerî, casusluk ve dinleme üsleri kurdurup bütün bunların masrafını mazlum İran milletinin kesesinden ödetilmesi gibi zulüm temellerine dayalı bir uygarlıktı şahın "büyük uygarlık" dediği...
İran'ın ucuz petrol karşılığı Amerika'dan aldığı silahların parası astronomik rakamlara ulaşıyordu, sadece 1970-77 yılları arasında silaha ödenen meblağ 26,4 milyar doları aşmadaydı ve sırf 1980 yılı için şah Amerika'dan 12 milyar dolarlık silah siparişinde bulunmuştu!(36). Beyaz Saray'ın malum politikası gereğince, bütün bu silahlar Amerika'yla İsrail'in stratejik bir bölge olan Fars Körfezi'ndeki çıkarlarının bekçiliğini yapması için şaha verilmedeydi, nitekim bunları kullanma ve kullandırma yetkisi de, İran'da yerleştirilmiş bulunan 60 bin Amerikalı müsteşarın elindeydi.
Şah, iktidarının doruğunda olup hiçbir dış baskıya maruz kalmadığı ve dış ülkelerle hiçbir problemi olmadığı bu dönemde İran günlük 6 milyon veril petrol ürettiği ve ülkenen nüfusu 33 milyonu aşmadığı ve İsrail'le araplar arasındaki savaştan ürken Batılıların, petrol üreten müslüman araplar elele vererek kendilerine ambargo uygular korkusuyla aldıkları petrolün önemli bir kısmını depoladıkları için petrol fiyatının varil başına 30 doları aştığı şartlarda; olması gereken bütün refah potansiyelleri ve kalkınma imkanlarına rağmen İran'ın şehir anayollarının birçoğu halâ asfaltlanmamış ülkenin önemli bir bölümü yol, elektrik, su ve benzeri en ilkel sağlık ve sosyal hizmetlerden mahrum bırakılmıştı. Hatta şahın boy gösterisi yaptığı ve dünyanın dört bir yanından davet edilen cumhurbaşkanı ve başbakanların katıldığı efsanevî 2500. yıl kraliyet şenlikleri astronomik harcamalarla kutlanırken bizzat başkent Tahran'da "dünün üretken çiftçi ve tarimcıları, şimdininse işsiz âvareler sürüsü" olan onbinlerce insan Tahran havaalanı çevresiyle şehrin doğu, güney ve batı mahalleleri etrafındaki gecekondularda tam bir fakr-u zaruret içinde yaşamaktaydılar. Bu gecekondu mahalleleri Tahran'ın şehir yapısında çok belirgin bir çirkinlik yarattığından 2500. yıl kraliyet şenliklerine çağrılan yabancı davetlilerin "şehinşah hazretlerinin (!) büyük uygarlık" dediği herzesinin ürünü olan bu keyif kaçırıcı manzarayı görmemeleri için güzergahlar üzerine düşen gecekondu mahalleleri yüksek duvarlarla çevrilecek, böylece resim ve boyalarla süslenen bu duvarlar sayesinde şah hazretlerinin (!) uygarlık yalanı ört-bas edilmeye çalışılacaktı.

[Emekdar Üye]

Yine aynı günlerde başkent Tahran'ın güney ve batı mahallelerinin çoğunda içecek su sıkıntısı yaşanmakta, yaklaşık her birkaç yüz ev için basınçlı bir su musluğu bulunmaktaydı!! Ülke nüfusunun 7'den yukarı yaş seviyesinin % 52,9'u okur-yazarlık bilmiyordu!!. (37).
Hş. 1357-1979-da şah İran'dan kaçarken Amerikan asıllı "Ak Devrim" icraatlarının üzerinden onbeş yılı aşkın bir zaman geçmekte ve bu süre boyunca petrol üretim ve satışı fevkalâde büyük rakamlara ulaştığı, diğer milli servetler bolca kullanıldığı ve yabancı ülkeler şahı tam anlamıyla desteklediği halde İran, henüz dış ülkelere bağımlılıktan kurtulâmadığı gibi ekonomi, tarım ve sanayi dallarında dış ülkelere olan bağımlılığı günden güne artmaktaydı da!!.. Buna paralel olarak ülke tam bir ekonomik anarşiye sürüklenmiş, halk yoksullaşmış ve adaletsizlik alabildiğine artmaya başlamıştı. Şah, İran'ı, siyasi açıdan batıya ve özellikle de Amerika'ya en bağımlı olan ülke haline getirmiş durumdaydı.
İmam Humeyni -ks- sürgün hayatı boyunca yaşadığı bütün zorluklara rağmen bir an olsun mücadelesinden vazgeçmedi, konuşmaları ve mesajlarıyla çevresine ümit ışıkları saçmaya ve zaferin yakın olduğunu müjdelemeye devam etti. Hş. 1346 Ferverdin'inde İran medreselerine hitaben yazdığı bir mesajda şöyle diyecekti: "Siz değerli beyefendiler ve İran milletini, düzenin yenilgiye uğrayacağı konusunda temin ederim. Onlardan öncekiler islamın tokadını yediler... Bunlar da yiyecek!.. Dayanın, direnin. Zulüm karşısında teslimiyet göstermeyin. Bunlar gidicidir, ama siz kalırsınız. Şu suni ve ağzı artık körelmiş kılıçlar kınına girecektir elbet.(38).
İmam Humeyni -ks- yine aynı gün, şah rejiminin Bahai başbakanı Emir Abbas Hüveyda'ya açık bir mektup yazarak rejimin işlediği cinayetleri teker teker sayıp döktükten sonra şahın islam ülkeleri karşısında -ve ABD'yle İsrail'in yanında- yer almasını sert bir dille eleştirip şu ikazda bulunuyordu: "... İslamın ve müslümanların düşmanı olan ve bir milyondan fazla müslümanı evinden barkından ederek perişan hale gelmelerine sebebiyet veren İsrail'le kardeşlik antlaşmasında bulunmayın, müslümanların duygularını incitmeyin! İsrail'le onun hain uşaklarının elini müslüman ülkelerin piyasasına bu kadar sokmayın, memleketin ekonomisini İsrail'le onun uşakları uğruna tehlikeye düşürmeyin! Kültürü heva ve heveslere feda etmeyin... Allah'ın gazabından korkun. Milletin gazabından korkun. Rabbim elbette tuzak kurmuştur..."(39).
Ne var ki şah, İmam'ın -ks- bu uyarılarını ciddiye olmadı. İslam ülkeleri İsrail'le ciddi bir savaşın eşiğine geldiği halde şah halâ İsrail'i desteklemeye devam ediyordu; şahın tanıdığı özel kolaylıklar sayesinde İsrail malları İran piyasasını tıka basa doldurmuştu. İsrail'den ithal edilen çeşitli gıda maddeleri, meyve, yumurta, tavuk...vb. ürünler, İran'ın iç piyasasındaki üretim fiatının bile altında satılıyor, halkın İsrail malarına rağbet göstermesi için herşey yapılıyordu.
İmam Humeyni Araplarla İsrail arasında patlak veren 6 gün savaşları münasebetiyle yayınladığı bir bildiride (hş. 17 Hordad 1346) islam ülkelerinin İsrail'le her nevi ticari ve siyasi ilişkide bulunmasının ve müslümanların İsrail malları tüketmesinin haram olduğuna dair tarihi fetvasını verecek ve bu cesur fetvayla islam ümmetinin vücuduna taptaze bir ümit ve kam pompalayacaktı (40).
Bu fetva, şahla İsrail arasında süratle gelişmekte olan uğursuz ilişkiye ciddi bir darbe indirmişti. Medreselerdeki ulemayla din öğrencileri de ayrıca yayınladıkları bildiriler aracılığıyla şah rejimine baskıda bulundular. Bu baskılardan öfkeye kapılan rejim, usulsüz bir tepki daha gösterecek ve canice bir intikam hırsıyla İmam'ın Kum'daki evine ani bir baskın düzenleyip evdeki bütün kitap, yayın, yazı ve belgeleri toplayıp götürecek; bu arada Kum'daki diğer medreselere de aynı türden baskınlar yapılarak İmam'ın eserleri, resimleri ve bildirileri hınçla toplanacaktı. Bu saldırı ve baskınlar sırasında İmam'ın oğlu Hüccet'il islam Hacı Seyyid Ahmed, Hüccet'il islam Hacı Şeyh Hasan Sânei ve İmam'ın şer'i vekili olan merhum Ayetullah İslami Türbet'i de tutuklanmışlardı. Bu isimler ve İmam'ın diğer yakın adamlarının faaliyetleri neticesinde şahın Savak örgütü; İmam tarafından din öğrencilerine karşılıksız verilen harçlıkla -şehriye- müslümanların bir taklid mercii olarak İmam'a gönderdiği dini ve şer'i ödemeleri engelleme hususunda zerrece başarılı olamadı.
Bu olaydan bir süre önce, hareketin niteliği üzerine gerekli talimatları ve İmam'ın mesajlarını alıp halka iletme ve İmam'ın Kum'daki evinden yapılacak faaliyetler hakkında bizzat İmam'dan direktif almak üzere Necef'e gidip babasıyla görüşen Hüccet'il İslam Hacı Seyyid Ahmed Humeyni, Irak'tan dönüşü sırasında (hş. 1346'lı yılların başları) sınırda şahın emniyet görevlileri tarafından tutuklanıp bir süre Kızılkale Zindanı'na hapsedilmişti. İslam inkılabının zaferinden sonra ele geçirilen Savak belgelerinin de ortaya koyduğu üzere o dönemde Savak için en önemli strateji, İmam'la İran'daki mukallidleri arasındaki irtibatı kesmek ve İmam tarafından din öğrencilerine karşılıksız harçlık verilmesini engelleyebilmekti. Bu arada rejimin bütün baskılarına; tutuklama, sürgün ve sürekli tehditlerine rağmen İslami Türbeti, Hacı Şeyh Muhammed Sadık Tahranî (Kerbasçi) ve İmam'ın ağabeyi Ayetullah Pesendide gibi İmam'ın İran'daki şer'i vekillerinin çalışmaları kesintisiz sürmedeydi. Aynı şekilde, İmam'ın, 15 Hordad kıyamının merkezi olarak tanınmış bulunan Kum'daki evinde de, yine İmam'ın oğlu tarafından faaliyetler sürdürülmekteydi ki bu iki faaliyetin devam ediyor olması, rejimin sözkonusu menfur emellerini gerçekleştirmesine mani olmadaydı.
İmam'ın -ks- isim ve faaliyetlerinin zihin ve anılarda canlı tutulması ve onun Kum'daki evinin halâ faal olmayı sürdürmesi Savak için dehşet verici bir olaydı; bu nedenledir ki İmam'ın Kum'daki evi tam dört yıl boyunca sabahın erken saatlerinden geceyarılarına kadar gizli emniyet ve polis güçleri tarafından hem açık, hem gizli şekilde gözetime tabi tutuldu ve mukallidlerle diğer müracaat eden efradın içeriye girmesi önlendi. Ama bütün bu tehdit, engelleme ve yıldırmalara rağmen İmam'ın -ks- yoluna baş koyan müslümanlar, geceyarısı memurlar gittikten sonra İmam'ın evine geliyor ve İmam'la halk arasında köprü vazifesi görüyorlardı. Yine bu dönemdedir ki (hş. 1346 Hordad ayında) rejimin İmam'ı Necef'ten Hindistan'a sürme plânı, yurtiçi ve yurtdışındaki inkılâbî müslümanların yoğun ifşaat, itiraz ve çabaları sonucu suya düşürüldü.
Hş. 1347 Tir ayının 26'sında Irak'ta Baas Partisi'nin iktidarı ele geçirmesiyle birlikte bu partinin her nevi islami harekete düşmanca bakması nedeniyle İmam'ın önündeki engeller ve problemler de artmış oldu, ima İmam -ks- herşeye rağmen çalışmalarını sürdürmeye devam ediyordu. İmam'ın Necef'te sürgünde bulunduğu yıllar arap -İsrail savaşlarına denk geldiği ve islam dünyası bu savaş nedeniyle o günlerde olumlu bir silkiniş yaşadığından rahmetli İmam -ks- bu fırsatı en iyi şekilde değerlendirecek ve zihnindeki ideallere daha geniş bir çerçevede gündeme getirip; laiklik ve din düşmanlığının yayılmaya çalışıldığı öyle bir çağda dinî eğilimi gündemde canlı tutacak; islam ümmetinin birlik ve vahdete kavuşup tıpkı eskiden olduğu gibi, hakettiği onur ve izzet dolu bir gelecek kurması ve öz kimliğini bulması gerektiğini vurgulayacak ve böylece, başlattığı muazzam hareketi sadece İran dahilinde ve sırf şaha karşı verilen bir mücadele olarak sınırlamama yoluna gidecekti.
İmam Humeyni hş. 19 Mehr 1347'de -1968 sonbaharında- Filistin Kurtuluş Teşkilatı'nın temsilcisiyle yaptığı görüşmede islam dünyasının meseleleri ve Filistin halkının cihad hareketi konusundaki görüşlerini belirterek müslümanların şer'i vazifesi olan zekatın bir kısmının Filistin mücahidlerine ayrılmasının farz olduğu fetvasını verdi (41).
Hş. 1348'in başlarında (1969) Irak Baas rejimiyle şah arasında iki ülkenin karasuları sınırlı konusunda şiddetli bir anlaşmazlık başgösterdi. Bu anlaşmazlık üzerine Irak rejimi bu ülkede yaşayan İran asıllı müslümanların önemli bir bölümünü çok kötü şartlar altında Irak'tan sürdü. Bu buhranlı dönemlerde Irak Baas rejimi, İmam'ın -ks- şah rejimine karşı oluşundan kendi lehine bir pay çıkaracak şekilde faydalanabilmek için çok uğraştı, diğer taraftan şah da böyle bir fırsatı dört gözle kollamakta ve böylece İmam'ın kıyam hareketine "dışarıdan güdümlü" yaftası vurmaya çalışmaktaydı. İmam Humeyni -ks- fevkalade bir basiret örneği sergileyecek ve her iki rejimin de karşısına dikilmekten çekinmeyecekti. Nitekim İmam; büyük oğlu Ayetullah Hacı Seyyid Mustafa Humeyni'yi Irak devlet başkanına göndererek bu ülkede ikamet etmekte olan İranlı din öğrencileri ve diğer zevatın yurt dışı edilmesini sert bir dille kınadığını ve kendisinin Bağdad rejimiyle uzlaşmasının asla düşünülemeyeceğini resmi bir şekilde Irak cumhurbaşkanı Hasan'el Bekir'e bildirmiş, bu yiğitçe mesajı orada hazır bulunan diğer üst düzey yetkililer de şaşkınlıkla dinlemişlerdi.
