Ev, arsa ve inşaatın zekatı

[KuM TaNeSi]

Ev, arsa ve inşaatın zekatı

Ev, arsa ve inşaatın zekatı

1 Ben kirada oturmaktayım Bana ait iki evimden elde ettiğim geliri, her ay bir miktar daha para ilave ederek üyesi olduğum konut yapı kooperatifine yatırıyorum Kira gelirinin ve kooperatif hissesinin zekatını nasıl vermem gerekiyor?

Cevap:

İki eviniz var, ama siz kirada oturmayı tercih etmişsiniz Malik olduğunuz ve kira geliri getiren iki evinizden elde ettiğiniz gelirin yıllık toplamı nisap miktarını buluyorsa (beş altı milyar lira kadar ise) her ay bürüt gelirin yirmide birini zekat olarak vermeniz gerekiyor
Kooperatifin yaptığı evi bittiğinde satmak için değil de oturmak için edindi iseniz onun -yapım aşamasında- raiç bedeli üzerinden zekat vermeniz gerekmez Eğer onu da satmayı düşünüyorsanız (ticaret için ise) mevcut durumuna göre raiç bedeli üzerinden kırkta bir zekat vermeniz borcunuzdur

2 Uhdemde bulunan ve "ticari yatırım amacıyla" satın aldığım bir arsayı "kat karşılığı inşaat sözleşmesi" ile bir inşaat firmasına verdim Üç yıl sonra müteahhit firmadan alınması muhtemel daireler söz konusu Müteahhit firmadan sözleşme muvacehesinde üç yıl sonra alınması muhtemel daireler için niyetim de ticari; yani bu daireler müteahhit firmadan teslim alındıktan sonra satılacak ve ele geçen bedel de ticari sermaye olarak kullanılacak Zekâtla ilgili hüküm nedir?

Cevap:

Bu daireler ticaret malıdır Bu ticaret malının da bir raiç bedeli vardır; yani onları henüz inşaat bitmeden de belli bir bedel karşılığında satabilirsiniz İşte o raiç bedel üzerinden kırkta bir zekat vermeniz gerekir


3 Yine uhdemde" ticari yatırım amacı ile" hissedar olunmuş muhtelif konut kooperatiflerinde daire hisseleri var Bu daire hisselerine karşılık gelen daireler de üç yıl içerisinde teslim edilecek Bu daire hisseleri için kooperatif üye aidatı olarak her ay belli bir bedel ödemekteyim Zekâtla ilgili hüküm nedir

Cevap:

Kooperatifte bulunan taşınmaz mal hisseleriniz de ticaret malıdır ve bir önceki cevapta olduğu gibi zekata tabidir Kooperatife ödediğiniz üyelik aidatı ile diğer harcamalarınız, zekat yıl başınız geldiğinde hesaba katılmaktadır; yani zekata tabi mallarınızı tespit ederken daha önce yaptığınız harcamalar matrahtan çıkmıştır, borçlarınızı da düşeceksiniz


4 Ticari yatırım olarak bir inşaat yaptım Bu inşaatı 100000 - EURO 'ya mal ettim Uzun zamandır rayiç bedele - ki bu rayiç bedel de 150000 - EURO'dur - satamadığımdan uhdemde kaldı Zekâtla ilgili hüküm nedir?

Cevap:

Bu ticaret malının mesela kooperatif hissesinden farkı, kendiniz yaptırdığınız için size maliyetinin belli olmasıdır İşte bu maliyet üzerinden yılda kırkta bir olmak üzere zekatı ödenecektir Bir gün bu mal satılırsa o takdirde elde edeceğiniz para (maliyet ve kâr) ondan sonraki yılın zekat matrahına girecek ve bu gelirin zekatı da o zaman ödenecektir


5 Uhdemde bulunan bir işyerini uygun fiyata satamadığımdan kiraya verdim Uygun fiyat bulursam bu işyerini satıp elime geçen bedeli de ticaretimde kullanma niyeti taşıyorum Zekâtla ilgili hüküm nedir?

