Medineweb ''Adem Güneş'ten çocuk terbiyesi ile ilgili sözler'' arşivi

[EyMeN&TaLhA]

SORU : Siz bir pedagog ve aile danışmanısınız, size çocuklarla ilgili birçok problem geliyor. Çocuklarla ilgili gelen problemlere baktığınızda problemlerde anne-babaların rolü ve etkisi ne kadar?

CEVAP : Bu soruya vereceğim cevap maalesef iç karartıcı. Çocukların yaşadığı problemlerin yüzde 90’ında anne-babanın etkisi var. Anne-babalar aslında yanlış davranmıyorlar, doğru davranıyorlar ama fıtri davranmıyorlar. Bir insanın kendisi ve doğal olabilmesi bir anne veya baba için en büyük kazanımdır. Eğer bir anne çocuğuyla birlikte o doğal hallerini yaşayamıyorsa, davranışları ne kadar doğru davranış olmuş olsa da çocuk yine yanlış yetişiyor.

Mesela bir anne çocuğuna “Kuzum” diye sarılıyor. Öbür kişi “Kuzuummmm” diye sarılıyor. İkisinde de çıkan ses ve sarılma aynı, birisi ruhen çocuğuna erişiyor, birisi erişememiş oluyor. Ben çok rahatlıkla söyleyebilirim ki, çocuk davranışlarındaki anormalliğin kaynağının yüzde 90’ı ebeveynlerin bizzat kendisidir

[EyMeN&TaLhA]

Sözünüzü dinleyen, mutlu, huzurlu bir çocuğunuz olsun istiyorsanız öncelikle güven duygusunu inşa etmelisiniz. Bunun da zamanı ilk 2 yıldır. Bu süreçte anne her daim çocuğunun yanında olmalı. Henüz göğsünden süt gelen anneyi çalışma hayatına sokmak insafsızlıktır. Zaten o anneden verim de alamazsınız. Çünkü görürsünüz ki fırsat bulduğu her an çocuğunun sesini duymak, ağlayıp ağlamadığını öğrenmek için telefona koşar.

Güvenli bağlanmadan sonra aidiyet duygusu gelir. Çocuk içinde bulunduğu aileye kendini ait hissetmelidir. Çünkü ancak ait hissederse davranışlarınızı kopyalar, uygular. Eğer sürekli "dersini yaptın mı, bak komşunun çocuğu 5 almış" gibi eleştirel cümlelerle çocuğunuza yaklaşırsanız, çocuğunuz hırçın ve agresif olur. Çünkü sizin yanınızda kendini rahat hissedemez.

[EyMeN&TaLhA]

SORU : 13 yaşındaki kızımla sorunlar yaşıyoruz. Büyük-küçük herkese bağırıyor. Bu hallerinden nasıl kurtulabilir?

CEVAP : Çocuk kaygı duyarsa, bağırır çağırır.

Bir çocuk kaygılı olduğu zaman, problemleri çözmede yetersizlik yaşadığı zaman hırçınlaşır. Bağırır, sağa-sola saldırır... Huzur içindeki bir ergenden, sağa-sola saldırması beklenmez.

Aile içindeki kaliteli iletişim, gençlerin bu davranışlarını doğrudan etkiler. Sorunlar karşısında aile içinde çözümler nasıl aranıyorsa, çocuk da sosyal yaşamda sorunlarını öyle çözmeye gayret eder.

Mesela çözülmeyen problemler karşısında çocuğun annesi bağırıyor, çağırıyor, ağlıyor, kendine veya çevresine zarar veriyorsa, böylesi bir çocuk ebeveyninden gördüğü bu davranışı problem çözme yöntemi olarak öğrenir.

Kızınızın problemini çözmek için önce kendinizi, çevrenizi yoklayın, böylesi örnekler göreceksiniz mutlaka!

[EyMeN&TaLhA]

Kendini ifade edemeyen çocuk agresiftir, hırçındır, duygusal ve mızmızdır. Konuşarak kendini ifade edemeyen çocuk, ağlamayı ya da bağırmayı bir çıkış yolu olarak görür.

Çocuk kendini olduğu gibi kabul eden bir ebeveyn yanında değilse, içinde yaşadıklarını dışa vuramıyorsa veya kendini dışa vurduğu kadarlık kısmıyla dahi ciddiye alınmıyorsa, böylesi bir çocuk, düdüklü tencerenin ısınması ve patlamaya hazırlanması gibi bir durumdadır.

Çocuk konuşuyor, anne gözünü televizyondan ayırmıyor ise veya çocuk heyecanla okulda başında geçen olayları anlatırken, baba elindeki gazeteden bir dakika dahi uzaklaşamıyor ve çocuğu ile göz göze gelmiyor ise, o takdirde böylesi bir konuşma çocuğun içinde kaynayan ateşin boşalmasını değil, daha da kaynamasını sağlayacaktır.

Çocuk ancak kendini ifade edecek bir anlayışta olan ebeveyn yanında, kendisini ifade eder, içinde patlayacak sorunları taşımaz.

