www.medineweb.net, ykleniyor... 'den beri Kesintisiz Yaynda.... |
|
Konu Kimlii: Konu Sahibi Emekdar ye,Al Tarihi: 05 Mays 2008 (00:34), Konuya Son Cevap : 05 Mays 2008 (00:34). Konuya 0 Mesaj yazld |
![]() ![]() |
| LinkBack | Seenekler | Deerlendirme |
![]() | Mesaj No:1 |
Durumu: ![]() Medine No : 16627 yelik T.:
11 ubat 2012 | ![]() Din DN Kyamet'te herkese dnyada yaptklarnn karlnn verilmesi, "Eer siz ceza grmeyecek (din kknden: "Mednin") olsaydnz..." (el-Vka, 56/86) yetinde olduu gibi "iyi ya da kt karlk" anlamnda; irin, "Ebediyyen onun da benim de "din''im bu mudur?" sznde olduu gibi "det ve alkanlk" anlamnda; "Filan kimseler kurallara boyun emezler (l yedinne)" denirken ve hadis-i erifte geen: "Akll kii nefsine hkim olandr (dne)" eklindeki kullanmnda "itat, zillet ve ballk, stnlk salamak, galip gelmek" anlamlarnda; bakalarn idare etmek zere grevlendirilen birisinden: "Deyyentuhu'l-kavme" diye sz edilirken de "Egemenlik, mlk, hkm (ynetim, yarg), gidi, idare" anlamnda kullanlmaktadr. Ayrca: "Tevhid; Allah'a ibadetin her trls: yaln manasyla millet; ver ve vasiyet; bir eye zorlanmak; aziz veya zelil olmak; itaat etmek; asit olmak; iyi ya da kt bir eyi alkanlk haline getirmek anl----- gelmektedir (el-Frzbd, el-Kms'l-Muht, Beyrut 1407/1987, s. 1546; Ebu'l-Hasen bn Sde, el-Muhassas, Beyrut (t.y.), XVII, s. 155-156; Ebu'l-Beka, el-Klliyyt, mira 1287, s. 327; ehristn, el-Milel ve'n-Nihl, Beyrut 1395/1975, I, s. 38; Ebu'l-A'l el-Mevdd, Kur'an'a Gre Drt Terim, "Din" Bahsi; Ayn Mellif, Tarih Boyunca Tevhid Mcadelesi, ev: Dr. N. Ahmed Asrar, Ankara 1983, t, s. 300 vd.) Arapa bir kelime olarak "dal, ye, nn" harflerinden meydana gelen din szc, syleyi ekli deimeksizin Trke'ye girmitir. Kelime, gerek slm ncesi Arapa'snda gerekse Kur'n ve Snnet'te olduka yaygn bir ekilde kullanlmtr. Bunun tabi bir sonucu olarak da din szc slm tarihi boyunca, btn eitliliiyle ve farkl oranlarda youn olarak, kaynaklarda, ilm ve edeb eserlerde, szl ve yazl anlatmda, slm ilimlerin anahtar terimlerinin en banda yer almtr. Ayn kkten gelen ve yce Allah'n sfat ya da ismi olarak kullanlan "ed-Deyyn", yaplan ilerin karln veren, kahreden, yani istediine zorlayan, egemen, hikmetle yneten,hesaba eken, hibir ameli karlksz brakmayp hayra da erre de karlk veren demektir. bn Sde, a.g.e., XIII, 155; el-Frzbd, a.y.; Mecd'd-Dn bnu'l-Esr, en-Nihye fi Garbi'l-Hadis, Beyrut 1399/1979, II, 148) "Mtedeyyin" ise, Allah'n dinine teslim olan, itaatkr, ldkten sonra hesap ve cezaya inanan kimse demektir. (ehristn, a.g.e., I, 38). Istlah Olarak Dinin Anlam: "Yce Allah'n, kullarnn kendisi vastas ile hakka ulamalar iin peygamberleri aracl ile akl sahibi insanlara tebli ettii, onlar dnya ve hiret mutluluuna kavuturan sistem, Allah'n koyduu hkmler." anlamndadr. Bu anlamyla din hem inan konularn hem de amel konular kapsamaktadr. Her peygamberin getirdii "millet" hakknda da kullanlabilir. Allah'tan geldii iin (Allah'n dini eklinde) Allah'a; Peygamber tarafndan tebli edildii iin (Peygamber'in dini eklinde) peygambere; ona uyup balandklar iin de (mesel "Mslmanlarn dini" eklinde) mmete izafe edilebilir (Rgp el-Isfhn, el-Mfredat f Garbi'l-Kur'an, Kahire 1381/1961 s. I 74; Tehnev, Kefu Istlhti'l-Fnn, Kalkutta 1862'den stanbul 1404/1984 tpk basm, I, 503) bn Teymiyye de terim olarak "din"i yle aklamaktadr: "slm, man, hsn diye ifade edilen her kademe, "din"in kapsam ierisindedir. nk sahih hadiste de belirtildii gibi Hz. Cebrail* gelip bu konularda soru sorarak cevaplarn aldktan sonra Hz. Peygamber (s.a.s.) yle buyurmutur: "O, Cebrail'di. Size dininizi retmek zere gelmitir. Bylece o, bunlarn hepsinin "din"inizin kaps----- girdiini aklam oluyor. " Din ile Allah'a itaat ve ibadet ettii iin "Allah'n dini" denilir. Kula izafe edilmesinin sebebi ise itaat edenin o olmasdr." (Mecm'u Fetv bn Teymiyye, XV, 158) Bu aklamalardan da anlalaca gibi; "din", stlah olarak tantlmak istenince; genelde "hak din" ve "son din" olan slm tantlmak istenmitir. Bunun en nemli sebebi olarak Allah katnda geerli tek din'in slm olmas (Ali mrn, 3/19, 85) gsterilebilir. Bu tariflerden anlald zere hak din'in dier bir ifade ile "slm"n temel birtakm zellikleri vardr: slm* dini ile slm erat ayn eylerdir. Dolaysyla slm d btn dinler birer erat* ve her erat da bir dindir; ancak bunlar Allah katnda makbul deildirler. Din, irade sahibi aklllar muhatap alr. Din, Allah tarafndan insanlarn faydasna konulmutur. Allah tarafndan konulmam bir din kabul edilmez. Din, insan dnya ve hiret'te kurtulua gtrr. Dolaysyla bunu gerekletiremeyen dinler, Allah'n kullar iin ngrd din olamaz. Yalnz dnyaya ynelik tez ve dzenlere szlk mans itibariyle "din" demek mmkndr. Ancak, bunlarn hiret*i hesaba katmamalar, yani laiklii* veya materyalizmi* esas almalar daha ilk admda Allah'n dininden uzaklamalarn kanlmaz klmaktadr. Dnyay tmyle hesaba katmayan salt ruhn ve dar ibadet kalplarn amayan "ruhbanlk"* tr yaklamlar da "hak din" olamaz. Din, "teslimiyet"i, "iman"* ve "ihsan" birlikte ierir. Dolaysyla Hak Din'de insanlar btn kinatn boyun edii, gkteki ve yerdeki her eyin teslim olduu Allah'a teslim olurlar. (li mrn, 3/83) Bu dinde mminler kinatn kendisine teslim olduu gerek Rab ve ilh olan Allah'n bildirdii gayb'a inanlmasn emrettii eylere iman ederler; bu imanlarnn gerei olarak hayatlarn Allah'n eratna gre dzenleyerek teslimiyetlerini ifade ederken, kendileri Allah' grmeseler dahi, Allah'n kendilerini grmekte olduu uuru ile Rab'lerine ibadet ederler. Kur'n- Kerm'de "Dn": Din'in terim manas bu olmakla birlikte Kur'n ve Snnet'te kelimenin kullanlmasn tetkik ettiimiz takdirde, szlk anlamlarnn birounu da kapsayacak ekilde ele alndn kolayca tespit edebiliriz. "Bor" anl----- gelen ve "din" kelimesi ile ayn harflerden oluan "deyn" kelimesini ve onun trevlerini bir kenara brakacak olursak; "din" ve trevleri Kur'n- Kerm'de: doksanbe defa tekrarlanmaktadr. "Din" kelimesinin eitli ekillerde yer ald yet-i kerimeleri, manalarna gre bir snflandrmaya tabi tutarsak: Mutlak Olarak Din: taat, Boyun Eme, badet: 2/193; 3/5, 24, 73, 85; 7/29; 8/39; 9/29, 33, 16/52; 29/65; 30/30; 39/2, 3, 11; 40/14, 65; 42/13; 48/28; 61/9; 98/5. Kyamet ve Ceza (Karlk) Gn: 1/4; 15/35; 24/25; 26/82; 37/20; 38/53, 78; 51/6,12; 56/56, 86; 70/26; 74/46; 82/9,15,17,18; 83/11; 95/7. Allh'n Dini, slm, Tevhd: 2/132, 193, 217, 259; 3/5, 19, 83; 4/46, 146; 5/3, 54, 57; 6/161; 7/29; 8/39, 49, 72; 9/11,12;19/29, 33, 36, 122; 10/22, 104, 105; 12/40; 16/52; 22/78;24/55; 29/65; 30/30, 43; 31/32; 33/5; 39/2, 3, 11, 14; 40/14, 65; 42/13, 21; 48/28; 60/8, 9; 61/9; 98/5; 107/1 ; 110/2; 109/6. Kanun, Hkm, erat: 2/217; 3/73; 12/76; 22/78; 24/2; 40/26; 42/13, 21; 49/16; 98/5;107/1;109/6. Kur'n- Kerm'de bu kelimenin hangi manalarda kullanldn rnekleriyle aklamaya alalm: el-sfhn, din'i: "taat, ceza (karlk) demek olup erat hakknda istire yoluyla kullanlmtr. Din, mana itibariyle millet'e benzemekle birlikte, erata ballk ve itaat demektir". diye tarif ettikten sonra, eitli manalarna rnek olmak zere birtakm yetleri kaydetmektedir. Ona gre, Ali mrn 19 ve en-Nis 125. yetlerindeki "din" kelimesi "itaat" anl-----dr. "Ey kitab ehli! Dinlerinizde arla gitmeyin." (en-Nis 4/125) buyruu ise, dinlerin en mkemmeli ve en stn olan slm Dini'ne uymak iin bir teviktir. el-Bakara sresinin "Din'de zorlama olmayacan" hkme balayan yet-i kerimesinde de (2/256) maksat "itaat"tir; nk dne ballk ancak "ihls"* la olabilir. "ihls" ile "zorlama" ise, birbirine aykr