Hş. 1348 Mordad'ının 30. günü Mescid'ul Aksa'nın bir bölümü aşırı siyonist yahudiler tarafından kundaklandı. Müslüman kamuoyunun yoğun baskılarına maruz kalan şah, müslümanların giderek artan öfkesini biraz olsun dindirebilmek için hemen İsrail'in yardımına koşacak "Mescid'ul Aksa'nın yeniden onarımı için gerekli bütün masrafları bizzat kendisinin üstlenmeye hazır olduğu"nu duyuracaktı. Ne var ki İmam Humeyni -ks- şahla İsrail'in müşterek planı olan bu oyunun farkına varıyor ve şahın himesini hemen ifşa ederek onun mezkur önerisi karşısında şöyle diyordu: "Siyonist İsrail tarafından işgal edilen Filistin toprakları kurtarılmadığı sürece müslümanlar Mecid-i Aksa'yı onarmamalıdırlar! Bırakın siyonistlerin yaptığı bu caniliğin izleri canlılığını koruyarak devamlı müslümanların gözleri önünde dursun ki, böylece Filistin'in kurtulması yolunda bir şahlanışa vesile olabilsin!"(42).
İmam Humeyni'nin 4 yıl boyunca yılmak bilmeyen faaliyet ve çalışma temposu, verdiği derslerin nitelikçe üstünlüğü ve bilinçlendirici olması gibi faktörler Necef Medresesi'nin atmosferini belli bir ölçüye kadar değiştirebilmişti. Bu nedenledir ki hş. 1348'li yıllarda İran'ın yanısıra Irak, Lübnan ve diğer islam beldelerinde de sayısız inkılâbi müslümanlar İmam'a Lebbeyk demeye hazır haldeydi ve dünyanın birçok yerindeki inkılâbi müslümanları, İmam Humeyni'nin -ks- inkılabî hareketini kendilerine örnek almış durumdaydı. Hş. 1348 Behmen'ine rastlayan 1970 kışında İmam Humeyni "Velayet-i Fakih ve İslam Devleti" başlıklı bir dizi ders başlattı. Bu dersler hemen derlenip yazılı hale getirilerek "Velayet-i Fakih" ve "İslam Devleti" adlı bir kitaba dönüştürüldü ve İran, Irak, Lübnan ve -hacc mevsimlerinde- Hicaz'da yaygın bir halde mütalaa edilmeye başlandı. İmam'ın başlattığı kıyam hareketine yepyeni bir hız ve heyecan kazandıran nadide bir eserdi bu- nitekim bu eser 1979'lu yıllarda Türkiye'de de çevrilip basılmış, daha sonra tam ve eksiksiz baskısı müessesemiz tarafından 1995'te türkçeye çevrilmiştir. Bu mükemmel eserde kıyam ve hareketin ileriye yönelik bir panoraması tasvil edilmekte, hareketin amaç ve gayeleri anlatılmakta ve islam devletinin fıkhî, usulî ve aklî kaynak ve dayanakları teker teker belirlenerek bizzat islam inkılabı rehberinin diliyle islam devletine dair yöntem ve metodlar üzerine teorik tespitlerde bulunulmaktaydı.
Hş. 1349 Ordibeheşt ayına rastlayan 1970 baharında Amerikan matbuatı, ABD'nin en büyük sermayedarlarından oluşan bir heyetin İran'a gittiğini yazıyordu, bu heyetin başını da uluşlararası kapitalleriyle tanınan Rock Fıller çekmedeydi. Bu heyetin İran'a geliş gayesi artan petrol fiatlarına paralel olarak İran'ın da petrolden elde ettiği astronomik gelirlerin tekrar Amerikalıların cebine akıtılma yollarını incelemek ve İran petrollerini Amerikalı dev şirketler arasında sessiz sedasız bölüştürebilmekti. Bu hadiseden aylar önce Savak, İmam'ın taraftarı olarak tanınan dinadamlarından çoğunun minbere çıkıp vaazde bulunmasını yasakladığı halde, İmam'ın -ks- islam devleti konusundaki çarpıcı görüşlerini mütalaa etmiş bulunan birçok dinadamı büyük bir şevk ve heyecanla İmam'ın safına katılmış ve bu hadisede hemen gerekli inkılâbî tavrı koyarak şahın yeni planlarını ifşa edip, Amerika'nın İran'daki nüfuz ve yayılmacılığının hızla artmasına göz yumulmasını sert bir dille eleştirmişlerdi. Bu hadiselerde en atak ve etkin davranan alim Ayetullah Seidî olmuştu, bu nedenle 1349 Ordibeheşt'inde Savak tarafından tutuklanarak meşhur Kızılkale zindanında on gün süren akılalmaz vahşice işkenceler altında şehadete kavuşmuştu. Bu yiğit alimin şehadeti üzerine özel bir bildiri yayınlayan İmam, onun samimi mücadelesini takdir ederek şöyle diyordu: "O esef verici halle hapishane köşelerinde can veren, merhum Saidi değil sadece (...) Amerika'nın tanınmış uzmanlarıyla dev sermaye sahipleri, "çağın en büyük dış yatırımı" adı altında mazlum milletimizi esarete düşürebilmek için İran'a akın etmiş durumdalar... Amerikalı sermaye sahipleri ve diğer sömürü odaklarıyla yapılacak her nevi anlaşma İran milletinin iradesine aykırı ve islam hükümlerine terstir!"(43).
15 Hordad Kıyamından İslam İnkılabının Zaferine Kadarki Süreçte Yeralan Siyasi Grup Ve Hizipler
Onbeş Hordad kıyamından sonra ciddi ve faal bir şekilde mücadele sahnesinde yeralıp islam inkılabının zaferine değin de yılmadan varlığını sürdürerek inkılabın hedeflerine ulaşmasında öncülük eden başlıca siyasi hareketler, bizzat halkın bağrından kopan İmam Humeyni -ks- taraftarı ulema, dinadamları ve din öğrencileriydi. Belli bir parti ve hizip şeklinde çalışmayan bu harekette yeralan alimler, halkın çeşitli kesimlerinde faaliyet göstermekte, bütün köy, şehir ve kasabalarda, zaman ve şartlara göre İmam tarafından belirlenen yöntem ve metodlarla çalışmaktaydılar. Bu yolda hutbe ve vaazden mahrum edilme, konuşma yasaklısı olma, yurdun ücra köşelerine sürülme, tahammülü aşan işkencelerle dolu hapis hayatları ve şahın kanlı zindanlarında şehadet şerbetini içme; İmam'ın -ks- davasına gönül veren dinadamları ve dindar gençlerin yılmadan katettiği yol ve bilinçli olarak bulundukları tercihti. İman dolu yürekler taşıyan bu insanlar bütün bunlara göğüs germekte, ama zulme ve tâğuta zerrece boyun eğmemekte, inanç ve davasından zerrece taviz vermemekteydi.
Diğer taraftan hş. 1342-15 Hordad'ından sonra, İmam Humeyni'yi taklid mercii ve rehber olarak kabul etmiş bulunan Tahran ulema ve esnafının katıldığı dini heyetler biraraya gelerek "İslamcı İtilaf Heyetleri"nin yöntemiyle çalışmadaydı. Kapitülasyonları onaylama gibi bir kara lekeyle dosyasını kirletmiş bulunan başbakan Hasan Ali Mansur, işte bu grup tarafından inkılâbî bir şekilde idam edilmişti. Şah rejimi bu cemiyetin etkin isimlerinden bir kısmını tutukladıktan sonra hemen idam etmiş, önemli bir kısmını da uzun süreli mahkumiyetlerle hapse atmıştı. İmam Humeyni'nin -ks- bildiri ve mesajlarının basılıp dağıtılması ve çarşı-pazar esnafının rejim karşıtı gösteri ve eylemlerinin organize ve teşkilatlandırılmasında bu cemiyetin çok etkili bir rolü olmuş, yine şah rejiminin son demlerini yaşadığı aylarda bütün ülke çapında halkın toplu grev, yürüyüş ve protesto eylemlerini de bu cemiyetin üye ve sempatizanları koordine etmişti.
Bir diğer örgüt te "İslam Milletleri Hizbi" (Hizb-i Milel-i İslami)ydi. 14 Hordad kıyamından sonra bilhassa dinadamlarıyla üniversiteliler ve diğer kesimlerden oluşturulan bu örgüt, şah rejimine karşı silahlı mücadele verme gayesiyle kuruldu ve süratle silahlanıp elemanlarına askerî eğitimler vermeye başladı. Ne var ki Savak'ın sıkı takibi sonucu bir süre sonra bu örgüt deşifre olacak ve örgütün bazı sorumlularıyla üye elemanları Tahran'ın kuzey bölgesindeki dağlara çekilecek, ancak askerî ve güvenlik güçlerinin bütün bölgeyi yoğun bir kuşatma altına almasıyla birlikte yakalanıp hüküm giyeceklerdi.
Hş. 1342 öncesinde kurulan ve geçmişleri 15 Hordad öncelerine dayanan grup, teşkilat ve partiler arasında Tudeh Partisi, Milli Cephe ve İran Hürriyet Hareketi (Nehzet-i Azadi-ye İran)'nden sözedilebilir.
Müslüman İran halkı nazarında ihanetle suçlanan komunist Tudeh Partisi 15 Hordad kıyamından yıllar önce şaha karşı mücadele sahnesinden bilfiil çekilmiş ve teşkilatlanmasını yurtdışına kaydırarak örgüt içi çekişmelerle uğraşır, olmuştu. Tudeh'in önde gelen bazı üye ve sorumluları tutuklandıkları zaman şah rejiminin safına geçmekte tereddüt etmeyecek, hatta bunların birçoğu, şah rejiminde kilit görevlere kadar yükseltileceklerdi!
Tudeh Partisi'nin bütün programları ve izlediği politika, Moskoca radyosunun telkin ve direktiflerinden ibaretti. Şahın saltanatının son 25 yılında Kremlin'in izlediği yegane politika ise şah rejimiyle iyi ilişkileri bozmamak ve İran'daki ekonomik fırsatları elden kaçırmamak esasına dayalıydı. Tudeh Partisi'nin bu dönemdeki faaliyetleri siyasi bildiriler yayınlamak ve yurt dışından radyo yayınında bulunmaktan ibaretti ki bunlar da Moskoca'nın çıkarlarının sağlanması yolunda kullanılan birer baskı unsuru ve yaptırım faktörlerinden başka bir rol oynamıyordu.
Milli Cephe hareketine gelince; İran petrol sanayiinin millileştirilmesi sırasında kazandığı önemli konuma rağmen şahın 28 Mordad'da gerçekleştirdiği ihtilalden sonra inzivaya çekilmiş ve iç çekişmelerle bölünmelere şahid olmuştu. Bu cephenin dağınık tebliğat faaliyetleri genellikle yurt dışındaki öğrencilerle sınırlıydı. bu cephenin taraftarı olan dindar üniversiteli kesim, baştakilerin olumsuz tavrına rağmen İmam Humeyni'nin -ks- kıyamını desteklemedeydi.
Ayetullah Talagani gibi mücadeleci ve inkılâbi bir alimin desteğine sahip bulunan İran Hürriyet Hareketi, İmam Humeyni'nin -ks- 15 Hordad kıyamını desteklemedeydi. Hürriyet Hareketi de üniversitelerde üstlenmeyi yeğlemişti; ülkedeki müslüman üniversitelilerle, yurtdışındaki öğrenciler üzerinde odaklaşan bu hareket, mücadele çizgisinde odaklaşan bu hareket, mücadele çizgisinde kendisini organize edebilecek bir siyasi teşkilatlanmaya sahip değildi.
Halkın Mücahidleri Teşkilatı hş. 1344-1346'lı yıllarda (1965-67) şah rejimine karşı silahlı mücadeleye girme amacıyla kuruldu. Ne var ki, kurucularının islam konusundaki görüş ve bilgilerin son derece sathi ve sığ olması nedeniyle bu teşkilat kısa sürede "karma ideoloji" tuzağına düşmekten kurtulamadı ve neticede kendisini "islamcı" bir örgüt olarak tanıtmasına rağmen özel toplantı ve eğitimlerinde verdiği ekonomi ve mücadele derslerinde üye ve sempatizanlarına marksizmi aşılar oldu.
İdeolojik sapmaları henüz açıkça ortaya çıkmadan önce İmam Humeyni -ks- bu örgütü onaylamadığını bildirmiş, örgütün temsilcisi İmam'ın -ks- destek ve onayını alabilmek için Necef'e gittiğinde İmam, içinde bulundukları fikrî ve ideolojik sapmayı kendilerine hatırlaarak kendisinin böyle bir örgütü desteklemesinin asla sözkonusu olamayacağını vurgulamıştı.
Halkın Fedaileri Gerilla Örgütü, küçük çaplı iki komunist grubun (44) hş. 1350'de (1971) birleşmesiyle varlığını ilan etmiş ve silahlı mücadele amacıyla kurulduğunu duyurmuştu. Bu örgütü ortaya çıkaran iki neden olmuştur: 1- İran Komunist Partisi olan Tudeh'in içine düştüğü durum ve şah rejimiyle uzlaşarak işlediği ihanetler karşısında komunistlerin duyduğu aşağılık komplexi ve ideolojik iflas duygusu. 2-Bilhassa 15 Hordad kıyamıyla birlikte islam uleması ve dinadamlarının şah rejimine karşı en etkin ve en güçlü hareketi ortaya koyarak "müslümanların, rejime karşı mücadele sancağını bilfiil ve şüheda kanlarıyla en ön saflarda taşıması" gerçeği!