[EyMeN&TaLhA]

SORU : Ben 23 yaşında 2 senelik evli 11 aylık bir kız çocuğu annesiyim. Ben, çocuğumun yapmış olduğu yaramazlık ve huysuzluklara çok sert tepkiler veriyorum, ona bağırıyorum ve biraz da vuruyorum. Sonra çok pişman oluyorum ve kendime kızıyorum, fakat aynı hataları tekrarlıyorum. Özellikle kızım geceleri 3-4 defa ağlayarak uyanıyor. Ben de uykusuzlukla ona bağırıyorum ve birkaç fiske atıyorum, bebeğimi hala emziriyorum gece kalkmasının sebeplerinden birisi bu olabilir mi? Kendime nasıl hakim olabilirim? Bebeğimi üzmek istemiyorum yapı olarak da biraz sinirliyim, gün içinde olan olayların acısını bebeğimden çıkarıyorum. Bu konuda sizden yardım istiyorum, eşim mümkün olduğunca bana yardımcı oluyor. Bazen davranışlarımla onu bile üzüyorum. Yardımcı olursanız sevinirim. Teşekkürler. SZN

CEVAP : Önceki gün arıcılıkla uğraşan bir arkadaş ile konuşmuştuk. Arıcılıkta en merak ettiğim şeyi sordum; “Çıplak elini kovana sokabiliyor musun?” cevap gecikmedi, “Eeee öğrenene kadar canım çok yandı, ama sonunda işin sırrını öğrendim” dedi. Merakla sordum, “Nedir bu işin sırrı?” dedim, o da “Sevgi ve sabır bu işin sırrıdır” dedi.

Sizin sorunuzu okuyunca, arkadaşla yaptığım bu konuşma gözümün önüne geldi. Zira, çocuklar da arı gibidir. Onları kızdırmaya gelmez. Elinize sopa alıp arı kovanına ha bire vursanız ne olur? Arılar öfkelenir, kızar. Birden bire bir saldırıya geçerlerse, sizi neye uğradığınızı şaşırtırlar, değil mi? İşte çocuklar da öyle. Çocuğa şiddetle yaklaştığınızda, daha büyük bir şiddetle cevap alırsınız. Susturmak için kızarsınız, vurursunuz, döversiniz, ama nafile... Çocuğunuzun öfkesini artırmaktan başka bir işe yaramaz bunlar. Anneliğin sırrı, “Sabır”dır. Peki sabrınızı nasıl artırabilirsiniz? İşte size 6 sır daha...

Vücudunuzun günlük ritmini, bebeğinizinki ile uyumlu hale getirin. Yani –mümkün olduğu kadar- o yattığında siz de yatın, o uyandığında siz de uyanın.
Özellikle öğlen arasında mutlaka biraz uyuyun ama ikindi saatinde siz de bebeğiniz de uyumayın.

Aldığınız gıdalara dikkat edin; bir süre et yemeyin, sebzeye ağırlık verin, suni gıdalarda (chips, cola, kimyasal katkı maddeli yiyecekler v.s.) uzak durun. Bol bol süt için, sıvı tüketin.

Evinizde internet ve televizyon varsa bunları bir süre kesinlikle kullanmayın.

Çarşı ve pazar gezmelerini, konu komşu ziyaretlerini bir süre azaltın.

Bebeğinizle baş başa kaldığınız her anı, onunla son kez birlikte olduğunuzu hayal ederek geçirin.

Şimdilik size 6 sır... Eğer herhangi bir değişiklik olmaz ise, bana tekrar yazın size bir 6 sır daha vereyim. Bu arada, gece uyanmaların sebebi açlık olabilir, ama anne sütünü emiyor olması değildir. Sakın sütten kesmeyin yavrunuzu...

Allah yar ve yardımcınız olsun.

[EyMeN&TaLhA]

Çocuk;

Şiddete maruz kalıyorsa hereketlenir,

Uykusuz kalıyorsa hareketlenir,

E katkı maddelerini aşırı tüketen çocuk hareketlenir,

Dış dünyadan aldığı dürtülerden dolayı hareketlenir (tv, bilgisayar, telefon),

Eşyalar renkleriyle ve düzenleriyle çocuğu hareketli kılar

Çocuk eşyaya nüfuz edemedikçe, eşyayla bütünleşemedikçe duygularında dürtü oluşturur ve hareketlenir.

[EyMeN&TaLhA]

UYKUSU GELMEYEN ÇOCUĞU UYUTMAYA ÇALIŞMAYIN

Çocuk, uykusu geldiğinde, uyur. Erken ya da geç uyuması için zorlanan çocuk, bu baskı karşısında direnç gösterir. Aslında, çocuk rahat bırakıldığında, gün içinde zaten yorulacak ve o yorgunluğun etkisiyle de uykuya dalacaktır. Uyku, vaktinde olursa keyif verir, dinlendirir.

ONUN ANLATACAK ÇOK ŞEYİ VAR AMA….

[EyMeN&TaLhA]

Okulda disiplin olmalı mı?

Tabii ki okulda kurallar olmalı, çocuğun kuralları bilmeye hakkı vardır.