hallerdir. li mrn sresi, 83. yetinde yer alan: "Onlar, Allah'n Dini'nden bakasn m aryorlar?" buyruundaki "din"den kast ise slm'dr. Sad, 38/85, el-Feth, 48/28, es-Saf, 61/9, et-Tevbe, 9/29, en-Nis, 4/125. yetlerinde de ayn ekilde "slm" kastedilmektedir. Vka, 56/86. yette geen "Mednn" kelimesi, "amellere karlk" manasnadr. (Rab el-Isfhn, el-Mfredat, 175) Dmegan'ye gre "din", Kur'n- Kerim'de u anlamlarda kullanlmtr: 1. Tevhd: "Allah katnda yegane geerli olan din slm'dr" li mrn, 3/19 yetinde bu anlamda kullanlmtr. Ez-Zmer, 39/2, er-Rum, 30/30 ve Lokman, 31/32. yetleri de ayn anlamdadr. 2. Hesab: "Onlar din (Hesap) gnn yalanlarlar" el-Mudaffifin, 83/11, es-Saffat, 37/53, ve el-Vaka, 56/86'da olduu gibi. 3. Hkm ve Yarg: Yusuf, 12/76'de "Melik'in dni"; "Melik'in hkm ve yargs" demektir. en-Nur, 24/2'de "Allah'n Dini" buyruu da Allah'n hkm, yarg ve kanunu manasnadr. 4. Bizzat dinin (yani hayatn her alannda kabul edilen inan, egemen dzen, kiisel ve toplumsal ilikiler, eya ve kinat mnasebetleri, deer yarglar v.s.'nin) kendisi. Eksiksiz ve tam haliyle Allah'n dini, slm: et-Tevbe 9/33,es-Saf 61/9, el-Feth. 48/28'de olduu gibi. 5. Millet: el-Bey'yine, 98/5'de olduu gibi. (el-Hseyin b. Muhammed ed-Dmean, Kmusu'l-Kur'n, Beyrut 1983, 178-179) Mevdd, Kur'n- Kerim'de "din" kelimesinin anl----- ayrd incelemesinde unlar sylyor: "...Bu bakmdan "din" kelimesinin "Kur'n- Kerim'de eksiksiz bir dzeni ifade ettii grlr. Szkonusu bu dzen u drt unsurdan meydana gelir: 1. Hkimiyet ve yce egemenlik. 2. Bu yksek egemenlik ve hkimiyete itaat edip boyun emek. 3. Bu hkimiyetin otoritesi altnda meydana gelen fikr ve amel dzen. 4. Bu dzene uymaya ve ihlsla balanmaya kar bu yce egemenliin verdii mkfat veya kar gelmek halinde isyan etmeye verdii ceza." (Mevdd Kur'n'a gre Drt Terim, s. 103) slm: lh dzen ve ulhiyet tektir, u halde kulluk da tek yeredir. Bu uluhiyete teslim olduktan sonra, insanolunun ne ruhunda ne de d hayatnda Allah'n hkmranlndan baka bir eyin eseri kalmaz. Uluhiyet tektir, yleyse tek bir cihet vardr, tek bir akide vardr: Allah'n rzasna uygun olarak kullarndan kabul ettii akde, yani ak, berrak ve halis tevhid akdesi ki, o da Allah indinde din olan slm'dr. O slm ki, yalnz dva, yalnz dirayet, yalnz dille ifade edilen sz, yalnz kalpte cereyan eden tasavvur, yalnz ahslarn namazda, hacda, oruta eda ettikleri vecibelerden ibaret deildir. slm, teslimiyettir, itaat ve tabiiyettir, Allah'n kitabnn kullarn hayatna hkim olmasdr. Bugn 'biz mslmanz' deyip de Allah'n kitab ile hkmetmeye arldklar zaman ondan yz evirip arkalarn dnenler de ehl-i kitab'*a benzemektedirler. Zira onlar da dni insanlarn gnlk hayatna, ekonomik, sosyal, hatta ailev ilikilerine sokmay lzumsuz sayarlar. Bunlar, ileri srdkleri bu iddialar ile birlikte mslman olduklarn sylemekten de geri kalmazlar. Hibir dn esasa dayanmayan bu gaflet ile ehl-i kitab'n ileri srd zan ve iddialarn fark yoktur. Her iki grup da dn esaslardan syrlmakta farkszdrlar. Halbuki bu dnin birtakm ayrc zellikleri vardr ki, onlar olmaynca din de olmaz: Allah'n eratna itaat, Allah'n Rasl'ne uyma, Kitabullah'n ahkmna teslimiyet. te tevhd akidesinin gerei bunlardr. Ayrca din, beer hayatnn tanzimi iin teri kanunlar da tazammun eder. Dnin gayesi sadece ahlk gzelletirmekten, vicdan uuru uyandrmaktan, ibadet ve inantan ibaret deildir. Byle bir din olamaz. Din, Allah'n insanolu iin tespit ettii bir hayat programdr, insan hayatn yaratcnn yoluna balayan ve Allah'n kudret eliyle izilen bir hayat nizamdr. Allah'n dinine iman eden mslman, Allah'tan bu dinin ahitliini talep eder. Bu dine, insanlarn aka grecei ve onlara gzel bir rnek tekil edecek tarzda hakkyla balanmaldr. Kinatta mevcut olan dier btn nizamlara ve tekiltlara kar bu dinin