Her iki örgüt te kuruluşundan sonraki ilk birkaç yılını adam toplayıp sempatizan kazanmaya çalışmak ve buldukları adamlara eğitim verip onları yetiştirmekle geçirdi (45) ve bu dönemden sonra gerçekleştirdikleri birkaç küçük ve fevrî silahlı eylemle birlikte Savak tarafından çözülerek çökertilip örgüt sorumluları yakalandı. Örgütün idam edilen birkaç üst düzey sorumlusu dışında, yakaanan diğer sorumlu ve üyelerin tamamına yakın bir kısmı, itirafçı ve işbirlikçi olarak rejimin yanında yeralmak suretiyle idamdan kurtuldu. Her ne kadar savak, bu itirafçı komunistlere yaptırdığı fevkalade onur kırıcı televizyon röportajlarıyla, aslında rejime muhalif olan müslüman inkılâbi insanlara karşı olumsuz bir kamuoyu oluşturma plânları peşindeydiyse de; bizzat bu haysiyetsiz ve ürpertici programlar sayesindedir ki sözkonusu komunist ve laik örgütlerin gerçek yüzleri ortaya çıkmada, ahlâkî ve ideolojik sapmaları daha bir sırıtmada ve örgüt içi kanlı hesaplaşmalarının iğrenç yüzü olanca çarpıklığıyla gözler önüne serilerek halkın onları daha iyi tanımasına yaramadaydı. Bu itirafçı örgüt elemanlarının hapishanelerde bulunan üyelerinin önemli bir kısmı da, İmam Humeyni -ks- taraftarı olan inkılâpçı siyasi mahkumların içine sızarak Savak'a ispiyonculuk yapmıştır.
İslamcı İtilaf Heyetleri'yle İslam Melletleri Hizbi'ne ilaveten; İmam Humeyni'nin hareketine silahlı mücadeleyle destek veren başka müslüman örgütler de vardı ki daha sonra "İslam İnkılabı Mücahîdleri Teşkilatı" adı altında birleşen 7 müslüman grupla (46) inkılâbî dinadamı "Şehid Ali Enderzgu" grubu bu camianın en tanınmışlarındandır.
15 Hordad 1342 kıyamından sonra faaliyet gösteren gruplardan biri de "Hüccetiye Encümeni"ydi. Onbeş Hordad hadisesinden yıllar öncesine dayalı bir geçmişi olan bu grubun faaliyet eksenini "Bahailiğin İran'daki koluna karşı fikrî mücadele oluşturuyordu. Her ne kadar bu grubun faaliyetleri, Bahailere destek verdiği için şahın gayeleriyle zıt gibi bir görünüm taşıyorduysa da pratikte durum hiç de böyle değildi. Nitekim Hüccetiye Encümeni'nin yapısı ve sorumlularının durumu, bu encümene girmenin ilk şartının dinle siyaseti birbirine karıştırmamak gerektiğini telkin edici nitelikteydi ki bu da laiklikten başka birşey değildi. Bu durum ise, şah rejimi için gayet faydalı ve rejimin lehineydi; zira böylece dinî heyecanla dolup taşan birçok müslüman genç, İran'daki bütün bozulma, ahlaksızlık ve fesadların asıl kaynağı olan ve ecnebilere bağımlı bulunan satılmış şah rejimiyle mücadele edeceği yerde, bizzat bu rejimin doğurduğu sonuçlardan sadece biri olun bir faktöre karşı mücadeleyle meşgul olmakta, hatta bunu bile gereğince ve etkili bir şekilde yerine getirememekteydi. Şahın gizli emniyet teşkilatı Savak'ın bu encümenin üzerine gitmemesi ve onların gizli teşkilatlarına hiç engel olmaması, hatta çoğu zaman bu teşkilatın yayılmasına yardımcı bile olmasının nedeni de buydu işte (47).

[Emekdar Üye]

İmam Humeyni'nin -ks- gerçekleri ifşa etmesiyle birlikte, bilhassa islam inkılabının zaferin eşiğine geldiği günlerde bu encümene üye olan müslümanların büyük bir çoğunluğu encümenden ayrılarak İmam Humeyni'nin -ks- hareketinin saflarına katıldılar.
Hüccetiye Encümeni'nin Bahailiğe karşı mücadele yöntemi, üyelerine Bahailiği çürütebilecek kültürel ve akidevi eğitimler vermesi ve üyelerini sırf lafzî tartışmalara hazırlamasıydı; halbuki çeyrek yüzyılı aşkın bir zamandır ister İran'da, ister dünyanın başka ülkelerinde olsun, Bahailik İsrail'e bağlı siyasi bir teşkilat olarak çalışmalarını yürütmekte ve bugün de olduğu gibi, Amerika'da ikamet eden siyonistler tarafından doğrudan doğruya idare ve himaye edilmekteydi; böylesine siyasi mahiyetli bir teşkilatla yapılacak gerçek bir mücadelenin de aynı yöntemle yapılmasının kaçınılmaz olduğu apaçık ortadadır.
Hş. 1348'li yıllar (1970) dan sonra üstad Mutahhari, Dr. Mufattih, Dr. Bâhüner, Mühendis Bazergan ve Dr. Ali Şeriati gibi isimlerin konuşma ve seminerleri Tahran'daki Kuba Camii, Hidayet Camii, Kanun-i Tevhid ve bilhassa Hüseyniye-i İrşad gibi mekanların dindar aydınlarla müslüman üniversitelilerin bilinçlenme merkezleri haline gelmesine yolaçmıştı. İmam Humeyni'yle -ks- Allame Tabatabai'den yıllarca ders almış olan üstad Mutahhari, İran'ın en tanınmış felsefeci ve fakihlerinden biri olarak, Tahran'a hicretinden sonra vaktinin önemli bir kısmını güncel ve sade bir dille islam akidesinin temellerini açıklamaya ve ilhâdî ekollerle çağdaş karma düşünce ve ideolojilerin tutarsızlık ve batıllığı konusunda müslüman genç nesli uyarıp bilinçlendirmeye ayırmış e bu yöntem giderek onun çalışma ve semiverlerinin ana ekseni haline gelmişti.
Kendi dallarında tanınmış birer müslüman mütefekkir olan Dr. Mufattih'le Dr. Bâhüner'in çalışmaları da aynı doğrultudaydı ve biri aydın bir üniversiteli, diğeri de aydın ve inkılabi bir dinadamı olarak halkı bilinçlendirme yolunda yoğun faaliyetler içindeydi.
Üstad Mutahhari'nin şehadetinden sonra İmam Humeyni -ks- onun istisnasız bütün eserlerini "faydalı" olarak tanımlayacak, kendisini islam davasına adamış olan bu ünlü mütefekkirin yılmak bilmeyen uzun ve yorucu çalışmalarının "takdire şâyan" olduğunu vurgulayacaktı.
Dr. Ali Şeriati'nin eser ve konuşmaları edebî açıdan taşıdıkları çarpıcılık ve cazibenin yanısıra; müslüman İran toplumunun dînî, târihi ve sosyal meselelerini eleştirel ve radikal bir bakış açısıyla değerlendirdiği için ilgiyle izlenmekteydi. O günkü şartlarda İran'ın genç nesli için bu tür konuşma ve bahisler önemli bir boşluğu doldurmadaydı.
Dr. Şeriati'yle Savak arasındaki yazışmalar ve bununla ilgili olarak 1990'lı yıllarda yayınlanan belge ve senetler (48) dikkatli ve insaflı bir şekilde incelendiğinde ortaya çıkacak sonuç şudur: Dr. Şeriati'nin eser ve konuşmalarının o günün İran'ında gençlerin komunizm ve benzeri sol ekollere eğilim duymasını engelleyici nitelikte olması ve onun İran'ın geleneksel bünyeli uleması ve bu tür bir ulemacılığa karşı sürekli ve çok sert ifadeler kullanmasının müslüman kesim arasında görüş ayrılıkları ve ihtilaflar yaratma yolunda faydalı olabileceğini düşünen Savaş, onun çalışma ve faaliyetlerine uzun bir süre engel olmamayı tercih etmiş; ancak aynı Savak teşkilatı 1352'de (1973-4) Hüseyniye-i İrşad'ı kapattırmak ve Dr. Şeriati'yi de tutuklamak zorunda kalmıştır.
Diğer taraftan üstad Mutahhari'nin Hüseyniye-i İrşad'daki faaliyetlere artık katılmayıp bu mekandan niçin uzak durduğu hususu da, bugün ondan geriye kalan mektup ve belgelerde aydınlığa kavuşmuş durumdadır, sözkonusu mektup ve belgelerin net olarak ortaya koyduğu hakikat şudur: Üstad Mutahhari'ye göre kültürel ve sosyal bir inkılabın temelleri mutlaka vahy ve salt dînî düşünce temelleri üzerine kurulmalıdır. Bu nedenle de böyle bir temel üzerine kurulu bulunmayan ve dînî hükümlerindoğru olarak anlaşılabilmesi için gerekli olan uzmanlık ve inceleme yöntemlerinin görmezden gelindiği bir "dinî konular etrafında yürütülen inkılâbî fikirler, heyecanlı yorum ve çarpıcı yenilik"lerin etkisi ve bu tür eserlerin tesiri geçici olacak ve uzun vadede "karma ideolojiye geçiş" gibi bir tehlikeye yol açarak dinî konularla vahye dayalı olmayan fikir ve düşüncelerin aynı potalarda yoğrulup hiçbir şeye benzemeyen sentezler üremesine neden olacak ve neticede batı felsefe ve sosyolojilerine götüren gedikler açmış olacaktır islam toplumlarında.
İslam inkılabının zaferinden sonra aşırı gruplardan bir kısmı, Dr. Şeriati'yi savunma ve ondan yana çıkma bahanesiyle inkılab ve inkılab rehberinin karşısına dikildiler. Buna mukabil, eserleriyle ilgili görüş ve eleştiriler bir tarafa, eserlerini mütalaa ederek islam ve inkılabın yanında yeralan ve inkılaba hizmetler veren nice insanlar olduğu da inkar edilmez bir gerçektir. Bütün bu nedenlerledir ki Dr. Şeriati'nin kişiliği ve rolü konusunda çeşitli yargılarda bulunulmuş, muhtelif görüşler öne çıkmıştır. Bugün kimine göre Dr. Şeriati şah rejiminin kültürel emellerine hizmet eden bir işbirlikçiydi; kimine göreyse o, inkılâbî ve müslüman bir mütefekkir ve düşünürdü ve kendisinin geride bıraktığı son notlarla belgelerin de ortaya koyduğu üzere Dr. Şeriati, eser ve konuşmalarında doğru olmayan yorum ve fikirlerle sathi bazı noktalar bulunduğunu bizzat belirtmiş ve bunların gerekli çıkarma ve eklemelerle düzeltilmesi için bütün eser ve konuşmalarının mutlaka baştan sona gözden geçirilmesini önemle vurgulamıştır. İmam bu hususta da fevkalâde bir basiret örnegi sergileyerek makul bir tavır takınmış ve ömrünün son günlerine kadar da bu tavrını sürdürmüştür:
Rahmetli İmam -ks- o dönemlerde yaptığı konuşma ve yayınladığı mesajların pek çoğunda inkılâbî şia ulemasının tarih boyunca öncülüğünü savunmuş ve islam ulemasının büyüklerinden yana tavır koymuş ve ulema hakkında oluşturulan şüphe ve tereddütlere gereken cevapları vererek konunun aydınlığa kavuşmasını sağlamıştır. Bu cümleden olmak üzere yurtdışında tahsil etmekte olan İranlı öğrencilerin oluşturduğu islam encümenlerine yazdığı cevabi mektuplarda islamla ilgili hususlarda, uzmanca olmayan sathî ve yüzeysel yorumlarda bulunulmasından ciddiyetle sakınılmasını defalarca belirtmiş, bu hususta uyarılarda bulunmuş, aynı zamanda müslüman aydınlarla yazarların da çektikleri zahmetlere teşekkürde bulunarak onları da dinadamı kılıklı yobaz ve dogmatik kişilerin yaratabileceği tehlikelere karşı uyarmayı ihmal etmemiş; şunun veya bunun adına yaratılan ihtilaf ve anlaşmazlık getirici mevzulara girilmemesini ve gruplaşmalardan ciddiyetle sakınılmasını, aksi takdirde inkılabın maslahatlarına aykırı davranılmış olacağını vurgulamıştır.
İmam Humeyni -ks- ve Mücadelenin Sürekliliği
1350'li (1970-71) yılların 2. yarısında şah rejimiyle Irak Baas rejimi arasındaki anlaşmazlık iyice büyüdü, Irak'ta mukim bulunan İranlıların önemli bir kısmı yurtdışına sürülüp evinden barkından edildi. İmam Humeyni o günlerde Irak cumhurbaşkanına yazdığı bir telgrafta bu girişimi sert bir dille kınamaktaydı. Hatta bu gelişmeleri protesto amacısya İmam -ks- Irak'tan ayrılmaya karar vermiş, ne var ki o şartlar altında İmam'ın Irak'tan hicret etmesinin yolaçacağı sonuçları kestirebilen Irak yöneticileri onun Irak'tan ayrılmasına izin vermemişlerdi.
Diğer taraftan petrol fiatlarının ve satışının artmasıyla birlikte geliri artan şah, hş. 1350'den sonra kendisini daha güçlü hissetmeye başlamıştı. buna paralel olarak da rejime muhalif olanlar acımasızca sindiriliyor, en küçük bir muhalefet en sert şekilde bastırılıyordu. Rejim cinnet geçirircesine bir tutkuyla silah satın almaya başlamış, Amerikan ürünleri İran piyasasını adetâ işgal etmiş, ard arda Amerikan üsleri açılmış, İsrail'le askeri ve ticârî ilişkilere azamî derecede hız verilmişti. İran şahlarının 2500 yıllık imparatorluğunun yıldönümü adına birçok ülkenin devlet başkanları İran'a davet edilmiş, astronomik rakamlara varan harcamalar İran milletinin kursağından kesilerek gerçekleştirilmişti. Şah rejimi, gücünü ve iktidarını ispatlayabilmek için bu büyük gösterişlere gerek duyuyordu.
İmam Humeyni -ks- ard arda yayınladığı mesajlarla bu israfları kınayacak ve ülkenin geride kalmasına neden olan sebepleri açılayarak İran'ın içinde bulunduğu acı tabloyu gözler önüne sermekten çekinmeyecekti.