Doğru bir yetişkin tutumu, çocuğa sosyal yaşama ve eğitime dair kuralları anlatmak ve rehberlik etmektir.

Kuralsız bir okul, kuralsız bir aile, neyin nerede olduğu belli olmayan başıboş bir yaşam çocuk için kaostur.

Çocuğun bir eşyanın nerede olduğunu bilmeye hakkı vardır.

Eşya bir gün a bir gün b noktasındaysa, bazen de yeri belirsizse anne baba çocuğun hakkına girmiş olur.

Eve gelen bir misafirin nasıl karşılanacağına, nasıl ikramda bulunulacağına, nasıl yol gösterileceğine, nereye oturacağına kadar yapılması gerekenler süreç içerisinde çocuğa tanıtılmalıdır.

Kuralların aktarılması çocuğun hakkıdır. Eğer anne baba bunları yapmıyorsa ve çocuğu rastgele bir yaşam içinde bırakıyorsa, bu yanlıştır.

Öğretmenin de sınıftaki düzeni ve kuralları anlatması görevidir.

Öğrencinin de bunu bilmeye hakkı vardır.

Çocuğa karşı duyarlı ve şefkatli olmalıyız derken, bu, yaşam karşısında rehberlik yapmak ve yaşama dair kuralları anlatmak anlamına gelir.

Bu kurallar kararlı bir duruşla ve birlikte alınıyorsa o çocuklar daha başarılı olur.

Kurallar otoriter bir yapıya büründü ise, baskı ile uygulanıyorsa orada bir problem vardır.

Sınıfta kurallar konulurken çocuklar dahil olursa ve çocuk sınıfa aidiyet kurarsa kuralları uygular.

Çocuklar öğretmenle aidiyet kuramadı ise onun koyduğu kuralları benimsemezler.

Okulda kurallar ve disiplin olmalı. Çocuklar kuralları uyguladıkça birbirlerine saygı ve aidiyetleri artar.

[EyMeN&TaLhA]

Çocuğum okula gitmek istemiyor...

6 yaşındaki çocuğum okulu ve öğretmeni sevmediğini, arkadaşlarıyla oynamak istemediğini söylüyor. Okula gitmesi için zorluyorum, bu sefer "gitmeyeceğim" diye ağlıyor. Ne yapmalıyım?

4 yaş öncesindeki bir çocuk duyguları incitildiğinde birden sinirlenir, kendisini savunmak için kendisine ve etrafına zarar verir. Kendini bir yerlere atar ya da anne//babaya vurmaya başlar.

4 yaştan sonra ise çocukta duygusal savunma yavaş yavaş azalıp, zihinsel savunmaya yönelme başlar. Ancak 9 yaşına kadar tam olarak zihinsel savunma gelişmiş değildir.

6 yaşındaki bir çocuk çevresinden olumsuz tesirler aldığında kendisini kapatır.

6-9 yaş arasında çocukların çok aktif duygusal savunma mekanizmaları vardır, zihinsel mekanizmaları aktif değildir.

Bu dönemde “Sen manyaksın.” denilirse çocuk bunu söyleyen kişiye kızdığı için değil, gerçekten öyle olduğuna inandığı için üzülür.

10 yaşındaki bir çocuğa “Sen gerizekalısın.” denildiğinde, bazen içinden de olsa “Sensin gerizakalı!” der. Kendisinin öyle olmadığı ve karşısındaki kişinin onu aşağılamak için kötü sözler söylediğinin farkındadır, bunu düşünebilecek bilgi birikimine ve yaşam deneyimine sahiptir.
Oysa 5-6 yaşlarındaki bir çocuk bu durumu yaşarsa ağlamaya başlar.

6-9 yaşındaki bir çocuk, yeterli yaşam deneyimine ve bilgiye sahip olmadığı için çevreyi duygularıyla tanır ve incinmeye çok açıktır.
Bu dönemde çocuğun verdiği duygusal tepkiler aile ve öğretmen tarafından kabul edilişle karşılanmalıdır; çocuğa karşı onarıcı davranılmalıdır.
Öğretmen bakışı ve cezalarıyla çocuğu duygusal tepki verecek hale getirmemeli, onarılacak davranış oluşturmayacak şekilde öğretmenlik yapmalıdır.

Okulda duyguları incinen ve kabul edilişle karşılanmayan çocuklar, okula gitmek istemezler.

Çocuğunuz okula gitmek istemiyorum dediğinde, “Acaba neler oluyor, çocuğum okulda neler yaşıyor?” diye düşünmeli.
Öğretmen ile görüşüp, ters giden durumu tespit etmeli ve çocuğun uyumsuzluk yaşadığı durum çözülmeden çocuğa okula gitmesi için baskı yapılmamalıdır.

[EyMeN&TaLhA]

Güvenli bağ kurduğumuz çocuğumuzla bu bağı devam ettirmek ve kaybetmemek için nelere dikkat etmeliyiz?

1-Asla ebeveyn tarafından çocuk hayal kırıklığına uğramamalı,

2-Ebeveyn çocuğa davranış kazandırmak için zorlamamalı,

3-Kişiliğine saldırı yapılmamalı.