stnlne ve yceliine iman etmeli, kendi nefsini, meslesini ve hayatn canl bir ekilde Allah'n izdii bu programa tahsis etmelidir. Onlar, cemiyet ve ferdin dayanan Allah'n kudret elinden kan o yce programa oturtmayp, byle bir cemiyet meydana getirmedike ahit olamazlar. Mminler lh program tahakkuk ettirmeye mecburdurlar. te bu, Allah yolunda lmn, yani ilh dinin ortaya koyduu ve bizzat yaamaktan daha hayrl telakki ettii ehadetin ta kendisidir... Mslman olduunu iddia eden her insan zerine, "Bizi ahit olanlarla beraber yaz." niyaz (li mrn, 3/53) Allah ile akdedilen bir bey'attr. Her mmin dn bir hayatn ihyas ve toplumun huzur ve refah arzusuyla bu ilahi nizam gerekletirmek iin cihat etmek zorundadr. Bunu yapmyorsa ya ehadetinde yalancdr veya bu dinin gaye edindii ehadetin zddn yapmak gayretindedir. Mmin olduklarn iddia ettikleri halde, insanlar Allah'n dininden uzaklatranlarn vay haline! te btn bu manlarla slm Allah katnda yegane dindir. Btn peygamberlerin Allah'tan getirmi olduklar en stn nizamdr. Yce Allah, insanlar kullara ibadetten kurtarp Allah'a ibadet ettirmek iin peygamberleri vastasyla bu dini gndermitir. Allah ahittir ki, bundan yz evirenler mslman deildirler. "Allah indinde hak din, slm'dr. " Hi phe yok ki, Allah'n dini tektir. Btn peygamberler o dini getirmilerdir. slm'a srt evirenler btn dinlere srt evirmekte ve Allah'n ahidlerinin btnne ihanet etmi olmaktadrlar. slm -ki, yeryznde Allah'n tek nizamdr- mevcudatn temel kanunudur. Varlklar dnyasnda btn canllarn dini aslnda slm'dr. Snnet'te Din Hadis-i eriflerde de "din" kknden treyen kelimeler eitli tip ve anlamlaryla kullanlmtr. (Bk. el-Mu'cemu'l-Mfehres li Elgazi'l-Hads... II, 163 vd.; 165 vd.) Hadis-i eriflerde "din" kelimesi deiik anlamlarda kullanlmtr: 1. Boyun emek, itaat ve ibadet etmek: "Akll kii nefsine boyun ediren ve onu (Allah'a) ibadet ettirendir." (Tirmiz, Kyame, 25; bn Mce, Zhd, 31) Bu hadis-i erifde geen "dne"nin "hesaba eken" manasna geldii de sylenmitir. Hz. Peygamber'in: "Kurey'ten, syledikleri takdirde btn Araplar'n kendilerine boyun eecekleri bir tek sz sylemelerini istiyorum." (Tirmiz, Tefsir, Sre, 38, Bab 1; Ahmed b. Hanbel, I, 237) buyruu da ayndr. 2. nan ve ibadet: "Kurey ve onlar gibi inanp ibadet edenler (dne, dinehum) Mzdelife'de vakfe yaparlard." (Buhr, Tefsir, Sre 3, Bab 35; Mslim, Hac, 151) Yani bununla, dinlerine uygun hareket eden ve onlar gibi ibadet eden kimseler kastedilmektedir. 3. Hayr olsun, er olsun karlk: "Nasl davranrsan, yle karlk grrsn. " (Buhr, Tefsir, Sre 1, Bab 1) 4. Kahretmek, mecbur etmek: Egemen ve hkim Allah'n "ed-Deyyan" ismi bu anlamdadr. (Ebu Ubeyd el-Kasm b. Sellm, Garbu'l-Hadis, Beyrut 1396/1976; Haydarabad, 1385/1966'dan tpk basm, III. 134-136; Mecdu'd-Din bnu'l-Esr, en-Nihye -fi Garbi'l-Hads, Beyrut 1399/1979, II, 148-149) "Din"e yakn Kavramlar: Bundan nceki aklamalardan "din"e yakn birtakm kavramlarn bulunduu ve bunlarn da hem Kur'n'da, hem Snnet'te kavram olarak nemli bir yer tuttuklar anlalm olmaldr. "Din" gibi olduka nemli bir kavramn daha iyi anlalabilmesi iin bu kavramlara da ksaca bir gz atmakta fayda grlmelidir: Millet: Aslnda yazdrmak anl----- gelen "iml"dan gelmektedir. zlenen "belli yol" manasna da gelir. Peygamberler erat mmetlerine yazdrdklar ve bu konuda peygamberler arasnda ihtilaf olmadndan "eriat" manasna kullanlmtr: "Kfr tek millettir." sznde olduu gibi 'btl" hakknda da kullanlabilir. (Tehnev, a.g.e., II, 1346) Frzbd, el-Kmus'da: "Millet, erat veya din demektir." (s. 1367) derken, Rb el-Isfhn: Millet, anlam itibariyle din'e benzemektedir. Aralarndaki fark udur: Millet, ancak Peygamber'e izafe edilir: "Atalarm brahim'in, shak'n, Yakub'un milletine uydum." (Yusuf 12/38) Millet kelimesi ounlukla