Araplarla İsrail arasında 4. savaşta sahş İsrail'in güçlü hâmisi olarak ortada boy gösterirken İmam hş. 1352 Aban'ında -1973 sonbaharında- yayınladığı bir bildiriyle İran halkından, siyonist İsrail'in saldırganlıkları karşısında kıyam etmesini istedi. İmam bu mesajında bütün müslüman milletlerin Filistinli savaşçılara maddi ve manevi yardımda bulunmasının farz olduğunu ve Filistin'in direnişine destek sağlayabilmek için kan, ilaç, silah, gıda ve benzeri yardımlar yapılması gerektiğini vurguluyordu(49). İmam Humeyni -ks- bir başka mesajında da şöyle demekteydi: "Şu fesad tümörünü kökünden söküp atmadıkça islam milletinin yüzü gülmeyecektir ve İran bu yüzkarası sülalenin (Pehlevi) pençesinde olduğu sürece hürriyetin yüzünü göremeyecektir!"(50)
Hş. 1353 İsfendi'nin sonlarında (1974 kışı) şah, saraya bağlı "Restahiz Partisi"ni kurdurarak demokratik bir görünüme bürünmeye çalıştıysa da diktatör yapısı bunu da yüzüne gözüne bulaştırmasına neden oldu; nitekim televizyonda yaptığı bir konuşmada bütün İran halkının bu tek partiye üye olması gerektiğini, üye olmak istemeyenlerin hemen pasaportlarını alıp ülkeyi terketmelerini emrediyordu!(51)
Bu konuşma üzerine İmam Humeyni -ks- derhal bir fetva yayınlayacak ve bu fetvada şöyle diyecekti: "İslama karşı olması ve müslüman İran milletinin maslahatlarına muhalefet göstermesi cihetiyle, bu partiye üye olmak bütün İran milleti için haram olup zulme yardım ve müslümanların bedbahtlığına sebebiyet sayılır ve bu partiye karşı olmak "kötülükten menetme (nehy-i an'il münker)" esasının en bâriz gereklerinden biridir."(52)
İmam Humeyni'yle -ks- diğer bazı islam ulemasının bu yöndeki fetvaları etkili olmuştu. Onca geniş propagandaya rağmen, şah rejimi birkaç yıl sonra Restahiz Partisi'ni resmen kapattığını açıklayarak yenilgiyi kabul etmiş olacaktı. İmam Humeyni -ks- sözkonusu mesajında "Gurbet ellerde bulunduğum şu sırada İran milletinin içler acısı halinden fevkalâde üzüntü duymaktayım" diyor ve şöyle ekliyordu:"... Bu hassas ve kritik ortamda keşke ben de onlarla birlikte olabilseydim de islam ve İran'ın kurtuluşu için verilen bu mukaddes mücadelede onlarla işbirliğinde bulunsaydım..."(53)
Hş. 1354'te 15 Hordad kıyamının yıldönümü sırasında Kum'daki Feyziye Medresesinin inkılâbî din öğrencileri yeni bir kıyama daha giriştiler. "Yaşasın Humeyni! Peplevi hanedanına ölüm!" peryatları iki gün boyunca Kum semalarında çınladı. Bundan önce gerilla örgütleri büsbütün çökertilmiş, ünlü siyasi ve dindar isimlerin tamamına yakın bir kısmı rejimin zindanlarına hapsedilmişti; bu nedenledir ki ortalığın süt liman olduğunu zannettikleri bir anda böylesine cesurca ve alenî bir başkaldırıya şahid olmak, şaha ve Savak'a çok ağır gelmişti. Emniyet görevlileri medreseyi kuşatmış; ani bir baskınla medreseye girip buldukları herkesi acımasızca dayak altında tutuklayarak götürmüşlerdi.
İmam Humeyni -ks- bu olay üzerine hemen bir bildiri yayınlamakta ve şu müjdeyi vermekteydi: "... Bütün zorluk ve felaketlere rağmen milletin uyanık olması ümit vericidir. Bizzat şahın da itiraf etmiş olduğu gibi İran'daki bütün üniversitelerle değerli âlimler, ortaokul ve lise öğrencilere ve halkın diğer kesimleri mevcut bütün baskı ve zorbalıklara rağmen muhalefete girişmiş bulunuyor ki, bu da sömürü zincirlerinden kurtuluş ve hürriyete kavuşmanın başlangıcını müjdelemektedir!.."(54)
İmam Humeyni -ks- hş. 2 Mehr 1354'te -1975'te- Amerika ve Kanada'daki Müslüman Öğrenciler Encümeni yıllık kongresine gönderdiği yazılı mesajda şöyle diyordu: "Ömrümün şu son döneminde benim için ümit verici olan apaçık bir konu var; o da, genç neslin böylesine uyanık ve bilinçli olması ve giderek ilerlemekte olan aydınlar hareketidir, Allah'ın izniyle nihâi sonuca ulaşacak ve ecnebilerin ellerini keserek islam adaletinin yayılmasını sağlayacaktır(55)
Şah, din karşıtı laik politikalarından birini daha uygulama safhasına koyarak hş. 1354'ünün İsfend'inde (1975 kışı) küstühça bir girişimle İran'da kullanılan ve hz. Resulullah'ın -sav- hicret başlangıcının esas alındığı hicri takvimi değiştirip tarih başlangıcı olarak Hakameneşi padişahlığının kuruluşunu esas alan İran kraliyet tarihini ülkenin resmi tarihi ilan etti. İmam Humeyni -ks- buna çok sert bir tepki gösterecek ve derhal bir fetva yayınlayarak hiçbir esas ve mana ifade etmeyen Hakameni tarihinin kullanılmasının "haram" olduğunu açıklayacaktı. Bu temelsiz tarih aygulamasını haram ilan eden fetva da tıpkı şahın Restahiz Partisi'ne üyeliği haram eden fetva gibi fevkalâde etkili olmuş ve her ikisi de şah rejimi için tam bir "fiyosko"yla sonuçlanarak rejimin islam karşısında geri adım atmasıyla neticelenmişti; nitekim rejim 1357'de (1978) bu kanunu kaldırarak şehinşahlık tarihinden, tekrar hicri takvime dönüldüğünü açıklamak zorunda kalacaktı.
1975'te dönemin Irak cumhurbaşkanı yardımcısı Saddam'la şah arasında Cezayir'de yapılan antlaşmayla iki rejim arasındaki husumet ve düşmanlık geçici olarak son bulmuş oldu. O yıllarda Fars Körfezi'nde tam bir huzur ve güvenliğe ihtiyacı olan Amerika, İran'la Irak arasındaki sürtüşmelerin bir an önce noktalanmasını istiyordu. Bu nedenledir ki Cezayir cumhurbaşkanıyla şahın yakın dostu Mısır cumhurbaşkanı Enver Sedat'ın aracılığıyla bu antlaşma gerçekleştirilmiş ve sürtüşmelere son verilmiştir.
Bağdad'la Tahran rejimleri arasındaki bu flört dönemi, İmam'ın mücadele sürecinde daha zor ve sıkıntılı bir kesit başlatmıştı. ne var ki bu zorlukların İmam'ı engellemesi mümkün değildi, o yılmadan mücadelesini sürdürüyor, davasında adım adım ilerliyordu.
İşte bu dönemlerde Irak'ta bulunan İran büyükelçisi üst düzey yetkililere gönderdiği gizli raporunda şöyle yazacaktı: "Ayetullah Humeyni Irak'ta sessiz sedasız durmuyor, rejim aleyhinde yoğun faaliyetler içinde... Gerekenin yapılması için lütfen talimatların bildirilmesi..."
Şah, bu rapora bizzat cevap yazacak ve öfkesini kusarak "kaçıncı kezdir söylüyorum bunu; kesin o sesi!" diyecekti (56) Şah bunu yazarken, Allah Teala'nın İmam Humeyni -ks- için bambaşka bir takdiri irade buyurmuş olduğunun farkında değildi: "Onlar, Allah'ın nurunu ağızlarıyla söndürmek istiyorlar, oysa Allah kendi nurunu tamamlayıcıdır, kafirlere hoş gelmesi bile" (Sâf, 8).
Hş. 1355'te (1976) Amerika'da Beyaz Saray demokratların eline geçti. ABD cumhurbaşkanlığı seçimlerinde şahın cumhuriyetçilere yaptığı geniş yardımlar hiçbir işe yaramamıştı. Jimmy Carter, insan hakları ve ABD'nin yurtdışına silah ihracatının sınırlandırılması gibi sloganlarla başbakanlığı ele geçirmeyi başarmıştı. Sözkonusu dönemde Amerikalıların bu sloganları ön plana çıkarmasının özel bir nedeni vardı; herşeyden önce o yıllarda Amerika'ya karşı giderek artan -bilhassa İran'da- antipatinin azaltılması, Amerika'nın yaşadığı ciddi ekonomik krizin örtbas edilmesi ve eski Sovyetler'le yapılacak nükleer başlıklı silahlarla ilgili görüşmelerde (Salt) ABD lehine ayrıcalıklar kazanılmaya çalışılması yakında Sovyetler'e baskı uygulanması gibi faktörler bu nedenlerin en başta geleniydi. Binâenaleyh Amerikan Demokrat Partisi'nin politikacıları doğrultusunda Şah da İran'da "Açık ve Serbest Siyasi Atmosfer" politikasını uygulamaya başladı, bu paralelde birtakım dış değişiklikler yapıldı, bazı görevliler alınmış gibi yapılarak yerleri değiştirildi. Daha sonraları Amerika'nın Tahran'daki casusluk yuvası olan ABD büyükelçiliğinde ele geçirilen ve kitap halinde yayınlanan gizli belgelerin de ortaya koyduğu üzere ABD dışişleri bakanlığı ve CIA tarafından belirlenip Tahran büyükelçiliğine iblağ edilen "Amerika'nın İran politikası"nda zerrece değişiklik olmamış, ABD her zamanki gibi şaha her bakımdan destek vermeyi sürdürmüş, cumhuriyetçiler gibi demokratlar da şahı Amerika'nın Fars Körfesi'ndeki çıkarlarını savunan en güçlü piyon olarak kabul etmiş, nitekim bu nedenledir ki ABD'nin yabancı ülkelere silah ihracatına getirdiği kısıtlamalar İran'a uygulanmamıştı. Carter'le eşinin Tahran ziyareti ve ABD başkanının bu ziyaret sırasında yaptığı bir konuşmada Beyaz Saray'ın kayıtsız şartsız şahı desteklemeye devam edeceğini vurgulaması, şahın "Açık Siyasi Atmosfer" politikasının geçici bir senaryo olduğunu gösteriyordu.
İslam İnkılabının hş. 1356 (1977)'de Doruğa Yükselmesi ve Halkın Toplu Kıyamı
Dünyada ve İran'da olup bitenleri büyük bir dikkatle izleyen İmam Humeyni -ks- bu fırsatı en iyi şekilde değerlendirmeyi başaracaktı. Nitekim 1356 Mordad'ında (1977 yazında) yayınladığı bir bildiride şöyle diyordu: "Yurtiçi ve yurtdışında vuku bulan son gelişmeler ve şah rejiminin işlediği caniliklerin yurt dışındaki mahfil ve matbuatlara yansımış olmasına binâen; yurtiçi ve yurt dışındaki ilmi ve kültürel mahfillerle vatansever ricalleri, üniversiteliler ve islam encümenlerinin bulundukları yerlerde hiç vakit geçirmeden değerlendirmeleri gereken bir fırsat doğmuş bulunmaktadır: Herkes, hiç çekinmeden açıkça harekete geçmeli, kıyam etmelidir şimdi!"
Aynı mesajın bir başka yerinde şöyle diyordu İmam: "Yüz milyonlarca müslümanın haklarını görmezden gelip bir avuç serserinin onların başına musallat edilmesi ve müslümanların mukadderatının bu azgın serserilerin eline bırakılması ve İran'daki gayri meşru rejimle kukla İsrail devletine, müslümanların hak ve hürriyetlerini ellerinden almaları için meydan verilmesi ve ortaçağdan farksız uygulamalara gidilmesi; Amerika cumhurbaşkanlarının dosyalarına geçecek olan caniliklerdir!"(57).
İmam'ın büyük oğlu Ayetullah hacı Mustafa Humeyni'nin hş. 1356 Abân'ının 1. günü (1977 sonbaharı) şehid edilmesi üzerine baştanbaşa bütün İran'da yas ve taziye merasimleri düzenmesi yeni bir dönüm noktası olmuş ve medrese çevreleriyle İran'ın dindar halkında yepyeni bir şahlanış yaratmıştı. İmam Humeyni aynı günlerde herkesi şaşırtan bir sabır ve azim örneği sergilemiş ve beklenmedik bir açıklamada bulunarak bunu "Allah Teala'nın gizli lütuflarından biri" şeklinde değerlendirmişti. Şah rejimi, Ittılâat gazetesinde İmam aleyhinde yayınlattığı hakaret dolu bir makaleyle misillemede bulunacak ve kendi aklınca intikam yoluna gidecekti.
Bu çirkin makaleye yapılan itirazlar Kum'da "19 Dey Kıyamı" adıyla meşhurdur. 1356 Dey'inin 19'unda (1977 kışı) gerçekleşen bu kıyamda birçok din talebesi rejimin memurları tarafından saldırıya uğrayarak kanlar içinde şehadete nail oldu.