Cevap:

Dükkanı ticaret malı olarak düşündüğünüz ve satmak niyetinde olduğıunuz için (kendiniz yaptı iseniz maliyeti, satın aldı iseniz veya kat karşılığı yaptırdı iseniz raiç bedeli üzerinden) kırkta bir zekatını ödemeniz gerekir Kira geliri ise tek başına veya aynı cinsten diğer akar gelirleri ile nisap miktarını buluyorsa bürütten yirmide bir zekat ödemek borçtur

(profdrhayrettin karaman)

[KuM TaNeSi]

Soru ve Cevaplar:
Zekatla ilgili net bir cevaba ulaşamadığımız bir mevzuda bizi aydınlatırsanız memnun oluruz Ben kirada oturuyorum Başka da bir evim yok Ama ödemekte olduğum iki ayrı kooperatif hissesi var Birincisi memleketimde olup ev sahibi olabilmek amacıyla kendim ödüyorum İkincisi ise arkadaşımla birlikte ortak girdik ve yarı yarıya ödüyoruz Bununla ilgili niyetimiz öncelikle bitene kadar ödemek Sonrasında eğer taraflardan birinin o günün şartlarında almaya gücü yeterse birimizin tamamını satın alarak ev sahibi olması -ki bu gün için bu imkansız- ya da kiraya verip kirasını ortak almak Üçüncü ihtimal ise başkasına satıp parasını paylaşarak başka bir yerde değerlendirmek Yani bu gün için ne yapacağımıza henüz biz de karar vermiş değiliz Bizim bununla ilgili bulduğumuz tek husus: "Ticari olmayan ev, dükkan, gibi mallara zekat düşmez Ancak bunların kira ve gelirlerine, nisab fazlası olması halinde zekat düşer" Çevremizden ise koop olarak devam ettiği müddetçe zekatın düşeceği yönünde fetvalar da duyduk Bu yüzden ihtilafta kaldık

Soru 1 Benim durumumda olan bir kişi bu koopların zekatını nasıl verecek?
Cevap İster kooperatif yoluyla ister başka şekilde ev yaptıran veya yaptırmak isteyen bir kimse eğer bu evi oturmak için yaptırıyorsa, hem bu evin yapılmış kısmının değeri üzerinden hem de bunun için ayırdığı paradan zekat vermez, ev aslî (temel, olmazsa olmaz) ihtiyaçlardan sayılır Oturmak içim değil de satıp parasını başka şeylere sarfetmek için ev yaptırıyorsa bunun maliyet değerinden ve buna ayırdığı paradan kırkta bir olarak zekat vermesi gerekir

Soru 2 Kendi evinde oturduğu halde, kişinin kiracısı olmayan ve satılık olmayan ikinci bir evi varsa o evin zekatı var mıdır? Neye göre verilir
Cevap Böyle bir ev kira için ayrılmış ise zekata tabi değildir; kiraya verildiğinde safi geliri (yıllık olarak nisabı buluyorsa) bunun yüzde onu zekat olarak verilir

Soru 3 Kendisi kirada oturduğu halde başka bir evi ve bundan gelen kirası varsa ve aldığı kira ile kendi kirasını ödüyorsa zekatı olur mu? (Diğer mallarından ödeyeceği zekata o kirayı dahil eder mi?)
Cevap Evi olduğu halde burada oturmayıp kirada oturan, evini de kiraya veren bir kimsenin bu evden vereceği zekat, yukarıdaki maddede geçen kira gelirinden verilen zekattır; yani nisaba erişen safi gelirin yüzde onunu zekat olarak verir Zekatı kırkta bir olan malların zekatı ile -gelir getiren ve zekatı, safi gelirinin onda biri olan ev, otobüs, makine, otel vbnin zekatı ayrı ayrı hesaplanır

Soru 4 Araba binek hükmünde ve zekat düşmez diye biliyoruz Ancak her an satılabilecek konumda olduğundan ticari mal gibi düşünülmeli midir?
Cevap Bir çok mal hemen satılabilir durumdadır; hemen satılabilir olmak malı zekatlık yapmaz; yani edinme ve kullanma niyeti esas alınır; aslî ihtiyaç sayılan mallar zekata tabi değildir; araba da böyledir

Soru 5 Araba hususunda lüks olması zekatı nasıl etkiler (5 milyarlık araba da var 35 milyarlık araba da var) Hepsi tek binek hükmünde midir?
Cevap Eski zamanlarda da insanların binekleri kıymet bakımından farklı idi; çok değerli atları ve develeri olanlar ile adi bineği olanlar aynı sayılır, kıymetli binek sahipleri bundan dolayı zekat ödemezlerdi