peygamberlere izafe edilerek kullanlr. "Allah'n milleti", "Zeyd'in milleti" gibi terkipler yaplmaz. Millet, hiret'te Allah'n mkafatn almak iin peygamberler araclyla gnderdii eratn addr." der. (el-Isfahn a.g.e., 471-472; Ebu'l-Bek, a.g.e., 327-328) erat: er', szlkte suya giden yol demektir. "erat" da ayn anlamdadr. slm bir kavram olarak ise; yce Allah'n koyduu ve -ister bir amelin keyfiyeti ile ilgili olsun, ister itikad ilgilendirsin- herhangi bir peygamberin ondan getirdii hkmlerdir. erat'a "din" ve "millet" ad verildii de olur. erat, kendisine itaat edilmesi bakmndan "din"; dikte edilip yazlmas bakmndan "millet"; belirlenmi bir yol olmas bakmndan da "er" ve erat'tr. (et-Tehnev, a.g.e., I, 759-760) Ebu'l-Beka, "din" kelimesine yakn terimlere dair aklamalarndan sonra aralarndaki farka ylece iaret etmektedir: "ounlukla bu lfzlarn biri dierinin yerine kullanlabilmektedir. Bu bakmdan bunlar bizzat bir olmakla birlikte mana itibariyle birbirinden farkldrlar. nk Peygamber'den sabit olan zel yola uyulmas asndan "tark" (yol); gereince dinlenmesi, balanlmas (iz'n) gerei asndan "iman"; onu teslimiyetle kabul gerei asndan "slm"; ona balanmann karlnn verilmesi asndan "din"; dikte ettirilip yazlmac ve etrafnda toplanlmas asndan "millet"; susayan kimseler onun tatl suyundan gelip itikleri iin "erat"; bir dier ad "en-Nms" olar Cebril'in vahiy yoluyla onu getirmi olmas asndan da "en-Nms" ad verilir." (Ebu'l-Bek, a.g.e., 327-328). Din, Millet, Mezheb kelimeleri arasndaki farka gelince; Din Allah'a, Millet Rasul'e, Mezheb de Mctehide nisbet edilir. (erif el-Crcn, et-Tarifat. "Din " mad.) Din Koyucu Kim Olabilir?: "Din" in szlk anlamn gznnde bulundurduumuz takdirde, insanlarn ferd ya da toplum olarak uyduklar dzen, benimsedikleri gidi ve izledikleri yol gibi bir mana da ihtiva ettiini grrz. zlenen bu yol ve benimsenen bu dzen yalnzca ferd snrnda kalmad gibi, dnya hayatn aarak hiret'i de; insanln kendi aralarndaki ilikileri de aarak evresindeki varlklarla her trl mnasebetini etkilemektedir. Kendisinin ve bakalarnn davranlarn, tutum ve faaliyetlerini, konumlarn hem belirlemekte hem de bunlar deerlendirmesini salayan deerleri ve lleri eline vermektedir. Din'in genel olarak mahiyeti bu olunca, ister Allah tarafndan gnderilmi olsun, ister beer kaynakl olsun her bir dzen ve sistem bir "din''dir. Yani ayn zamanda btn ideolojiler,...izm'ler, ve doktrinler de birer dindir. Bunlarn yalnzca dnya ile ilgili tezler olarak kendilerini sunmalar ve hiretle, dinle, inanla ilgili olmadklarn ileri srmeleri, yani temelde "laik" olduklarn belirtmeleri onlarn aalamak, mahkum etmek ve hayatn dna itmek iin gayret gsterdikleri "din"den -szlk anlamyla da terim anlamyla da- baka bir ey olmadklarn gstermektedir. Bunlar birer "dinsizlik dini"dir. Bu beer doktrinler, ideoloji ve dzenler, aslnda slm' mahkum etmek iin gereke olarak gsterdikleri "banazlk"larn en ileri trlerini sergilemektedirler. Din adna tarih boyunca trl banazlklarla birok cinayetlerin ilendii dorudur. Ancak modern dnyann ada ve cahil dinleri olan doktrinler ve...izm'ler uruna ilenen cinayetler, zulmler ve katlklar, gemite ilenen ve "din"i mutlak manada itham etmek iin ara olarak kullanlan benzeri tutumlardan ok farkl mdr? Smrgecilik uruna Kapitalizmi*, Emperyalizmi*, Komnizmi*, Siyonizm'i* yerletirmek ve glendirmek iin ilenmi "modern cinayetler" ve "ada banazca tutumlar" m insanla daha byk darbeler indirmitir, yoksa genel olarak btn dinleri ve bu arada da yegane hak din olan slm' mcadelenin dnda tutmak, safd brakmak maksadyla zellikle zerinde durulmak istenen, hak dinin sapmas sonucu ortaya kan cinayetler mi? Bu szler, btl adna ilenen cinayetlerin savunmas deildir. Anlatlmak istenen udur: nsanlk, dini