Bu, Kum'da Kıyamın tekrar başlaması demekti, çok geçmeden kıyamın boyutları genişleyip yayıldı ve 15 Hordad 1342'den çok farklı şartlarda bütün İran'ı kuşatmış oldu. Tebriz, Yezd, Cehrum, Şiraz, İsfahan, Tahran ve Kum'da bu şehidlerin 3'ü, 7'si ve 40'ı için düzenlenen anma ve taziye merasimleri, sözkonusu şehirlerde de benzeri olayların yaşanması ve benzeri kıyamların ard arda tekrarlanmasıyla sonuçlandı. Bu süreç boyunca İmam'ın İran halkını şaha karşı direnip bu şanlı kıyamı sürdürmeye ve laik Pehlevi rejimini yıkıp yerine bir islam devleti kurmaya çağıran mesaj, bildiri ve kasetleri İran'daki inkılâbî taraftarlarca çok sayıda teksir edilip çoğaltılmada ve hızla bütün ülkeye yayılması sağlanmadaydı (58)
Şah, en acımasız yöntemlere başvurduğu ve göstericileri topluca katletme yoluna bile gittiği halde bu kıyamı bastıramadı ve rejimin bütün girişimleri "yangına körük" etkisi bıraktı. Şah rejiminin politik oyunlarıyla askerî yöntem ve girişimleri, müslüman halk üzerinde etkisini göstermeden önce İmam'ın gerçekleri ifşa eden bildiri ve mesajlarıyla akamete uğruyor ve İmam'ın mücadeleyle ilgili bütün direktifleri halk kitleleri tarafından hiç vakit geçirmeden şevk ve heyecanla yerine getiriliyordu.
Şah rejiminin, 13 yıllık sadık işbirlikçisi başbakan Hüveyda'yı görevinden alarak onun yerine Cemşid Âmuzegar adlı batı hayranı bir teknokratı getirmesi, giderek şiddetlenen krizin çözülmesine zerrece yardımcı olmadı.
İran'daki tanınmış sömürü odağı mosonluk akımının önde gelen "üstad"(!) larından olan Cafer Şerif İmamî adlı masonun "Milli Uzlaşma Hükumeti" adlı yeni bir kabineyle başbakanlığa getirilmesi de "artık uyanmış bulunan İran milleti"ni oyuna getiremedi. Nitekim İmâmi, çok ustaca bir planla işe koyulmuş ve şah rejimi tarafından desteklendiği artık birçoklarınca anlaşılmış bulunan Şeriatmedari'yi adetâ bu inkılab ve kıyamların etkin ismiymiş gibi göstererek Kum kentine gidip onunla müzakerelerde bulunmuş; ama bu inceden inceye hesaplanmış ihanet planlarının tamamı İmam tarafından bozulmuş ve onun rehberliğinden zerrece ayrılmayan müslüman İran halkı, rejimi çığ gibi yutmaya başlayan şanlı kıyamını sürdürmüştü.
Şerif İmami hükumeti Tahran'da unutulmaz bir gaddarlık örneği sergileyecek ve 17 Şehriver günü, bugünkü Şühedâ Meydanı (o günkü adıyla Jale Meydanı)'ında rejimi protesto eden müslümanların üzerine ateş emri vererek çok sayıda masum insanı şehid edecekti. Yine bu hükumet zamanında Tahran'la 11 diğer şehirde süresiz sıkıyönetim ilan edildi. Ancak, İmam'ın talimatları üzerine halk sıkıyönetimi çiğneyerek topluca sokaklara dökülüp gece gündüz protesto yürüyüşlerini sürdürdü. Giderek bütün halkı kapsamına alan bu muazzam gösteriler sırasında "Allah-u ekber!", "Şaha ölüm", "Yaşasın İmam Humeyni!" sloganlarıyla birlikte makinali tüfek sesleri de geceli gündüzlü bütün İran semalarını çınlatıyordu şimdi.
İmam Humeyni -ks- ta ilk baştan beri kıyamının esasını "bir toplum kendi nefsini -özünü- değiştirmedikçe Allah onları değiştirmez!" ayetinde buyrulmuş olan temel ilke üzerine kurmuştu, bu nedenledir ki öncelikle kültürel bir inkılap oluşturulması gerektiğini ve ancak bundan sonradır ki halkın köklü ve toplu bir sosyal inkılapla herşeyi değiştirebileceğini savunuyordu. Parti yoluyla ve parlementer yöntemlerle bir yere varılamayacağına inanan İmam, İran'da o günkü şartlarda geniş halk kitlelerinin desteğine sahip bulunmayan silahlı mücadele yöntemlerinin de hiçbir işe yaramayacağı görüşündeydi. Ancak Amerika'nın bir askeri darbeye yeltenmesi halinde bütün halkın silahlı bir seferberliğe çağrılması ve silahlı cihadın ancak böyle bir durumda başvurulacak son çare olabileceği inancındaydı İmam.
İran İslam İnkılabı'nda camiler, mescitler ve dinî mahfiller, halkın toplanıp harekete geçirildiği genel merkezler durumundaydı. Halkın gösterilerde kullandığı sloganlar genellikle imam Humeyni'nin dîni öğretim ve talimatlarından alınmış anlam ve tabirlerdi. İslami hareketin yeniden şahlanmasıyla birlikte 1356-1357'li yıllar (1977-1978)da hızla gelişip çoğalmaya başlayan örgüt, grup ve hizipler alabildiğine sayıca fazla, çok renkli ve çeşitli ideoloji ve fraksiyonlara mensuptu ve taraftarları kimi zaman bir elin parmaklarını aşmayacak kadar az olan bu siyasi örgüt ve fraksiyonlar, İran milletinin topluca başlattığı bu kıyamda hiçbir etkinlik gösteremedikleri gibi, İmam Humeyni'nin rehberliğinde coşup akmaya başlayan bu selin akışına kapılmak zorunda da kalmışlardı. Aynı günlerde İmam'ın yolunda ilerleyen ve iyice teşkilatlanmış olan müslüman silahlı örgütler de faal durumdaydı ki bunların silahlı girişim ve eylemleri bağımsız değil, İmam'ın başlattığı kıyamı destekleme ve bu kıyamı müdafaa çerçevesinde vuku bulmadaydı.
İmam'ın -ks- şah rejimine karşı verdiği mücadelede çok etkili ve başarılı olan yöntemlerden biri de halkı geniş boykot ve grevlere çağırması ve bu grevlerin hızla yayılıp genişlemesini sağlamaya özen göstermesiydi. Bütün ülkeyi saran bu genel grev ve protesto eylemleri, şah rejiminin son aylarında rejimin kendi temellerine kadar yayılmış, bakanlıklarla askerî ve idârî merkezleri bile kuşatıvermişti. Bu grevler içinde rejime son darbeyi indireni petrol, banka ve devletin diğer hassas kuruluşlarında çalışanların grevi olmuştur.

[Emekdar Üye]

İmam Humeyni'nin -ks- Irak'tan Paris'e Hicreti
İran'la Irak dışişleri bakanlarının Newyork'taki özel görüşmelerinde alınan en önemli karar, İmam'ın Irak'tan çıkarılması gerektiğiydi. Hş. 1357 Mehr'inin 2. günü İmam'ın Necef'teki evi Baas güvenlik görevlilerince kuşatıldı. Bu haber İran, Irak ve diğer bazı islam ülkelerinde halkın büyük tepkisine neden oldu. Irak istihbarat başkanı, İmam'la yaptığı bir görüşmede Irak'ta ikametini sürdürebilmek için mücadeleyi bırakması ve siyasete karışmaması gerektiğini, ancak bu durumda Irak'ta kalmasına izin verilebileceğini söylediğinde İmam -ks- kendisinin islam ümmeti karşısında taşıdığı sorumluluk gereği, susmasının mümkün olmadığını ve hiçbir şekilde uzlaşmaya yanaşmayacağını vurguluyordu kararlılıkla (59).
Hş. 12 Mehr günü İmam, Küveyt'e gitmek üzere Irak'tan ayrıldı. Ancak Küveyt hükumeti, İran rejiminin müdahelesi sonucu İmam'ın Küveyt'e girmesine izin veremeyeceğini açıkladı. bunun üzerine İmam'ın Lübnan veya Suriye'ye gidebileceği ihtimali üzerinde konuşulurken İmam -ks- oğlu Hüccet'il islam Seyyid Hacı Ahmed Humeyni'yle -ra- meşverette bulunup ona danıştıktan sonra Paris'e hicret etmeye karar verdi (60). Mehr ayının 14. günü İmam Paris'teydi. Paris'teki ikametinin üçüncü günü, Paris yakınlarındaki Nofel Lö Şato'da bulunan bir İranlının evine yerleşti. Bu sırada Elize sarayının görevlileri İmam'a, Fransa cumhurbaşkanının "siyasi faaliyette bulunmama" yolundaki mesajını resmen bildirdiler. İmam'ın bu mesaja tepkisi pek sert olmuş ve kendisine uygulanan bu kısıtlamaların demokrasi iddialarıyla bağdaşır yanının bulunmadığını hatırlatarak bir havaalanından diğerine gidip bir ülkeden diğerine dolaşmak zorunda bırakılsa bile gaye ve hedefinden asla vazgeçmeyeceğini bildirmişti (61). Dönemin Fransa cumhurbaşkanı jiskardesten yazdığı hatıratında İmam Humeyni'nin Fransa'dan çıkarılması yolunda kendisinin emir verdiğini, ancak bu emrin uygulama safhasına konulacağı sıralarda, o günlerde çaresizlik içinde kıvranan şahın siyasi temsilcilerinin hemen devreye girerek Fransa'nın bu girişiminin İran halkında kontrolü imkansız tepkiler doğuracağını hatırlattıklarını ve bunun ister İran'da, ister Avrupa'da yaratacağı tatsız neticelerin sorumluluğunu kendilerinin üstlenemeyeceklerini belirtir ve emri geri almak zorunda kaldığını vurgular (62).
İmam'ın Paris'teki 4 aylık ikameti boyunca Nofel Lö Şato, dünyanın en önemli haber merkezine dönüşmüştü. Bu süre zarfında İmam, kendisiyle yapılan röportajlarda islam devleti ve bu hareketin geleceğe yönelik hedefleri konusunda önemli açıklamalarda bulunmuş ve çeşitli konularda görüşlerini bütün dünyaya açıklama fırsatı bulmuştu. İmam bir taraftan bir açıklamalarda bulunur ve sesini bütün insanlara duyurmaya çalışırken, bir taraftan da, o sırada en buhranlı ve en hassas merhalesini yaşayan İran'daki islâmi hareketi, bulunduğu yerden idare edip yönlendirmedeydi (63).
Şerif İmani başbakanlığındaki yeni hükumet 2 aydan fazla dayanamamıştı, şah, general Ezhari'yi yeni bir kabinenin başına getirmiş ve hükumet fiilen "askerî"leşmişti. Yeni iktidar daha fazla insan öldürdüğü halde halkın kıyamını zerrece sindiremedi. Şah tam bir zavallılık içinde Amekira'yla İngiltere büyükelçilerinden kendisine çözüm göstermelerimi istiyor, ne var ki onların gösterdiği çözüm yolları da çok geçmeden akamete uğruyordu (64).
Tâsuâ ve Âşurâ günleri Tahran ve diğer şehirlerde sokaklara dökülen milyonlarca insanın yaptığı gösteriler "İran halkının şah rejimini istemediğini ispatlayan meşu bir halkoylaması" olarak değerlendirilmiş ve bu değerlendirmeyle anılır olmuştu.
Şah rejimini kurtarmak için bütün çarelere başvuran Amerika şimdi, son kozunu oynamakta ve şaha "Milli Cephe" liderlerinden Şahpur Bahtiyar'ı başbakanlığa atamasını istemekteydi. Dünyanın 4 büyük sanayi ülkesinin liderleri Guadlup Konferansı'nda Bahtiyar hükumetini destekleme kararı almıştı (65). Bu kararın hemen ardından, Nato kuvvetleri komutan yardımcısı General Hayzer çok gizli bir görevle Tahran'a gelecek ve burada iki ay kalarak şah rejimini kurtarmaya çalışacaktı. General Hayzer daha sonra hatıratını aktarırken bu çok gizli görevinin ne olduğunu itiraf edecekti: O, İran ordusundaki yüksek rütbeli subayların sivil Bahtiyar hükumetini desteklemesini, yeni hükumete bir çeki düzen verilmesini, bütün ülkeyi saran grev ve boykotlara bir son verilmesini ve nihayet hş. 28 Mordad 1332'dekine benzer bir darbeyle şahın tekrar tahta geçip iktidarı ele geçirmesini sağlayabilmek amacıyla görevlendirilmişti(66)!
Ne var ki İmam, İran halkına gönderdiği mesajında bu değişikliklere kanılmamasını ve nihai zaferi kazanıncaya kadar mücadeleye devam etmenin farz olduğunu belirterek Amerika'nın bütün oyunlarını bozuyordu!
İmam Humeyni, mevcut iktidarı tanımadığını açıklayarak 1357 Dey ayında "İnkılab Şûrâsı"nı (Devrim Konseyi) kurdu. Bu sırada şah da "saltanat şûrâsı"nı kurmuş ve kukla meclisin Bahtiyar hükumetine güvenoyu vermesini sağladıktan sonra 26 Dey'de İran'dan kaçmıştı.
Şahın kaçtığı haberi kısa zamanda bütün İran'da yayıldı, halk büyük bir coşkuyla sokaklara dökülerek bu zaferi kutlamaktaydı. General Hayzer'in İran ordu kurmayları ve İran'daki Amerikalı askeri müsteşarlarla yaptığı aralıksız toplantılar Bahtiyar hükumetinin grecleri bastırıp gösterileri durdurmasına yardımcı olamadı.
/ Şeytanın bütün orduları elele verdiği halde Allah'ın nurunu söndüremiyordu şimdi./

[Emekdar Üye]

14 Yıllık Sürgünden Sonra İmam İran'a Dönüyor
Behmen ayının başlarından İmam'ın İran'a dönmeye karar verdiği haberi bütün ülkeyi sevince boğdu, bütün bir İran sevinç gözyaşları içinde birbirini kutlamadaydı. Ondört yıldır beklenen İmam geliyordu şimdi.