tanmadn ileri srerken bile "bir dzene uymak" anlamnda bir din'e mensuptur. Modern insan da dine kar karken kendisi gibi yaratklarn ortaya koymu olduu, fakat hibir ekilde ona arad mutluluu veremeyen, salayamayan insanlarn kurduklar dzenlere, yani "din"lere balanmakta, boyun emektedir. ada dnya dininin ilahlar Muhammed Esed'in ifade ettii gibi sermaye patronlar, bankerler, sanayiciler, arkclar, artistler, sporculardr... Mabetleri ise bankalar, fabrikalar, stadyumlardr... Kullar ise her yere evrilebilen, istenildii gibi artlandrlp beyinleri ykanabilen, istenilen ekilde ynlendirilebilen insan ynlardr. Aka anlald gibi durum undan ibarettir: Her bir siyasal, toplumsal, ekonomik dzen, ayn zamanda belli bir hayat grnn bir yansmas, bir ifadesidir. Pratie yansyan her bir ekil arkasnda ona o keyfiyeti kazandran bir inan, bir dn yatmaktadr. Mesel Materyalizm, eya ve kinat hakkndaki belli birtakm gr ve yaklamlara sahiptir. Bu gr ve yaklamlardan hareketle insanla sosyal, siyasal ve ekonomik bir dzen teklif etmitir. Btn bunlar yannda eya ve kinat hakkndaki yorumlara, dolaysyla sunduu dzene "nanlmasn" yani bir inan olarak da kabul edilmesini- bizim deyimimizle bir "din" olarak alglanmasn salamak iin de bakalarn ikna etmeye zel bir aba harcamaktadr. te aslnda insanla belli bir hayat ve kinat anlayn ve yorumunu sunan, bu yolun esas zere de insanlar aras ilikileri -her trlsyle- dzenlemeye alan her bir sistem -ad Kominizm, Sosyalizm, Kapitalizm, Milliyetilik, Budizm, Hristiyanlk ya da baka bir ey olsun -ayn zamanda- bir inan dzenidir, yani bir "din"dir. Bu yorum ve aklamalarn Kur'n- Kerim'in "din" iin getirdii yoruma aykr olmad, aksine tam uygun olduu rahatlkla sylenebilir. Yukarda deiik vesilelerle atfta bulunduumuz birok yet-i kerime bunu aka ortaya koymaktadr: Yce Allah, Rasl'n hidayetle ve dier btn dinlerden stn klmak zere "hak din" ile gndermitir. (et-Tevbe, 9/33; el-Feth, 48/28; es-Saff, 61/9), Allah katnda yegane geerli din slam'dr. (li mrn, 3/19) slm'dan baka birdin arayan kimsenin bu dini, ondun kabul edilmeyecektir ve o, hiret'te hsrana urayanlardan olacaktr. (li mrn, 3/85) aret ettiimiz bu yetlerden ve daha bakalarndan aka anlalmaktadr ki, slm'n dnda baka dinler de vardr. Allah katnda geerli olan ve olmayan dinler vardr. nanlp uyulduu takdirde kiiyi kurtulua erdiren din vardr, hirette ziyana uratacak dinler de vardr. Buna gre insanlarn benimsedikleri, inandklar, dn ve yaaylarn hemcinsleriyle ve evrelerindeki eya ile bu dn ve inanlara gre belirledikleri her bir dzen, sistem, ideoloji ve doktrin bir "din"dir. Buna "din" adnn verilmesi ile verilmemesi arasnda bir fark yoktur. Hatta Allah'a ya da bir veya birok ilha inanmalar ya da inanmamalar, bu inanlarn aklamalar ya da aklamamalar, baz davranlarna "ibadet" adn verip vermemeleri dahi durumu deitirmez. nk dinlerde aslolan bir "inan dzeni" ile bu dzene gre ekillenen bir hayat anlay ya da dnya gr ve buna bal olarak bir "yaay dzeni"nin varldr. Bunun szkonusu olamayaca hibir "hayat dzeni" bulunamayacana gre, insanlk iin -bu manasyla- din dnda kalabilen bir hayat esasen dnlemez demektir. Bu gerek ayn ekilde slm limlerinin de gznden kamamtr. Mesel ehristn, dinleri ve mezhebleri inceledii el-Milel ve'n-Nihal adl eserinde aka unlar sylemektedir: "Dnyada eitli din ve mezhep mensuplar ve hev ve nihle (frka, mezhep) sahipleri pek oktur. Aralarnda slm frkalar da vardr; yahudi ve hristiyanlar gibi indirilmi kitaplar olduu kesin olarak bilinenleri de vardr; mecusler ile maniheistler gibi kitap indirilmi olma ihtimali olanlar da vardr; ilk felsefeciler, dehrler* (zamandan baka maddeyi etkileyici bir faktr tanmayan materyalistler), yldzlara tapanlar, putperestler ve brahmanistler gibi birtakm hkm, deer ve tanmlar olup da Allah'tan indirilmi bir kitab olmayanlar da vardr." (ehristn, a.g.e., I, 37) Grld gibi her bir dnya, hayat ve kinat gr ayn zamanda bir din olarak deerlendirilmitir ve ylece deerlendirilmelidir. Durum byle olduundan dolay; yani -hatta bu tr bir iddia ile ortada olan laik dzenler iin dahi- din d bir hayat mmkn olamaz. Dinin kavranmas iin u iki soruya cevap verilmelidir: 1. Din, her halukrda hayat iin kanlmaz ise, insanlk iin nasl bir din gereklidir? 2. stenen mkemmellikteki bir dini kim ortaya koyabilir? Bu iki soruyu cevaplandrmak gerekirse unlar sylenebilir: nsann belli bir yapsnn ve bu yapnn gerektirdii trl ilikilerinin szkonusu olduu herkes tarafndan bilinir. nsann, grnen ve duyularmzla alglayabildiimiz madd yapsnn hatta bu varlnn en kk diliminde dahi kendisini gsteren varln tartlamaz ve inkr edilemez klan, bunun da tesinde madd varlna egemen olan, ona yn veren bir manev varlnn da bulunduunu gryoruz. O halde insanlk iin mkemmel bir dinin, insann hem madd hem de manev yapsn gznnde bulundurmas ve bunlarn her birisini -ayr ayr ve bamsz czlermi gibi deil- bir btnn unsurlar olarak deerlendirmesi btne yani insana kazandrdklar ahenk ve dengeye uygun ve o nisbette ele almas gerekmektedir. Dinin bunlardan birini grmezlikten gelmek ya da gerek nemine uygun bir ekilde hesaba katmamak gibi, insanda ruh, madd, tm ilikilerinde dengesizlikler douracak bir deerlendirme yoluna gitmemelidir. Mkemmel bir din, insan olduu gibi ele alan ve bu yapya uygun bir dzen teklif eden dindir. Gerek din insan kuvvetli olduu yanlaryla, zaaflaryla, stnlkleriyle, istidatlaryla, kabiliyetleriyle, imknlaryla, ksacas asl yapsyla ve ftratyla ele alabilen bir dindir. nsan, tek bana, evresiyle, hemcinsleriyle herhangi bir ilikisi bulunmayan, kendi snrlarn amayan bir varlk deildir. Onun iin yalnzlk ve evresini etkilememek diye birey dnlemez. O dnyaya geldii andan itibaren, evresindeki hemcinsleriyle eya ve kinat ile iliki halindedir. Bu ilikilerini kurarken insan eitli soru ve sorunlarla kar karya kalr: - Ben neyim? Kimim? Nereden geldim, nereye gidiyorum? Benim bu kinat ierisindeki yerim neresidir? Bu kinat ile ilikilerimde uymam gereken ilkeler var mdr? Yoksa istediim gibi hareket etmekte serbest miyim? Uymam gereken ilkeler varsa bunlar neler olabilir? Bunlar nasl renebilir ve tespit edebilirim? Ailemle iinde yaadm toplum ve btn insanlara kar sorumluluum nedir? Onlarla ilikilerimde bal kalmam gereken kurallar var mdr, varsa nelerdir? Ben onlara, onlar da bana kar bir hakszlk yaparsa ya da grevlerimizde kusurumuz olursa buna kar alnacak tedbirler var mdr, nelerdir, bu tedbirleri kimler alacak? Ksaca, iinde bulunduumuz her trl iliki nasl ve kim tarafndan belirlenecektir? Bu iliki trne uygun bir yaplanma nasl olabilir? Yani insann hem eya ile ilikisi, hem de insan olarak ferd, ailev toplumsal, ekonomik, siyasal ve ahlk ilikileri nasl olmaldr? Kim tarafndan belirlenmelidir? te mkemmel bir dinin bu tr sorulara doru ve tatmin edici cevaplar vermesi kanlmazdr. nsann, kendinden bakalar ile ilikiler kurduu lem srf bu grnen dnya deildir. Onda, kendisi gibi eksik olmayan, mkemmel bir varla evk ve ihtiya meyli vardr ve bu onda ftrdir. Ftrata,dman ortam ve dzenlerde yetien kimselerde dahi ftratn bu eilimi kllendirilebilse bile tmden yok edilemez. Peki insan denen bu varl ve kinat en mkemmel dzen ierisinde yaratan, fakat kendisinden de bu kinat mstani klmayan varlk kimdir? O nasldr? O'nu tanmann yolu nedir? O'na kar grev ve sorumluluklarmz nelerdir. Biz O'nun iin neyin ifadesiyiz? Bizden istekleri var m? Bize kar davranlarnn, muamelesinin esaslar nelerdir? Evet, mkemmel bir dinin, yani insann hayatna dzen verme iddiasnda olan bir sistemin, bu