Ne var ki hem halk, hem İmam'ın yakın çevresi büyük bir tedirginliğe kapılmada gecikmedi. Çünkü bizzat şahın atamış olduğu kukla hükumet henüz işbaşındaydı ve bütün ülkede sıkıyönetim ilan edilmişti. Bu nedenle İmam'ın yakın arkadaşları gerekli güvenlik tedbirleri sağlanıncaya kadar İmam'ın bu kararını ertelemesini sağlamaya çalışıyorlardı. Nitekim İran halkının milyonlar halinde kıyam etmiş olduğu o günlerde İmam'ın İran'a gidip halka katılması, Amerika tarafından "şah rejiminin engellenemez sonu" olarak değerlendirilmekteydi. İmam'ı bu yolculuğu ertelemeye zorlamak amacıyla, uçağın düşürüleceği, İmam'ın terör edileceği ve bir askeri darbe yapılacağı gibi çeşitli tehditlerde bulundular, hatta Fransa cumhurbaşkanı devreye sokularak İran'a gitmemesi konusunda İmam'ı iknaya çalışıldı (67); ama İmam kararını vermiş ve İran halkına gönderdiği mesajında "bu kader belirleyici ve tehlike dolu günlerde kendi halkının yanında olmak istediğini" açıklamıştı!.. Bahtiyar hükumeti, general Hayzer'in de onayıyla İran'daki bütün havaalanlarının yurt dışı uçuşlara kapatıldığını ilan etti. İmam'ın İran'a gelişini önleyebilmek için havalimanlarının kapatıldığını duyan halk galeyana gelmişti. İran'ın dört bir yanından Tahran'a akın eden milyonluk kitleler, Tahran halkının da katıldığı muazzam gösterilerde havaalanlarının derhal açılmasını isteyen sloganlar atıyordu. Önde gelen bir grup ulemayla ülkenin tanınmış bazı siyasi isimleri Tahran Üniversitesi camiinde oturma eylemi başlatmış, havaalanları açılıncaya kadar da eylemlerini sürdüreceklerini duyurmuşlardı. Bahtiyar hükumetinin bütün bu baskılara dayanabilmesi imkansızdı, nitekim çok geçmeden rejimin direnci kırılmış ve havaalanları yurt dışı uçuşlara açılmıştı.
Nihayet İmam Humeyni 14 yıllık bir sürgünden sonra kendi iradesi ve uğruna can vermeye hazır milyonluk kitlelerin fedakarca davetleriyle 11 Şubat 1979'a rastlayan 12 Behmen 1357'de vatanına dönebilmişti. Ülkenin dört bir yanından İmam'ı karşılamaya gelen coşku dolu milyonluk kitleler bütün dünyayı şaşkına uğratmış ve islam inkılabının gerçeklerini örtbas edebilmek için elinden gelen gayreti sarfeden siyonist güdümlü medya bile İmam'ı karşılamaya gelenlerin 4 ila 6 milyon kişi civarında olduğunu belirtmek mecburiyetinde kalarak kısmen de olsa gerçeği itiraf etmişti.
İmam'ı Tahran Mehraban Havaalanı'nda karşılayan milyonluk kitleler, onunla birlikte harekete geçerek islam inkılabı şehidlerinin gömülü bulunduğu Beheşt-i zehra şehitliğine doğru yürümeye başladı.
İmam Humeyni'nin -ks- 14 yıllık bir hasretten sonra İran'da ilk uğradığı yer bu şehitler mezarlığı olacak ve İmam, dünya istikbarını iliklerine kadar titreten târihî konuşmasını bu mukaddes mekanda yapacaktı. Rahmetli İmam -ks- bu çarpıcı konuşmasında "ben bu milletin desteğiyle -yeni- hükumeti tayin edeceğim!" diye haykırmıştı.(68).
Şahın kukla hükumetinin başbakanı Şahpur Bahtiyar İmam'ın bu sözlerini ilkin pek ciddiye almamış ama aradan henüz birkaç gün geçmemişken (16 Behmen 1357) İmam'ın geçici inkılab hükumetinin başkanını tayin edip resmen açıklaması karşısında ne yapacağını şaşırmıştı.
Dindar ve mücadeleci bir insan olan ve İran petrol sanayiinin millileştirilmesi hareketine fiilen katılmış bulunan mühendis Mehdi Bazergan bey, İnkılab Şûrası tarafından İmam'a önerilen isimdi. İmam Humeyni Bazergan Bey'in atamasıyla ilgili resmi yazısında "kendisinin parti -milliyetçi cephe- ile olan bağlarını dikkate almaksızın ve seçimle halkoylaması için gerekli ön hazırlıkları tamamlamak amacıyla bir geçici hükumet kurmakla görevlendirildiği"ni vurguluyordu(69). İmam Humeyni -ks- bu seçim hakkında halkın fikrini belirtmesini istediğinde bütün İran halkı muazzam gösteriler tertipleyerek İmam'ın kararını desteklediğini belirtiyordu.
Bu arada islam inkılabının gücü sayesinde birçokları gibi; birtakım örgütlerle küçük grupların da zaten çok az sayıda olan üye ve başkanları şah rejiminin hapishanelerinden çıkarılmış ve herşeyini müslüman halka borçlu olan bu minik örgüt ve fraksiyonlar, islam inkılabının zaferin eşiğinde bulunduğu o günlerde bu zaferden kendilerine haketmedikleri paylar istemeye başlamışlardı. İşte o günlerdedir ki şah rejimine hizmet edegelmiş nice gruplarla çoğu Savak görevlileri, komunistler ve diğer ayrılıkçı örgüt ve gruplar -ki bunların arasında "Halkın münafıkları" diye ün salmış bulunan sentezci "Halkın Mücahidleri (!)" örgütü de vardı- islam inkılabının karşısında yer almaya ve hızla aynı safta birleşmeye başladılar.
Şehinşahlık Rejimi Yıkılıyor Ve İslam İnkılâbı Zaferle Sonuçlanıyor: 11 Şubat 22 Behmen: Yevmullah!...
Hş. 1357 Behmen ayının 19. günü hava kuvvetleri personeli, İmam'ın ikamet etmekte olduğu Tahran Alevî Okulu'nda kendisini ziyaret edip İmam'la biatleştiler. Şahın ordusu tam bir yıkılışın eşiğindeydi. Daha önce de ordudaki birçok imanlı subay ve erler, İmam'ın fetvasını duyar duymaz kışlalarını terkedip müslüman halkın safına katılmıştı.
Ertesi gün (20 Behmen) hava kuvvetlerine mensup assubaylar Tahran'ın en önemli garnizonunda kıyam ettiler. Şahın özel muhafız alayına mensup birlikler hava kuvvetlerindeki bu ayaklanmayı bastırmakla görevlendirilmiş ve acımasızca garnizona saldırmışlardı. Haber hemen şehirde yayılacak ve Tahran halkı sözkonusu garnizona akın edip inkılâbî hava subaylarının yardımına koşacaktı. Ertesi gün polis merkezleriyle diğer önemli devlet binaları ard arda halk tarafından ele geçirildi. Tahran sıkıyönetim valiliği resmi bir bildiri yayınlayarak sokağa çıkma yasağının saat 16'ya kadar uzatıldığını duyurdu. Bu duyurunun hemen ardından, Bahtiyar, Güvenlik Konseyi'ni olağanüstü bir toplantıya çağırarak general Hayzer tarafından bütün detaylarıyla planlanıp hazırlanmış olan "darbe projesi"nin derhal yürürlüğe konulmasını istedi. Ne var ki, rejimin oyununun farkına varan İmam, yayınladığı bir mesajla bütün halkın derhal sokaklara dökülüp sıkıyönetimi fiilen çiğnemesini ve böylece rejimin muhtemel plânlarının suya düşürülmesini istedi. Bu mesaj duyulur duyulmaz bütün ahali kadın -çocuk, genç- ihtiyar demeden sokaklara dökülmüş ve bütün dört yollarla sokak başlarında siperler oluşturulmaya başlanmıştı.
Darbecilerin ilk tanklarıyla ilk zırhlı birlikler, bulundukları üslerden hareket eder etmez hemen kalabalık halk kitleleri tarafından durdurulup hareket edemez hale getirilmişti. Darbe, daha ilk adımda başarısızlığa uğramıştı böylece. Şah rejimi son nefesini de tüketiyor ve rejimin son direnişleri de halk tarafından akamete uğratılarak zafer şafağına koşuluyordu.
Böylece hş. 1357 Behmen'inin 22. günü -11 Şubat 1979- İmam Humeyni'nin başlatmış olduğu hareket ve kıyamın, yani "islam inkılâbı"nın zafer güneşinin doğduğu gündü; İran'da asırlardır süren "şahlar ve sultanlar zulmü"nün sona erdiği, Hakk'ın batıla galebe çaldığı ve ilâhî şafağın olanca nuruyla ışıdığı gündü bu (70)
İslam Devleti Kurulunca Sömürücü ve Sömürgeci Devletler Hemen Cephe Alıyor
İmam Humeyni'nin -ks- vaadlerinin gerçekleşmesi ve İran'da bir islam inkılabının vuku bulup zaferle sonuçlanması, bu ülkenin sınırları dahilinde kalan ve bir rejim ve nizam değişikliğinden ibaret olan bir vaka değildi. Bilakis, Amerikalı, İsrailli ve Batılı birçok devlet adamının bizzat hatıratında da belirttikleri üzere İran'da gerçekleşen öslam inkıalbı "Batı dünyası için korkunç yıkıcı bir deprem"di (71). Çünkü Amerika ezeli rakibi Sovyetler'le uzun sınırları olan ve dünyanın en hassas bölgelerinden birinde bulunan bir ülkedeki fevkalâde münasip ekonomik, coğrafi ve askeri fırsat ve konumları elinden kaçırmakla kalmamış, bu ülkede vuku bulan muazzam patlamanın dalgaları bölgedeki batı güdümlü müslüman ülkelerle diğer arap ülkelerindeki rejimleri bir hayli etkileyerek onların dehşete kapılmasına neden olmuştu. İslam inkılabının temel mesajı kültürel bir muhteva taşıyordu ve dinî düşünceyle manevî değerlere dayalıydı. bu inkılabın ihracı, onun mesaj ve değerlerinin ihracı anlamına geliyordu ki, bu da islam ülkeleriyle 3. dünya ülkelerindeki kurtuluş ve bağımsızlık hareketlerine yepyeni bir dinamizm kazandırmak demekti. Nitekim İran'la birlikte, aynı sıralarda, Nikaragua'daki Amerikan güdümlü rejim de yıkılmıştı. Diğer bir paralel değişiklik te Afganistan'da yaşanıyor ve İran İslam inkılabıyla birlikte, Sovyetler Birliği, Afganistan'daki islami şahlanışı dizginleyebilmek için hemen harekete geçerek bu ülkede kanlı bir darbe gerçekleştirmek zorunda kalıyor, ardın da askeri birlikler gönderip Afganistan'ı açıkça işgal ediyordu! Lübnan ve Filistin müslümanları İran'da islam inkılabının zafere ulaşmasını coşkuyla kutlamış ve bu inkılabın tahakkukundan aldıkları ilhamla, siyonizme karşı verdikleri cihad hareketine yepyeni düzenleme ve stratejiler getirmişlerdi. Yine İran'da gerçekleşen islam inkılabıyla birlikte Mısır, Tunus, Cezayir, Sudan, Arabistan ve Türkiye gibi halkı müslüman olan birçok ülkede islami hareketler yepyeni bir hız ve canlılık kazanıyordu.
İkinci dünya savaşından bu yana son derece zalimâne ve adaletten büsbütün uzak bir düzen egemen olmuştu bütün dünyaya. Dünya adeta bir pasta gibi Doğu'yla Batı bloku arasında paylaştırılmış, Nato'yla Varşova Paktı gibi zorba kuruluşlar bu zalimâne düzenin silahlı bekçiliğiyle görevlendirilmişti. Siyonist medya ve silahların gölgesinde geliştirilen bu yeni dünya düzeninde ; 3. dünya ülkelerinden hiçbirinde bu çerçeve dışında ve sözkonusu iki kutuptan birine bağımlı olmaksızın hiçbir hareket ve gelişmenin başarılı olması mümkün görünmüyordu. Bütün bunlara rağmen, Batı'nın tam bir güvenlik sahası olarak baktığı ve tamamen egemen olduğunu zannettiği bir ülkede bütün engellemelere rağmen ana sloganı"ne doğu, ne batı" olan bir inkılab gerçekleşmişti şimdi.
İmam Humeyni'nin İran'da gerçekleştirmiş olduğu bu kıyam ve "Humeyni Hareketi", doğrudan doğruya Amerikan emperyalizmine bir başkaldırı olmuş, üstelik bunu da, doğu blokuna bağımlı olmadan gerçekleştirebilmişti. Böylesine gerçek bir "bağımsız mücadele" örneği sergileyerek Amerikan emperyalizmini bütün dünyanın gözleri önünde hezimete boğup yenilgiye uğratan bu muazzam hakikat, komunistlerin "anti-emperyalizm"li iddialarının kofluğunu bütün çıplaklığıyla gözler önüne koymuş, Amerikan emperyalizmi kadar komunistleri de şaşkına uğratmıştı. Zira bu inkılab, gerçekleşmiş olduğu 20. yüzyılda ilk kez, dinin, milletlerin mücadele sahmesinde "son derece etkili bir dinamizm" olduğunu fiilen ispatlamaktaydı herkese!
Şah rejimini korumak ve imam Humeyni'nin -ks- başarılı olmasını engelleyebilmek için uluslararası platformda gerçekleştirilen bütün girişimler ve küfür dünyasının olanca gücüyle elbirliği edip o güne değin alışılmadık bir ittifak oluşturması gibi engeller Allah'ın nurunu söndürmeye yetmedi ve bütün bunlara rağmen gerçekleşmesi engellenemeyen "İmam Humeyni Hareketi" veya özdeş adıyla 20. yy'ın islam inkılabının ilk merhalesi başarıyla tamamlanmış oldu; bu nedenledir ki İran islam inkılabı alelâde bir inkılab veya değişimden ziyade 20. yy'da gerçekleşen bir mucizeyi andırıyordu. Bizzat İmam Humeyni'yle, alışılagelmiş siyasi tahlillerden bağımsız olarak onun vaad ve sözlerine can-u gönülden inanan kalabalık halk kitleleri dışında siyasi gözlemcilerin tamamına yakın bir kısmıyla İran'daki gelişmelerle yakından uzaktan ilgilenen şahıs ve kurumların hemen hemen tamamı, şah rejiminin son dakikalarını yaşadığı anlarda bile böylesine bir zaferi "imkansız" görmekteydiler.
Bu nedenledir ki hş. 22 Behmen 1357 sabahından itibaren bilfiil varlığını duyurmuş olan yani islâmî nizama karşı dünya istikbarı tarafından görülmemiş bir husumet ve düşmanlık başladı. Düşman cephelerin liderliğini Amerika yapıyor, İngiltere'yle diğer Avrupa ülkeleri de batı'ya endeksli bölge ülkelerinin eşliğinde Amerika'ya ellerinden gelen yardımda bulunuyorlardı. Sovyetlerle ona bağlı olan kukla rejimler de İran'da dinin egemenliği demek olan bu hadiseden büyük bir rahatsızlık duymuş ve bu "dînî kökenli devrim"i yenilgiye uğratabilmek için Amerika'yla olan ezeli düşmanlığı her nasılsa bir yana bırakıp onunla elele vermişti! Amerika'yla Sovyetler'in Tahran'daki büyükelçiliklerinden direktif aldıkları gerçeği daha sonra ele geçirilen gizli belgelerle tamamen anlaşılacak olan sağ ve sol eksenli inkılap karşıtı çeşitli örgütlerle (72) fraksiyonların da islam inkılabı karşısında tek cephede birleşip el ve söz birliği içine girmeleri Amerika'yla Sovyetler'in Saddam'ı İran'a saldırtarak ona ellerinden gelen yardımı esirgememeleri bu "tek cephede toplanan küfür elbirliği"nin en bariz örneğiydi. Ancak İmam Humeyni, halâ bu muazzam hareketi başlattığı ve yapayalnız olduğu ilk günlerdeki mantığıyla hareket etmekte ve mevcut bütün iç ve dış baskılarla akla gelmedik oyun ve komplolara rağmen inkılâbı başarıyla yönlendirmekteydi.
Onun ana sloganı "kanın kılıca galebe çalması"ydı.
O, şehadete "insanoğlunun ulaşabileceği en yüce kemal ve makam" gözüyle bakan ve Allah için direnmesini bilen bir milletin mutlaka muzaffer olacağına inanıyordu. İmam Humeyni bütün İran milletini, bu ülkenin kalkınması yolunda seferber etmek suretiyle dünya insanlığına "ileri ve sağlam bir dinî toplum" örneği sunabilmek azmindeydi. Bu nedenle de milletin seferber olduğu bu cihadı "cihad-ı sazendegi" (ülkeyi yeniden yapım ve onarım cihadı) olarak adlandırdı. İnkılaba gönül vermiş binlerce gönüllü uzman ve eleman, memleketin yoksul köy ve taşra bölgelerine akın ettiler; böylece şah rejiminin ihmal etmiş olduğu mustaz'af kesim için yol, köprü, sağlık kuruluşları, okul, su, elektrik...vb. sosyal hizmetler hızla ve çok geniş bir çapta başlamış oldu. Bu muazzam gönüllü katılımı gören islam düşmanı istikbar güçleri yeni komplolara girişmekte gecimediler, Amerika, içerideki satılmış hainler vasıtasıyla islami İran'da dahili karışıklıklar çıkarmak, kavmî ve mezhebî ihtilaflar yaratıp bunları körüklemek suretiyle henüz yeni kurulan islam nizamını yıkma girişimlerini başlattı.
Amerika'nın Tahran'daki büyükelçiliği tam bir "casusluk ini" gibi davranarak geleceğe yönelik komplolarını uygulayabilmek amacıyla geçici hükumete sızmanın yollarını arıyordu. Amerika, bu emelinde bazı başarılar elde etmekte gecikmedi. Çünkü Bazergan Bey'in kurmuş olduğu geçici kabine genellikle muhafazakâr milliyetçilerden oluşmaktaydı (73) İdeolojileri gereği laik bir düşünce yapısına sahip olan bu insanlar inkılabın getirdiği zaruret ve şartları hazmedemiyor; İmam'ın ileri görüşe dayalı emir ve direktiflerini algılayıp idrak edemiyorlardı. Geçici hükumetin zaaf dolu bu yapısı ve uzlaşmacı tavrı; inkılab düşmanı grup ve örgütlerin, dış mihrakların da geniş çaplı yardımlarıyla süratle teşkilatlanıp İran'ın Günbed, Kürdistan ve diğer benzer bölgelerde bölücülükte bulunup anarşi yaratmalarına meydan vermiş oldu. Diğer taraftan, İslam inkılabının kendi topraklarında da gerçekleşip müslüman Irak halkını geniş çaplı bir kıyama götürmesinden ciddi kaygılar duyan Baasçı Irak rejiminin islami İran'daki bu gelişmeden duyduğu dehşet birçok Batılı ülkeden daha fazlaydı. Bu nedenledir ki İran'ın güney eyaletleriyle Kürdistan bölgesindeki inkılab karşıtı örgüt ve grupları hızla silahlandırmaya başladı. Amerika ve Sovyet büyükelçilikleri şah rejiminin artıkları olan Savak elemanlarıyla diğer üst düzey saray bağlılarının da yardımıyla komunist gruplarla çeşitli fraksiyonlar ve bilhassa "Halkın Münafıkları" olarak ün salmış bulunan Halkın Mücahidleri teşkilatını teçhizatlandırıp islam inkılabı aleyhine yıpratıcı eylemlerde bulunmaya ittiler. Bu satılmış örgütlerden biri olan "Furkan" dünyaca ünlü çağdaş islam düşünürü ve İslam İnkılabı Şûrâsı üyesi Allame üstad Murtaza Matahhari'yi (hş: 12. 2. 1358), Ayetullah Gâzi Tabatabâî'yi (10. 8. 1358) Dr. Muhammed Mufattih'i (28. 9. 1358), Hacı Mehdi Irâkî'yle oğlunu (4. 6. 1358) ve Genelkurmay başkanı General Karânî'yi (3.2.1358) terör ederek şehadetlerine sebeb olacak; Haşimi Refsancâni'yle Musevi Erdebili'ye karşı da terör eylemine girişecek, ancak bu iki eylemde başarılı olamayacaklardı.
Perde gerisindeki mihrasları tanıyon ve onların komplolarını bilen İmam Humeyni, herşeyden önce Kürdistan'daki inkılab karşıtı bölücülük faaliyetlerinin bir an önce ve en etkili yöntemlerle kökünün kazınması gerektiğine inanıyordu. Ne var ki geçici hükumetin Kürdistan politikası, hiçbir netice vermeyen birtakım görüşme ve müzakerelere dayandığı ve bölücü gruplarla elemanlara karşı ciddi bir tavır sergilemediğinden çok değerli fırsatlar birbiri ardınca kaybediliyor ve bölücü gruplar için daha ileri adımlara imkan hazırlıyordu. Diğer taraftan, şah rejiminin ekonomik politikası gereği ülkenin bütün geliri milli servet olan petrole dayalı hale getirilmiş bulunduğundan; bu zaafı çok iyi bilen Amerika'yla Avrupa ülkeleri, Suudi Arabistan'la ona bağlı diğer bazı arap ülkelerinin de fiili yardımlarıyla, Opec'teki petrol fiatlarını kat kat indirip İran'ın petrol satım piyasasını gelce uğrattılar. Ne var ki bütün bu müşkülatlar ve sıkıntılara rağmen İmam Humeyni zerrece uzlaşmayacak ve emperyalist dünya karşısında bir adım dahi gerilemeyecekti. İmam -ks- fevkalâde bir basiret örneği daha sergileyerek yeni inkılâbi kurum ve teşkilatlar kurdurmak suretiyle geçici hükumetin zaaflarının neden olduğu gedikleri onarmaya başladı, böylece inkılabın süreğenliliği de garanti altına alınmış oluyordu. Müslüman İran halkı da var gücüyle İmam'ı desteklemekte ve onun bütün emir ve direktiflerini can kulağıyla dinleyerek ilâhî davaları yolunda bütün zorluklara katlanmaktaydı.
İnkılabın muazzam zaferinin henüz 2. ayı tamamlanmadan yapılan ve İran tarihinin gördüğü en serbest ve görkemli referandum olan bir halkoylamasında İran seçmen nüfusunun % 98, 2'si, dünyanın hiçbir ülkesinde görülmeyen bir katılımla "İran İslam Cumhuriyeti" ne "evet" diyerek islâmî bir nizama duydukları sevgi ve bağlılığı bütün dünyaya gösterdiler. Bunu anayasa ve anayasa kurucular meclisi seçimleriyle İslâmî Şûrâ Meclisi milletvekili seçimleri izledi. Bu süreçte İmam Humeyni -ks- Kum'daki ikamet mahalliyle Feyziye Medresesi'nde halka yaptığı konuşmalarla islamî nizamın temellerini sağlamlaştırıp bir islam devletinin gayeleri ve böyle bir nizam için öncül ve birincil olan ilkeleri açıklıyor, halkın bu sahneyi asla terketmeyerek sahnedeki varlığını sürdürmesi yolundaki tavsiyelerini vurguluyordu. İmam'ı görmeye ve onu yakından dinlemeye gelen kalabalık kitleler bu konuşmaları can kulağıyla dinlemekte ve tekbir haykırışlarıyla rehberlerinin izinde olduuklarını anlatmaktaydılar. İslam inkılabının zaferinden sonra 10 İsfend 1357 hş'de Tahran'dan Kum'a gelen İmam, kalp rahatsızlığına yakalanıncaya kadar (hş. 2 Behmen 1358) Kum'da kaldı. Tahran Kalp Hastahanesi'nde 39 gün tedavi gören İmam, geçici bir süre için Tahran'ın Derbend bölgesindeki bir eve yerleşti ve burada da çok kalmayarak kendi ısrarıyla Hüccet'il İslam Seyyid Mehdi İmam Cemarâni adlı bir âlimin Cemârân mahallesindeki sade ve gösterişsiz evinde ikameti tercih etti ve ebedî huzura kavuşacağı Dâr-ı bekâ'ya göçünceye kadar da bu evde yaşadı.

[Emekdar Üye]

İkinci İnkılâb: Amerika'nın İran'daki Casusluk Yuvası Ele Geçiriliyor
Seçimlerin başarıyla sonuçlanması ve müslüman İran halkının dünyanın hiçbir yerinde o güne değin görülmemiş çapta bir katılım ve iştiyakla bir sahnede varlık göstermesi; İran'da kurulmuş bulunan bu islam nizamının pek yakında dayanamayıp çökeceği söylentilerini bütün dünyaya yayan ve elindeki güçlü medya imkanıyla İran dahilindeki inkılab düşmanı grupların bildirileri yardımıyla kamuoyunu bu doğrultuda şartlandırmaya çalışan Amerika'yla onun önderliğindeki küfür cephesinin bütün ümitlerinin bir anda suya düşmesine neden olmuştu.
Amerika'yla Batı Bloku'na mensup diğer ülkeler İran halkının "şahın İran'a iadesi ve İran'ın Amerika tarafından bloke edilen 22 milyar doları aşkın mal varlığının derhal geri verilmesi" yolundaki en doğal hakkı olan isteğine kulak asmamakta; hatta daha da ileri giderek İran'dan kaçan şah rejimi yanlılarını islam inkılabını yenilgiye uğratabilmeleri gayesiyle destekleyip geniş imkanlarla donatmaktaydılar. Beyat Saray'ın bitmek tükenmek bilmeyen bu tahrikleri İran halkının sabrı taşırmakta, halkın Amerika'ya duyduğu hınç ve öfkenin hızla artmasına neden olmaktaydı.
İmam Humeyni'nin şah rejimi tarafından Türkiye'ye sürgün edilmesinin yıldönümü olan 13 Aban'ın eşiğine gelindiği günlerde (1358 sonbaharı) Bazergan Bey'ina Beyazsaray Başbakanlık Milli Güvenlik Danışmanı Brzetınseky'yle Cezayir'de gizlice mülakaatta bulunduğu haberi İran'a ulaşmıştı. 13 Aban 1358 günü "İmam Humeyni'nin İzindeki Müslüman Üniversite Öğrencileri" adlı müslüman bir üniversiteli grup, Amerika'nın Tahran Büyükelçiliği'ni basarak elçilikteki silahlı emniyet görevlileriyle girdikleri kısa bir silahlı çatışmadan sonra Amerikalı casusları çok sayıda belge ve dökümanlarla birlikte ele geçirmeyi başardılar. Bu baskın sırasında ele geçirilen belge ve dökümanlar daha sonka 200-300 sayfalık hacimlerde ve "ABD'nin İran'daki Casusluk Yuvası'nda Ele Geçen Belgeler" başlıklı bir dizi halinde basılıp yayınlanacak ve kısa bir süre sonra, yayınlanan bu kitapların sayısı 50'yi aşacaktı.
İnkarı mümkün olmayan bu belgeler Amerika'nın İran ve bölgedeki diğer ülkelere karşı yaptığı casusluk faaliyetleri ve bu ülkelerin içişlerine nasıl karıştığını olanca çıplaklığıyla gözler önüne seriyor ve Amerika'nın bölgediki birçok yerli ve yabancı casusların özel ve kod adlarıyla ABD'nin çeşitli ülkelerde uyguladığı casusluk yöntemleri ve siyasi tahrik metodları konusunda çarpıcı bilgiler içeriyordu. İslâmî İran'ın kültür literatürüne "Casusluk Yuvası'nın işgali" olarak geçecek olan bu olay Amerika'nın çirkin yüzündeki perdeyi kaldırmış, ABD'li üst düzey yetkililer için korkunç bir fiyosko olmuştu.
Bu olaydan hemen bir gün sonra Bazergan başbakanlığındaki geçici hükumet; sunulan istifayı İmam'ın kabul etmesiyle birlikte düşmüş oldu. Geçici hükumetin başbakanı Mehdi Bazergan'ın bu aceleci istifa girişiminin nedeni İmam'ı infiâli bir tepkiye zorlamak ve onun, üniversitelileri, işgal ettikleri bu mekandan çıkmaya ikna etmesini sağlamaktı. Ne var ki İmam, bu tür baskılarla tavır değiştirecek biri değildi, İmam'ın tepkisi, onların düşündüğünün tam tersi olmuş ve, kendisine sunulan istifa mektubunu hemen kabul ederek inkılâbî elemanların hükumette yeralması için bu fırsatı en iyi şekilde değerlendirmişti. Böylece, zaaf dolu uygulamalarıyla kısa ömürlü iktidarı süresince ülkeyi bir avuç inkılab düşmanı gruplarla örgütlerin cirit meydanı haline getiren muhafazakarlar da tamamen safdışı bırakılmış oluyordu.