ve benzeri sorulara ak, anlalr ve kesin cevaplar vermesi kanlmazdr. nsan, yani selim ftrata sahip; sapkl, isyann ve gnahn kirletmedii ftrata sahip insan, bu dnya hayatnn snrllndan, darlndan, yetersizliinden rahatsz olur. nk insan hak sahiplerinin her zaman haklarn alamadn, hakszlarn, zlimlerin her zaman uygun ekilde cezalandrlmadklarn, zaman zaman yaptklarnn yanlarnda kr kalabildiini grmektedir. Bu byle ise, adil ve hakkaniyete bal kalmann faydas nedir? nsann bazen yle emelleri olur ki, kendisinin hatta neslinin mr bunlar gerekletirmeye yeterli olmayabilir. Mesel, yeryznde gerek bir adaletin gereklemesi, mazlumun hakkn almas, zalimin lyn bulunan, insanlarn birbirlerine "kurtluk ve orman kanunlaryla" ya da "tilkilik" mantyla deil de, "en az o da benim kadar haklara sahip, benim kardeim, benimle eittir" mantyla davranacaklar toplumsal ahlk bir dzenin kurulmas, ferd ve toplum vicdannda bunun yer etmesi... nsan kendi ferd hayatnda bunlarn, hatta emarelerinin dahi gerekletiini gremeyebilir. Buna ramen bu uurda almalarna da ara vermez. Neden? Bu uurdaki almalar eer eksik kalacaksa, boa gidecek ve karlksz kalacaksa onun bu yolda yorulmas nedendir? Demek ki, insann ftr yapsnda bu dnyann "tesi"ne inanma ihtiyac vardr ve salkl bir ftrat*, mutlaka bu ihtiyac karlamann yollarna gider. Bu bakmdan mkemmel bir "din" ftratn bu ihtiyacn da karlayabilmeli, bu konudaki sorularn tatminkr bir ekilde cevaplandrabilmeli, sorunlarn da mkemmel bir ekilde zebilmelidir. imdi, ikinci sorunun cevabn aramaya geebiliriz: Bu mkemmellikteki dini kim koyabilir? Kur'n- Kerim'in bu konuda bize verdii cevaplar, gsterdii deliller, tartlamayacak ve reddedilme ihtimali bulunmayan gl delillerdir. Bu deliller o kadar aktr ki, hibir ekilde grmezlikten gelinemezler. imdiye kadar ki aklamalarmzdan anlald gibi, insan hayatn ynlendiren, hayatna egemen olan her bir dzen "bir din" olduuna gre ve aslnda "din"in insann belli nitelikteki sorularn cevaplandrmak, sorunlarn zmek iddiasnda bulunduuna gre, bu keyfiyetteki bir "din''in koyucusu kim olabilir veya kim olmaldr? Bu konuda Kur'n- Kerim'in bize verdii cevaplar gerekten dikkate deerdir. Bunlar ksaca yle sralayabiliriz: 1. Yaratan, yarattnn yapsna en uygun yolu gsterendir: "Hereyi yaratp dzene koyan, onu takdir edip ona yol gsteren... O en yce Rab'binin adn tesbih et." (el-A'l, 87/1-3) Rablerinin kim olduunu soran Fir'avn'a Hz. Msa'nn u cevab ne kadar anlamldr: "Bizim Rabbimiz hereye hilkatini veren sonra da doru yolu gsterendir. " (T-H, 20/50) Ayn cevab Hz. brahim kendisiyle tartan Nemrud'a sylemiti. Nemrud, krallnn ayn zamanda insanlarn hayatn dzenlemek yetkisini kapsadn kabul ettiinden, kendisini de uyruunu da Allah'n dinine tbi olmaya davet eden Hz. brahim'e kar km bu konuda onunla tartmak cretini gstermiti: "Allah kendisine mlk verdi diye Rabbi hakknda brahim'le mcadele edeni grmedin mi? Hani brahim: Benim Rabbim diriltir ve ldrr deyince O: Ben de diriltir ve ldrrm' demiti. brahim de: Allah gnei doudan getiriyor, haydi sen de batdan getir' deyince, kfir, arp kalmt. " (el-Bakara, 2/258) >>>>> |
![]() |
![]() | |||||
Konu | Forum | Son Mesaj Yazan | Cevaplar | Okunma | Son Mesaj Tarihi |
![]() | slam/Dinler/Mezhepler | Emekdar ye | 0 | 2558 | 31 Temmuz 2008 01:53 |
![]() | lm-Ahiret-Srat-Mizan-Kader | Emekdar ye | 0 | 2380 | 31 Temmuz 2008 01:52 |
![]() | slam/Dinler/Mezhepler | Emekdar ye | 0 | 2798 | 31 Temmuz 2008 01:51 |
![]() | Hacc-Umre-Kurban | GKCEN_AZRA | 1 | 3153 | 31 Temmuz 2008 01:49 |
![]() | Hz.Muhammed(s.a.v) | Hdimul slam | 4 | 2989 | 30 Temmuz 2008 23:27 |
![]() |
Konuyu Toplam 1 Kii okuyor. (0 ye ve 1 Misafir) | |
.::.Bir Ayet-Kerime .::. | .::.Bir Hadis-i Þerif .::. | .::.Bir Vecize .::. |
|