İmam Humeyni, sözkonusu üniversite öğrencilerinin bu inkılâbî girişimini var gücüyle destekledi ve bunu "gerçekleştirilen inkılabdan daha büyük bir inkılab" olarak değerlendirdi. Gerçek de buydu zaten. Behmen'in 22. günü gerçekleşen islam inkılabı hadisesinde Amerika şah rejimini resmen ve açıkça desteklemiş ve yine açıkça islam inkılabının karşısında yer almıştı. Bu ikinci hadisede ise Amerika ve bölgedeki uşaklarının gizli oyunlarıyla ilgili çok önemli belge ele geçirilmişti yığınla... Bu belgeler ifşa edilince Amerika, İran'ı dize getirebilmek için bütün gücünü kullandı, bildiği bütün oyunları denedi. İslâmî İran, Amerika'yla göbeğinden ona bağlı bulunan uşakları tarafından ekonomik ve siyasî ablukaya alındı, ambargolar peşpeşe uygulanmaya başladı. Müslüman İran halkı için İmam'ın mesaj ve direktifleri doğrultusunda yeni bir mücadele başlıyordu şimdi; bu ambargolara karşı var gücüyle direnen müslüman halk, Amerika'nın beklediği teslim bayrağını asla çekmeyecekti.
Amerikan hükumeti, Tahran'da tutuklu bulunan ABD'li rehine casusları kurtarabilmek amacıyla "çağın en önemli operasyonu"nu gerçekleştirdiyse de bu operasyon, İran'ın Tabes Çölü'nde vuku bulan ve daha ziyade mucizeyi andıran inanılmaz bir hadiseyle başarısızlığa uğradı ve ABD, dünya platfırmunda yeni bir fiyasko daha sergilemiş oldu.
İslam inkılabının henüz 1. yılını geride bırakmakta olduğu günlerde, yani hş. 4 Ordibeheşt - 1359'da Amerika'nın İran'daki eski hava üslerinden biri olan (İran'ın doğuşundaki) çöl üslerinden birine en ileri teknolojilerle donatılmış bulunan 6 adet c-130 tipi askeri uçak indi.
Bu vak'a Beni Sadr'ın cumhurbaşkanlığı döneminde vuku buluyordu. Savaş jetleri bu üste yakıt ikmali yapacak ve özel komando birliklerini taşıyacak çok gelişmiş 8 helikopterle birlikte buradan havalanıp Tahran'a ulaşarak yerli işbirlikçilerinin de yardımlarıyla İmam'ın evini ve diğer çok önemli birkaç hedefi bombalayacaktı. Ne var ki hiç beklenmedik bir olayla bütün plânlar suya düşecekti.
İnceden inceye hesaplanan bütün meteorolojik bilgilere rağmen korkunç bir kum fırtınası kopmuş ve helikopterlerden birkaçı, havalandıkları Nimits savaş gemisine geri dönmek zorunda kalırken diğerleri de çölün belirsiz noktalarına zorunlu inişte bulunmuşlardı. İşte bu sırada, zorunlu inişe geçen helikopterlerden biri, daha önce üsse inmiş olan savaş uçaklarından birine çarptı ve ikisi de infilak ederek yanmaya başladı. Sekiz ABD'li askeri görevlinin öldüğü bu vakada Amerika neye uğradığını şaşırmış ve dönemin ABD cumhurbaşkanı Jimmy Carter operasyonu "başarısız" ilan ederek durdurduğunu açıklamıştı (74).
Hş. 5 Modad 1359'da şahın Mısır'da ölmesi, onun suçsuz yere öldürülen onbinlerce masum insanın katili olarak yargılanmak üzere geri verilmesi gerektiği yolunda İran'ın öne sürmüş olduğu şartlardan birini fiilen silmiş oldu.
Nitekim 444 gün sonra Cezayir'in arabuluculuğu, İslami Şûrâ Meclisi milletvekillerinin olumlu oyu ve Amerika'yla İran arasındaki Cezayir deklerasyonu gereğince Amerikalı casuslar ülkelerine geri gönderildi; bu arada Amerika artık İran'ın içişlerine karışmayacağı ve bloke ettiği İran'a ait mal varlığını geri vereceği taahhüdünde bulunduysa da bu taahhüdünü hiçbir zaman yerine getirmedi.
Amerikan casusluk yuvasının ele geçirilmesinin getirdiği en büyük kazanç islam inkılabının devam ve bekasının sağlanması ve kimsenin süper güçlere karşı koyamayacağı yolunda dünya kamuoyunda oluşturulmuş bulunan şartlanma ve yanlış inancın giderilerek bilhassa bu güçlerin başını çeken Amerika'nın Firavunvârî prestijinin kırılması olmuş ve 3. dünya milletleri, bütün bunları yapabilmenin pekalâ mümkün olduğunu bizzat ve fiilen görerek geleceğe karşı yepyeni ümitlerle bakabilmiştir. Nitekim bu olaydan sonra Amerika'nın yıllardır bütün dünyada oldukça ağır maddi ve askeri harcama ve propagandalarla oluşturmuş olduğu "Amerika'nın yenilmezliği" ilkesi bozulmuş, Amerika dünya kamuoyu nezdinde çok büyük bir puan kaybına uğramış ve bu hadiseden sonra ABD, 3. dünya ülkelerini kontrol altına alabilme hususunda bitip tükenmeyeck sorun ve krizlerle boğuşmak zorunda kalmıştır.
İmam Humeyni'nin Tahran Kalp Hastahanesi'nde tedavi görmekte olduğu sırada gerçekleşen ilk cumhurbaşkanlığı seçimlerinde (5. 11. 1358 hş) Ebulhasan Beni Sadr diğer rakiplerini geride bırakabilmeyi başardı. İnkılabdan sonra İran'a dönen Beni Sadr, yaptığı konuşmalar ve yayınlanan kitaplarıyla kendisini inkılâbi bir müslüman ve bilgili bir ekonomist gibi gösterebilmeyi başarmış, kamuoyuna böyle bir portre çizmişti. İmam Humeyni cumhurbaşkanlığı fermanını Beni Sadr'a verdiği sırada yaptığı konuşmada "Beni Sadr bey'e benim bir cümlelik bir nasihatim var ki, bu nasihat herkesedir aynı zamanda: Bütün kayma ve sapmaların başında gelen neden, dünya sevgisidir!"(75).
Ne var ki Beni Sadr'ın iktidar hırsıyla dolu şahsiyet ve yapısı onun bu değerli nasihate kulak asmasını engelledi. Halktan aldığı oyların fazlalığıyla kibir ve gurura kapılıp zafer sarhoşu olan Beni Sadr işe başlar başlamaz İmam'ın çizgisi ve dinadamlarına karşı tavır aldı. Geçici hükumet gibi o da, güçlü ülkelerle uzlaşmak ve onlarla siyasi pazarlıklara girmek gerektiği inancını taşıyordu. Beni Sadr'ın ilk icraatlarından biri inkılâbi müslümanları hemen tasfiye edip onların yerine devlet kademelerine ınkılab düşmanı ve dış mihraklara bağlı örgüt mensuplarını getirmek oldu. Beni Sadr Saddam'ın İran topraklarını işgali karşısında parmağını oynatmıyor, ülkesinin topraklarını düşmana âdeta peşkeş çekiyordu. İktidarda kalmaları için islami İran'ın ağır sorunlar ve krizlerle boğuşmasını bir nimet kelakki eden cumhurbaşkanına bağlı elemanlar, Beni Sadr'ın "Silahlı kuvvetler komutanlığı" sıfatını da taşıyor bulunmasından azami derecede faydalanarak düşman saldırıları karşısında yerli kuvvetleri takviye etmekten sakınıyor, ellerinden geldiğince ülke müdafaasını engelliyor, ülkeyi dişiyle tırnağıyla korumaya çalışan İslam İnkılabı Muhafızları Ordusu'nun mevcut silah ve teçhizatları kullanmasına izin vermiyordu! Beni Sadr'ın bölücü ve ihtilaf çıkarıcı politikası neticesinde ülkenin milli birliği tehlikeye düşmüştü. Nihayet İmam Humeyni 20 Hordad 1360'da yazdığı kısa bir fermanla Beni Sadr'ı "Silahlı Kuvvetler Başkomutanlığı"ndan azletti (76) ve bunun hemen ardından İslâmî Şûrâ Meclisi, hükumet aleyhine açılan bir gensoruyla Beni Sadr'ın cumhurbaşkanlığından uzaklaştırılması gerektiğini onayladı.
Bazergan başbakanlığındaki geçici hükumetin zaafları ve Beni Sadr'ın çok yönlü destekleriyle İslam inkılabının zaferinden sonra alabildiğine teşkilatlanıp palazlanmış olan Halkın Münafıkları Teşkilatı, Beni Sadr'ın cumhurbaşkanlığından uzaklaştırılmasıyla birlikte inkılâbî güçleri yıpratmak, yıldırmak ve caydırmak amacıyla 30 Hordad 1360'da bir dizi kanlı eylemlere girişerek ağır bir savaşla boğuşmakta olan islâmî İran'da ülke çapında anarşi yaratmaya çalıştılar. Ancak başta Tahran halkı gelmek üzere bizzat sivil halk güçleri birkaç saat içinde duruma müdahele ederek münafıkları sindirecek ve çok sayıda münafığı da yakalayacaktı. Bu tarihten itibaren, kendisini Halkın Mücahidleri (!) adıyla adlandıran Halkın Münafıları teşkilatı İran İslam Cumhuriyeti'ni yıkmak amacıyla resmen eylem başlattıklarını açıkladılar, terör, bombalama ve kundaklama eylemlerine girişen münafıkların liderleri hücre evlerinden bu eylemleri yönlendirmekteydi.
Münafıkların terör ve bombalaması eylemlerine en fazla hedef olan kuruluş İslam Cumhuriyeti Partisi'ydi. Bu parti inkılaptan sonra İmam'ın yolunu tercih eden inkılâbi güçleri teşkilatlandırmak ve inkılab düşmanı siyasi örgüt ve grupların eylemlerine karşı bir direniş merkezi oluşturmak amacıyla Ayetullah Hamenei, dr. Beheşti, dr. Bâhüner, Haşimi Refsancani ve Musevi Erbebilî gibi önemli isimler tarafından kurulmuştu. İmam Humeyni'nin manevi desteği sayesinde kısa sürede bütün ülke çapında geniş halk kitlelerinin desteğini kazanmış olan bu parti, islam düşmanlarının çirkin emellerinin karşısına dikilen en ciddi maniâlardan biriydi.
Ayetullah Hamenei Tahran'daki Ebu Zer Camii'nde yaptığı bir konuşma sırasında münafıkların camiye yerleştirdiği bombanın patlamasıyla yaralandı (hş. 6. Tir 1360).
Ertesi gün büyük bir facia daha yaşanıyor ve aralarında Yüksek Yargıtay başkanı dr. Beheşti'yle çok sayıda bakan ve milletvekili, yargıtay üst düzey yetkilileri, yazar ve düşünür kesiminden İmam'ın yakın adamları ve islâmî nizamın en iyi yetişmiş 72 elemanı, İslam Cumhuriyeti Partisi'nin merkez binasına bölücü Halkın Münafıkları teşkilatı tarafından yerleştirilen güçlü bir bombayla şehadet şerbetini içiyorlardı.
Bu hadisenin üzerinden henüz iki ayı aşkın bir zaman geçmemişken, Beni Sadr'ın azliyle birlikte halk tarafından cumhurbaşkanlığına seçilen ve bütün mustaz'af kesimler tarafından pek fazla sevilen Muhammedali Recâi Bey'le yeni başbakan Hüccet'il islam dr. Muhammed Cevad Bâhüner de; özel çalışma bürolarında patlayan bir bombayla şehadete nâil olacaklardı.
Bu kanlı hadise neticesinde islâmi nizamın elinden alınan sözkonusu iki değerli şehidin yerine hemen yeni yetkilileri atayarak duruma hakim olan İmam düşmanın bütün oyunlarını bozmuş ve bu hadiselerde gösterdiği kararlılık, salâbet ve sebatla siyasi mahfiller ve haber çevrelerini şaşkına uğratmıştı.
İmam Humeyni'nin -ks- bu muazzam salabet ve iman gücüyle, ona cân-u gönülden bağlanan müslüman halkın uyanık ve bilinçli tavrı olmasaydı bu hadiselerin sadece bile islam nizamının yıkılmasına yetecek güçteydi. Ne var ki bu acı hadiseler vuku bulduğunda iman ve takva timsali İmam'ın -ks- gönüllere huzur veren konuşması halkı teselli etmekte; İmamlarının salâbet, sabır ve iradesini gören ümmet de aynı kararlılıkla onun izinden yürümekteydi. Dr. Beheşti'nin şehadeti üzerine bütün ülke çapında gösteriler düzenleyen milyonluk kitlelerin "Amerika der çe fekriye? / İran poez Beheştiye!" (Amerikan ne sanıyor? İran Beheşti'lerle doludur!) feryatları İran semalarını inletiyordu. İmam'ın -ks- konuşmalarından alınan ihamla gönüllerden dillere akan bu slogan, bütün bu terör eylemleri; ve acı olayların perde gerisinde duran asıl düşmanı, yani Büyük Şeytan Amerika'yı ifşa etmekteydi. Diğer taraftan İmam -ks- yıllar önce başlattığı islami hareketin daha ilk günlerinde halka "islam inkılâbının hiçbir birey ve şaha dayalı olmadığını, şahsın gayet ileri, etkili ve güçlü olmasının bu gerçeği asla değiştirmeyeceğini" öğretmiş ve "İslam inkılabını muhafaza edip koruyan yegane faktörün Allah Teala'nın iradesi ve O'nun sonsuz gücüne inanan halkın iman gücü olduğu"nu defalarca ispatlamıştı.
İmam Humeyni'nin -ks- en önemli başarılarından biri İran halkının toplu bilinçlenmesine katkıda bulunması ve milletinin bilinç seviyesini yükselterek vuku bulan günlük siyasi olayları doğru yorumlamalarını sağlayıp onlara meseleler karşısında sorumluluk duyabilmeyi öğretmesidir.